COLUMN – Als je Facebook, Twitter, Instagram of Snapchat weleens gebruikt, herken je het waarschijnlijk wel.
Je opent de app op je telefoon of gaat naar de site op je laptop en begint doelloos te scrollen – totdat er iets voorbijkomt dat je aandacht trekt.
Misschien een politieke discussie tussen vrienden, misschien een lopend gesprek tussen mensen die je niet kent.
Je gaat het volgen. Als het een vermakelijke discussie is, kan je pseudo-participeren door een gifje te posten van Micheal Jackson die popcorn eet.
Hoe dan ook, ‘je zit er midden in’ – tot je je realiseert dat dat eigenlijk helemaal niet zo is. En dat het helemaal niet belangrijk is, laat staan vermakelijk. Waar ging de discussie ook alweer over?
Dit is de realiteit, dit is social media anno 2018. Gefeliciteerd. Je bent gedold.
Net als ik, al die keren dat ik social media gebruik. Overtuigd door je emoties reageer je op dingen die helemaal geen impact hebben op je eigen leven. Dat is de intrinsieke werking van het hele systeem. Mensen willen dat hun posts worden gezien, dus maken ze hun post zo interessant mogelijk.
Wat je eigenlijk zegt is: "Let op mij."
Dat je meegesleurd werd is geen toeval - zo zijn de diensten ontworpen.
Als je passief door je tijdlijn scrolt, niets tegenkomt dat je interessant vindt, dan waren de feeds van weinig waarde. Je bent weg en gaat iets anders doen. In plaats daarvan zijn ze zo ontworpen dat ze een aanzuigende werking op je hebben en je aandacht vasthouden.
Twitters recente overgang naar een niet-chronologische tijdlijn is een perfect voorbeeld.
De chronologische tijdlijn was een uitstekende manier om de wereld te presenteren als een eindeloze stroom massabewustzijn. Was het een zooitje? Ja. Moeilijk om er doorheen te navigeren? Zeker.
Maar de stap naar een niet-chronologische tijdlijn is niet gemaakt om die problemen op te lossen. Hij werd gemaakt om content naar boven te halen die jou geïnteresseerder houdt, waardoor jij minder snel geneigd bent om een andere app te openen. Als jij maar langer blijft, dat is wat telt.
Facebook heeft recent ook zijn algoritme veranderd, in een poging 'om betekenisvolle interactie tussen mensen aan te moedigen'. De verandering? "Minder publieke content zoals posts van bedrijven, merken en media", schreef Facebook-topman Mark Zuckerberg in januari. In plaats daarvan zie je meer posts die populair zijn onder vrienden.
Dat klinkt goed! Minder merken, meer echte mensen!
Maar het gevolg is dat posts van vrienden en familie met de meeste reacties de berichten zijn die het Facebook-algoritme naar boven haalt.
En wat krijgt veel comments op Facebook? Discussies. Post een sterke mening, en je blijft boven aan de nieuwsfeed.
Met andere woorden: Facebook wil 'betekenisvolle interactie' aanmoedigen; het resultaat is een meer betogend platform. Waarop jij langer blijft hangen.
En zelfbeheersing dan?
Heb je ooit een nieuwe tab in je browser geopend en ben je zonder nadenken naar een socialemediasite gesurft? Of je telefoon gepakt met een specifiek doel voor ogen, maar voordat je daaraan toekwam Twitter geopend?
Ik realiseer me dat ik heel vaak mijn telefoon wegleg, zonder te hebben gedaan waarvoor ik 'm in de eerste instantie pakte. Afgeleid door een Facebook-notificatie of iets anders.
En ik zucht, en focus opnieuw, en vraag me voor de honderdste keer af of ik mijn socialemedia-accounts moet deleten. Heb ik iets van die posts geleerd? Het antwoord is nooit 'ja'. Het was altijd een afleiding, en het liet me iets voelen dat ik niet wilde: boosheid, verdriet, frustratie of teleurstelling in mijzelf omdat ik niet in staat was om me op één taak te concentreren.
Sterker nog: hoe meer ik word afgeleid door social media, hoe meer dat in de toekomst ook zal gebeuren. Je wilt niet weten hoe vaak ik mezelf heb moeten tegenhouden om een nieuwe tab te openen om mijn Twitter-berichten te checken tijdens het schrijven van dit stuk.
Dat is niet alleen omdat ik een gebrekkig persoon ben, maar omdat mensen aangeleerde patronen herhalen. Het is moeilijk om social media níet te checken, juist omdat ik het al duizend keer eerder heb gecheckt.
Het goede nieuws is dat er een simpele oplossing is: stop met sociale media.
Opgelost.