Nergens in Europa is het vertrouwen onder consumenten zo hard gedaald als in
Nederland. Dat weinig opbeurende bericht
bracht het Centraal Bureau voor de Statistiek maandag naar buiten.
Nederland mag dan het rijkste euroland na Luxemburg zijn, met het humeur van
de inwoners is het slecht gesteld.
De index voor het consumentenvertrouwen is in maart op minus 38 uitgekomen.
Sinds april 1986, toen de het CBS de maandelijkse meting begon, waren er
slechts twee maanden waarin het vertrouwen nog lager was.
Inval in Irak
Dat was in december vorig jaar, tijdens het (voorlopige) dieptepunt van de
eurocrisis, toen het vertrouwen op min 40 uitkwam. En in juli 2003, toen de
index op min 39 stond. De wereld balanceerde toen op het randje van recessie
en vreesde de ontwrichtende gevolgen van de inval van de Verenigde Staten in
Irak.
Ongeveer net zo somber als toen kijkt de Nederlandse consumenten nu de wereld
in. Vooral van de eigen financiële situatie in de komende twaalf maanden
verwacht men weinig goeds. Logisch, nu de koopkracht daalt en vanuit het
Catshuis geen enkele verlichting valt te verwachten. Een tank benzine was
nog nooit zo duur, werkgevers en CNV speculeren openlijk op een nullijn voor
alle lonen en huizenprijzen blijven maar dalen.
Tegelijkertijd is de eurocrisis nog niet opgelost, zit een groot deel van
Europa, inclusief Nederland, in een recessie, maakt de VS ruzie met Iran en
staat Syrië in brand.
Koopbereidheid houdt stand
Zo bezien is het een wonder dat koopbereidheid van de Nederlandse consument
kopen nog redelijk stand houdt. Weliswaar zijn er ruim meer Nederlanders die
‘nee’ dan ‘ja’ antwoorden op de vraag of het nu een goed moment is voor
grote aankopen, maar die deelindex staat nog lang niet op de laagste stand
ooit.
In maar liefst 49 maanden sinds april 1986 was de koopbereidheid lager. Tussen
juni 2002 en maart 2006 was het volgens consumenten iedere maand een
slechter moment voor grote aankopen dan nu. Ook in oktober en november 2008,
vlak na het failliet van Lehman Brothers, was de koopbereidheid lager.
Het is een schrale troost, voor de verder tot uiterst sombere consument. Maar
er is ook vertroosting van een minder povere soort: de sombere Nederlander
is wel erg gelukkig.
Eerste geluksrapport
Dat blijkt uit een eerste World
Happiness Report van The Earth Institute, dat
afgelopen vrijdag uitkwam. Maandag organiseerde de Verenigde Naties een
speciaal congres over geluk, en de rol die dat als doel bij
sociaal-economisch beleid zou moeten spelen.
In de voorbereiding daarop stelden onder anderen de bekende
ontwikkelingseconoom Jeffrey Sachs en de minstens zo bekende gelukseconoom
Richard Layard een eerste rapportage op over de verdeling van geluk over de
wereld.
Nederland blijkt ruim te zijn bedeeld. Op de ranglijst van gelukkigste landen
neemt Nederland een mooie vierde plaats in. Alleen in Denemarken, Finland en
Noorwegen zijn de inwoners nog gelukkiger.
We zijn tevredener met ons leven dan zorgeloze Australiërs, de keurige
Zwitsers, de Bourgondische Belgen, de levensgenietende Fransen, de
fijnproevende Italianen, de feestende Brazilianen en de stinkend rijke
inwoners van Qatar.
Geluk eerlijk verdeeld
Bovendien is het geluk in Nederland buitengewoon eerlijk verdeeld verspreid.
Het zijn niet enkele overgelukkige landgenoten die het gemiddelde omhoog
trekken, maar het geluksgevoel wordt breed gedeeld. De standaardafwijking
(die de mate van spreiding meet), is in Nederland zelfs geringer dan in
Denemarken, Finland en Noorwegen.
Van alle landen is het geluk alleen in Laos nog gelijkmatiger verdeeld dan
hier. Maar in dat land gaat het eerder om de verdeling van het ongeluk, want
Laos hangt ergens onderin de gelukshitparade.
Nederland heeft zijn tevredenheid niet alleen te danken aan de rijkdom, al
helpt dat wel. Geld maakt wel degelijk gelukkig, schrijven de onderzoekers.
Maar zaken als sociale cohesie, een eerlijk bestuur, persoonlijke vrijheid,
veiligheid, gezondheid en werkgelegenheid zijn minstens zo belangrijk voor
het geluksgevoel.
Natuurlijk, als er straks een forse btw-verhoging uitrolt bij de
tussenformatie in het Catshuis, als de hypotheekrenteaftrek omlaag gaat of
de brandstofaccijns omhoog, voelt de Nederlandse consument zich nog
lamlendiger. Misschien bereikt het consumentenvertrouwen dan zelfs nieuwe
diepterecords.
Maar dat neemt niet weg dat het grootste deel van de Nederlanders met het
leven zeer tevreden is. Recessie of niet.
lees ook:
Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl