Tientallen jaren was het hermetisch afgesloten van de buitenwereld, maar het voormalige Birma heeft de deuren de afgelopen jaren wagenwijd opengezet. Drommen toeristen, onder wie veel Nederlanders, en ook bedrijven stromen naar het Zuidoost-Aziatische land.

Het almachtige leger zette al voorzichtige stapjes op het pad van de democratie, werd vorig jaar beloond met een bezoekje van de Amerikaanse president Obama, maar blijft stevig op het pluche zitten.

Zondag mogen de inwoners – althans een behoorlijk deel daarvan – naar de stembussen voor parlementsverkiezingen in wat nu Myanmar heet. Maar eerlijke verkiezingen? Vergeet het maar, zegt mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch (HRW) woensdag.

“Verkiezingen kunnen niet eerlijk worden genoemd als 25 procent van de zetels gaat naar het leger en de partij die het steunt voordat er maar een enkele stem is uitgebracht’’, aldus directeur-Azië, Brad Adams, van HRW. “De andere politieke partijen hebben geen andere keuze dan meedoen.”

Geen eerlijke verkiezingen

Systematische en structurele problemen kenmerken de democratie ‘Myanmar-style’. Een onafhankelijke kiescommissie ontbreekt, de regerende legerpartij domineert de media, een kwart van de zetels gaat bij voorbaat naar het leger, veel kiezers wordt het door discriminatie moeilijk gemaakt zich te registreren en in delen van het land hebben grote groepen geen stemrecht.

Internationaal erkende elementen van vrije en eerlijke verkiezingen ontbreken in Myanmar. Er is geen vrijheid van meningsuiting, vergadering of vereniging, geen bewegingsvrijheid. Kiezers en kandidaten worden geconfronteerd met geweld, bedreiging en intimidatie en de stemming is niet geheim.

Uitslag uitgemaakte zaak

Tegen deze achtergrond neemt de Nationale Liga voor Democratie (NLD) van Nobelprijswinnares Aung San Suu Kyi het op tegen de Partij voor Unie, Solidariteit en Ontwikkeling (USDP) van zittend president en ‘oud’-generaal Thein Sein. De uitkomst lijkt een uitgemaakte zaak. Wil de NLD aan de macht komen, moet het meer dan twee derde van de niet-legerzetels binnenslepen die zondag op het spel staan. Legerpartij USDP heeft aan iets meer dan een derde van de zetels genoeg.

De uitslag van de verkiezingen zal niet veel veranderen. Het leger blijft het voor het zeggen houden en Aung San Suu Kyi kan volgens de grondwet geen president worden. Om die grondwet te wijzigen is een meerderheid nodig van minstens driekwart van de afgevaardigden.

De toerismebranche duimt ondertussen dat de stembusgang soepel verloopt en dat het democratiseringsproces verder gaat. Een combinatie van de twee is goed voor het aanzien van het land en voor de toestroom van toeristen. Dit jaar verwacht het land in totaal 4,5 miljoen buitenlandse bezoekers, tegen 3 miljoen vorig jaar.

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl