- NAVO-chef Jens Stoltenberg denkt dat een vreedzame uitweg bij het conflict met Rusland over Oekraïne nog mogelijk is.
- Maandag spreken Russische onderhandelaars in Genève verder met Amerikaanse diplomaten over de Oekraïense crisis.
- Intussen waarschuwt president Vladimir Poeten bondgenoten voor ‘kleurenrevoluties.’
- Lees ook: Duitsland waarschuwt: een Russische inval van de Oekraïne heeft gevolgen voor de ingebruikname van de Nord Stream 2-gaspijpleiding
Het is niet onmogelijk om een uitweg te vinden uit het hoogopgelopen conflict met Rusland, meent NAVO-chef Jens Stoltenberg. Ook al zijn sommige Russische eisen onbespreekbaar.
“Ik weet dat het mogelijk is akkoorden te sluiten met Rusland”, zei Stoltenberg aan het begin van een week vol diplomatiek overleg onder hoogspanning met Rusland. “Ik heb eerder met Rusland onderhandeld.”
De secretaris-generaal verwacht niet dat de besprekingen deze week de onenigheid over de invloed van respectievelijk Rusland en het Westen in Oekraïne en elders in Oost-Europa al kunnen oplossen. Maar hij hoopt dat “we het eens kunnen worden over een weg vooruit”, over een “pad naar een vreedzame oplossing”.
Harde Russische eisen hebben analisten somber gestemd over de kans van slagen van de onderhandelingen, maar Stoltenberg benadrukt dat het “een positief signaal” is dat de Russen met de NAVO willen praten. Wel zal de NAVO pal blijven staan voor het recht van landen om zich bij het bondgenootschap aan te sluiten, herhaalt hij.
Rusland wil onder meer dat de NAVO belooft dat Oekraïne, maar ook landen als Zweden en Finland niet tot de alliantie zullen toetreden.
Onderhandelingen tussen Rusland en de VS over Oekraïne
Diplomaten uit de Verenigde Staten en Rusland zijn maandag begonnen aan topoverleg dat escalatie moet voorkomen van de crisis rond Oekraïne. Onderministers uit de twee landen troffen elkaar 's ochtends in de Amerikaanse missie in het Zwitserse Genève.
De spanning tussen Moskou en het Westen is opgelopen doordat Rusland een grote troepenmacht heeft samengetrokken aan de grens met Oekraïne, waar het al jaren een gespannen relatie mee heeft. In westerse hoofdsteden wordt gevreesd dat de Russen overwegen het Oost-Europese land binnen te vallen.
Rusland voelt zich bedreigd door de uitbreiding van de NAVO. Daar hebben veel voormalige Sovjetstaten in Oost-Europa zich al bij aangesloten. Moskou eist nu veiligheidsgaranties, zoals de belofte dat buurland Oekraïne nooit deel zal uitmaken van het bondgenootschap. De Oekraïense regering wil juist wel graag lid worden.
Onderministers Sergej Rjabkov uit Rusland en Wendy Sherman uit de VS hebben elkaar zondagavond al zo'n twee uur gesproken. Rjabkov erkende naderhand dat het geen makkelijk gesprek was. Hij had voorafgaand aan de bijeenkomst al laten weten "teleurgesteld" te zijn over de signalen die uit Washington en Brussel komen.
Niet alleen Rjabkov toonde zich pessimistisch. De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Antony Blinken zei zondag in een interview deze week geen doorbraken te verwachten. De VS hebben al duidelijk gemaakt dat Rusland zware sancties tegemoet kan zien als het besluit tot een invasie.
De opgelopen spanning leidde al tot vergelijkingen met de Koude Oorlog, toen Moskou en Washington ook lijnrecht tegenover elkaar stonden. De komende dagen volgen meerdere overlegrondes over de crisis. Rusland praat deze week met de VS, de NAVO en de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE).
Poetin waarschuwt tegen 'kleurenrevoluties'
De Russische president Vladimir Poetin wil Rusland en bevriende landen beschermen tegen "zogenoemde kleurenrevoluties". Hij doelde daarmee op massaprotesten die overheden aan het wankelen kunnen brengen en volgens hem vanuit het buitenland worden beïnvloed.
Poetin deed de uitspraak nadat de door Rusland gedomineerde CSTO had ingegrepen in Kazachstan. President Kassym-Jomart Tokajev van die voormalige Sovjetstaat had een beroep gedaan op het militaire bondgenootschap nadat massaprotesten uit de hand waren gelopen. Betogers bestormden overheidsgebouwen en staken voertuigen in brand.
De Russische president voorspelde op een virtuele CSTO-top dat in de toekomst vaker geprobeerd zal worden om "de interne aangelegenheden van onze landen" te beïnvloeden. Hij zei dat sommige betogers in Kazachstan waren getraind in buitenlandse kampen en sprak over het gebruik van "Maidan-technieken".
Poetin verwees met die laatste uitspraak naar de protesten op de Maidan Nezalezhnosti, een groot plein in de hoofdstad van Oekraïne. Daar hadden massale protesten in 2014 geleid tot het vertrek van de toenmalige pro-Russische president. Die zag zich later genoodzaakt naar Rusland te vluchten.
Volgens Poetin worden tegenwoordig internet en sociale media gebruikt om burgers zover te krijgen de straat op te gaan. Hij riep de CSTO op met voorstellen te komen om dergelijke "pogingen tot destructieve interventies van buitenaf" in de regio tegen te gaan.
Grote protestbewegingen worden vaak vernoemd naar een bepaalde kleur. Zo was er in Iran een "groene beweging" van demonstranten en in Oekraïne vond in 2004 een zogenoemde Oranjerevolutie plaats. De president van Kazachstan heeft de escalatie van de protesten in zijn land omschreven als een poging tot een staatsgreep.