- 23 van de 32 NAVO-leden, waaronder Nederland, zullen naar verwachting de uitgavennorm van 2 procent van het nationaal inkomen halen.
- Dat blijkt uit nieuwe data van het militaire bondgenootschap.
- Ondertussen is Mark Rutte weer een stapje dichter bij de topbaan bij de NAVO: hij kan rekenen op de steun van Slowakije en waarschijnlijk ook die van Hongarije.
- Lees ook: Vertrekkend NAVO-baas Jens Stoltenberg ziet in meer wapens voor Oekraïne ‘de weg naar vrede’
Meer dan twintig leden van de NAVO zullen 2 procent van hun bruto binnenlands product (bbp) aan defensie uitgeven. Het is voor het eerst dat zoveel landen die NAVO-norm halen, zei secretaris-generaal Jens Stoltenberg maandag in Washington. Ook Nederland redt dat voor het eerst.
Nieuwe data van de NAVO laten zien dat 23 van de 32 leden van het bondgenootschap naar verwachting de 2 procent zullen halen. In februari werd dat aantal nog geraamd op 18. Het vertrekkende kabinet trok afgelopen voorjaar extra geld uit om aan de norm te voldoen.
Dat Nederland ook volgens de NAVO eindelijk aan de afspraak voldoet, is “heel fijn nieuws”, zegt demissionair premier Mark Rutte na een informele bijeenkomst met de EU-regeringsleiders in Brussel.
Het gaat ook niet om een eenmalige uitschieter, denkt hij, maar om een ingezette koers voor langere tijd. “Als je ziet wat er in de wereld aan de hand is, dan moeten we gewoon ons eigen broek kunnen ophouden”, zegt de gedoodverfde nieuwe NAVO-topman.
"Dit is goed voor Europa en voor de Verenigde Staten", zei Stoltenberg maandag in een toespraak in Washington. "Vooral omdat veel van het extra geld wordt uitgegeven hier in de Verenigde Staten."
VS willen dat Europa meer bijdraagt aan de NAVO
Sinds 2006 hebben NAVO-leden zich eraan verbonden om ten minste 2 procent van hun bbp aan defensie te besteden, maar slechts enkele hebben dit doel ooit gehaald.
Daarover zijn de Verenigde Staten, de grootste militaire macht van het bondgenootschap, gefrustreerd. Met name oud-president Donald Trump sprak er zijn irritatie over uit. Sinds de oorlog in Oekraïne is de bereidheid bij NAVO-leden om de 2 procent te halen gegroeid.
Jens Stoltenberg is in Washington om met president Joe Biden te spreken en een NAVO-top in juli voor te bereiden. Hij heeft voorgesteld om voor Oekraïne jaarlijks minstens 40 miljard euro vrij te maken.
De Nederlandse demissionaire minister van Defensie Kajsa Ollongren heeft ervoor gepleit dat NAVO-landen elk een kwart procent van hun bbp voor Oekraïne vrijmaken. Bovenop de 2 procent die ze volgens afspraak moeten besteden aan de eigen verdediging.
Rutte 'optimistisch' over steun van Hongarije voor topbaan bij de NAVO
Ondertussen is Rutte weer een stapje dichter bij de door hem beoogde topbaan bij de NAVO. De Hongaarse premier Viktor Orbán heeft hem niet om excuses gevraagd voor eerdere uitlatingen over Hongarije die volgens dat land onrespectvol waren.
Wel is er afgesproken dat Rutte zijn Hongaarse collega een brief stuurt, waarin hij zal uitspreken dat hij beseft dat die verkeerd zijn gevallen. Rutte is "voorzichtig optimistisch" dat ook Hongarije hem vervolgens zal steunen als nieuwe topman van de NAVO.
Rutte sprak van een "goed gesprek". Hij heeft Orbán laten weten de lijn van de huidige NAVO-topman te volgen, als hij Jens Stoltenberg gaat opvolgen.
Stoltenberg bevestigde recent dat Hongarije niet verplicht is om mee te doen aan NAVO-operaties buiten het NAVO-grondgebied. "En zou ik secretaris-generaal zijn, dan zal het ook mijn lijn zijn", heeft Rutte tegen Orbán gezegd. Dat zal hij nog eens onderstrepen in de brief.
Orbán gold als het laatste belangrijke obstakel voor Rutte om secretaris-generaal van het bondgenootschap te worden. Hij stelde onlangs twee voorwaarden om de Nederlander te kunnen steunen.
In de brief, die volgens diplomaten waarschijnlijk binnen enkele dagen verstuurd zal worden, kijkt Rutte ook terug op de uitlatingen waaraan Boedapest zich stoorde. Rutte zei tijdens een EU-top in 2021 dat Hongarije "niets te zoeken had in de EU" als het land een omstreden wet zou aannemen die lhbti-rechten zou schenden. Hij zei er ook naar te streven het land op dat punt "op de knieën" te krijgen.
Rutte zei na afloop van de informele top dat hij en de Hongaarse premier verder hebben afgesproken "echt naar de toekomst te kijken. En ik wil met alle lidstaten in een sfeer van gelijkwaardigheid en respect samenwerken. Ook met hem."
Slowakije steunt Rutte als nieuwe NAVO-baas
Slowakije steunt sinds dinsdag ook Ruttes kandidatuur als secretaris-generaal van de NAVO.
Het was een van de laatste landen die nog dwarslagen. Nu moeten alleen Hongarije, dat inmiddels ook lijkt bij te draaien, en Roemenië nog worden overtuigd.
Bratislava had lang bedenkingen bij de kandidatuur van Rutte. Maandag zei president Peter Pellegrini dat hij nog "in bespreking" was over de aanstelling van de Nederlandse demissionair premier. Dinsdag maakte Pellegrini bekend zijn bezwaren tegen Rutte te laten varen.
Roemenië heeft de eigen president Klaus Iohannis voorgedragen als nieuwe secretaris-generaal. Hij is Ruttes enige tegenkandidaat.
Slowakije wilde Rutte pas steunen als hij duidelijk zou maken wat hij wil doen aan de veiligheidszorgen van Oost-Europa en aan de gebrekkige luchtverdediging van Slowakije, liet het eerder weten. Pellegrini benadrukte maandagavond nog dat Oost- en Centraal-Europa ook "beter vertegenwoordigd" moeten worden.
"In onze ogen heeft hij zijn toewijding bevestigd aan het beschermen van de oostflank van de NAVO", zegt Pellegrini's woordvoerder. "Daarom heeft de president net publiekelijk zijn steun uitgesproken."