Internet is internationaal en kent geen geografische grenzen. Voor buitenlandse bedrijven is een Nederlandstalige site is voldoende om aan Nederlanders te verkopen.
De groei van buitenlandse (Europese) aanbieders die via internet in Nederland producten verkopen was in 2016 meer dan 25 procent – de totale verkopen lagen boven de 1 miljard euro, zo maakte het CBS dinsdag bekend. In 2014 was de totale buitenlandse verkoop nog 0,6 miljard. En dit is nog maar het begin.
Buitenlandse aanbieders hebben een grotere thuismarkt dan Nederlandse bedrijven, soms ook een onderscheidend product zoals mode- en leerproducten uit Italië en Spanje, en een taalvoordeel (Engelstalige landen). Door de grotere thuismarkt kan er vaak goedkoper worden geleverd in Nederland dan voor eigen webwinkels mogelijk is.
Buitenlandse webwinkels in Nederland
Ook bij deze buitenlandse aankopen zien we een verschil per sector. Vooral kleding en schoenen worden in het buitenland gekocht (o.a. bij Zalando) naast elektronica (uit China en bij Amazon). Het marktaandeel online aankopen in kleding is al meer dan 25 procent en bij schoenen meer dan 20 procent.
Buitenlandse aankopen hebben dan ook direct effect op winkels in Nederland en het begint pas. Buitenlandse aanbieders streven naar een snelle levering: Zalando levert nu binnen 1 dag en wil naar enkele uren gaan met een nieuw magazijn in Nederland, Amazon.com wil van “next day delivery” naar levering binnen één dag, zo mogelijk binnen enkele uren.
Deze aanval vanuit het buitenland zal direct gevolgen hebben voor winkels en de werkgelegenheid in de retail. Dit valt niet tegen te houden. Er moet alternatieve werkgelegenheid gevonden worden voor de detailhandel, één van de grootste werkgevers in Nederland.
Kan Nederland ook exporteren?
Nederland kan proberen zelf webwinkels te exporteren naar het buitenland. Maar wij hebben nauwelijks onderscheidende producten om via internet te verkopen en de kleine thuismarkt maakt prijsconcurrentie lastig. Vandaar dat onze grootste webshops alleen in België een marktpositie veroverd hebben. Nichespelers zoals Baxshop.nl voor muziek hebben wel de mogelijkheid om verder te gaan dan onze grens, maar daar zijn er niet veel van.
Maar Nederland heeft toch wel iets te bieden voor het buitenland. Booking.com was een Nederlands bedrijf - en Takeaway.com (Thuisbezorgd.nl) en Adyen zijn dat nog steeds. Nieuwe creatieve concepten, gebaseerd op dienstverlening. Daar zijn wij goed in en daar kunnen wij onderscheidend zijn.
Natuurlijk, bij succes en buitenlandse expansie worden wij snel overgenomen door buitenlandse aanbieders, maar de mogelijkheid om werkgelegenheid in Nederland te behouden blijft zeker aanwezig (kijk maar naar Booking.com).
Juist deze werkgelegenheid is de motivatie voor buitenlandse internetbedrijven om marktaandeel te winnen. Het gaat immers om de export van diensten en kennis. Vandaar dat bijvoorbeeld de Amerikaanse regering platformontwikkelingen steunt met miljarden dollars en de Chinese overheid doet hetzelfde.
Nederlands online succes stimuleren
In Nederland en ook elders in Europa, zie ik dit soort steun nog niet, terwijl de werkgelegenheid in Europa en in Nederland wel afneemt.
Misschien moeten wij ook wel nieuwe startups, zeker in de dienstensector, ondersteunen om onderscheidend te zijn in het buitenland. Dat kan door ze te helpen om snel te groeien met durfkapitaal, of subsidies en andere fiscale faciliteiten. Hierdoor wordt onze export geholpen en het is een stimulans voor onze werkgelegenheid.
Daarnaast is steun voor online van Nederlandse bodem ook een compensatie voor het verlies aan arbeidsplaatsen in de detailhandel, doordat er nieuwe werkgelegenheid wordt gecreëerd. Inspelen op deze ontwikkeling en het compenseren van werkgelegenheid is belangrijker dan pappen en nathouden.
LEES OOK CEO Gilian Tans van Booking.com vertelt waarom iedereen af en toe een gevaarlijke stap moet durven nemen in z'n loopbaan
Cor Molenaar is hoogleraar E-Marketing aan de Erasmus Universiteit Rotterdam en adviseur van gerenommeerde bedrijven, zowel in de retail als de dienstverlening. Daarnaast is hij directeur van het adviesbureau eXQuo consultancy, voorzitter van het RFID platform Nederland, en voorzitter van de Stichting Thuiswinkel certificering (thuiswinkelwaarborgmerk).