Het besluit van de Nederlandse regering om de Turkse minister Mevlüt Çavusoglu van Buitenlandse Zaken zaterdag niet toe te laten heeft tot een enorme rel met Turkije geleid. Het kabinet trok de landingsrechten van zijn toestel in omdat de openbare orde en veiligheid in het geding zijn gekomen, door een oproep aan Turkse Nederlanders om zaterdag massaal deel te nemen aan een publieke manifestatie met Çavusoglu.

President Recep Tayyip Erdogan haalde hard uit. “Nederland moet gaan nadenken over hoe hun vliegtuigen gaan landen in Turkije. Ze zijn nazi-overblijfselen en fascisten”, zei Erdogan volgens CNN Türk.

Premier Mark Rutte noemde de uitlatingen van de Turkse president bizar en ongepast. Hij herhaalde dat Nederland zich niet laat chanteren. Vicepremier Lodewijk Asscher had dit eerder ook al laten weten.

Turkse minister naar Rotterdam

Çavusoglu wilde zaterdag naar Rotterdam komen om genodigden toe te spreken in de ambtswoning van de Turkse consul in de wijk Hillegersberg. Hij wil inwoners van Turkse komaf ertoe te bewegen op 16 maart in een referendum ‘ja’ te zeggen tegen sterke uitbreiding van de macht van de president.

Er was al veel ophef over zijn aangekondigde bezoek. Het kabinet liet weten met de Turkse autoriteiten in gesprek te zijn om te komen tot een acceptabele oplossing. Maar nadat de Turken hadden gedreigd met sancties, besloot het kabinet maatregelen te nemen.

Rutte kreeg veel lof van onder anderen Jesse Klaver. ,,Het is normaal dat je je niet opdringt aan een andere staat. Het is goed dat het kabinet deze stap heeft gezet'', zei de GroenLinks-leider zaterdag in het radioprogramma Kamerbreed.

Hij kreeg bijval van CDA-voorman Sybrand Buma en SP-leider Emile Roemer. ,,Turkije probeert hier de duimschroeven aan te draaien", aldus Buma. En Roemer vulde aan: ,,Er is hier echt een grens overschreden. Rutte doet het in dezen goed."

Andere Turkse minister wil over land naar Rotterdam

Een andere Turkse minister, Fatma Betül Sayan Kaya van familiezaken, is overigens van plan over land naar Rotterdam te komen, berichtte het Turkse staatspersbureau Anadolu zaterdag.

De bewindsvrouw zou eigenlijk vrijdag al spreken in Nederland in het kader van een promotietour van Turkse ministers in Europa om hun landgenoten warm te maken voor het referendum over de grondwet. Sayan Kaya kreeg te horen dat ze niet welkom was in Hengelo en Wehl. Zalenverhuurders in beide plaatsen besloten hun ruimtes niet beschikbaar te stellen voor politieke bijeenkomsten.

Turks lidmaatschap EU verder weg dan ooit

De onderhandelingen met Turkije over toetreding tot de EU zijn ,,de facto tot stilstand gekomen”. De EU steekt nu alleen nog geld in programma’s die specifiek zijn gericht op de ontwikkeling van de democratie en maatschappij, onderwijs en wetenschap, zei EU-commissaris Johannes Hahn (Uitbreiding) zaterdag tegen het Duitse persbureau dpa.

Van de 4,45 miljard euro die de EU voor Turkije beschikbaar heeft voor de periode 2014 - 2020 is nog maar 167,3 miljoen uitbetaald, aldus Hahn. Alle landen waarmee wordt onderhandeld over toetreding krijgen steun om zich aan te passen aan de EU-eisen. De Turken boeken nauwelijks vooruitgang.

Het geld kan alleen worden bevroren als de onderhandelingen officieel worden gestaakt, maar de EU wil de deur niet helemaal dichtslaan. ,,We hebben besloten ons te heroriënteren en het geld voornamelijk nog te besteden aan het oplossen van constitutionele tekortkomingen”, zegt Hahn.

Sinds de mislukte staatsgreep in 2016 maakt de EU zich grote zorgen over de koers die president Recep Tayyip Erdoğan vaart