Het Nederlandse Fugro gaat op zoek naar het wrak van MH370, de Maleisische vlucht die ergens ten westen van Australië in zee is verdwenen. Die keuze is niet toevallig. Nederlandse bedrijven hebben een naam hoog te houden als het gaat bergingswerkzaamheden en zoektochten op zee. Vijf voorbeelden.
Herald of Free Enterprise (1987)
De Herald of Free Enterprise zonk iets na zeven uur op 6 maart 1987 net buiten de haven van Zeebrugge aan de Belgische kust. Bij de ramp met de veerboot kwamen 193 mensen om.
De ramp werd veroorzaakt doordat een van de boegdeuren niet was gesloten. Normaal had dit niet tot problemen geleid, maar deze dag lag het schip lager in het water omdat de ballasttanks niet waren geleegd om het inschepen bij hoog water gemakkelijker te maken. Bovendien voer ze sneller om opgelopen vertraging in te halen waardoor de boeggolf hoger was. Die samenloop van factoren leidde ertoe dat het autodek volliep met water. En toen ging het snel. Het schip kapseisde in anderhalve minuut.
Het Nederlandse sleep- en bergingsbedrijf Smit Tak, tegenwoordig onder de naam Smit Internationale onderdeel van baggermaatschappij Boskalis, heeft de ferry een maand na de ramp geborgen.
De Koersk (2000)
Foto EPA
De Russische kernonderzeëer Koersk zonk op 12 augustus 2000 in de Barentszee ten noorden van de Russische marinehaven in Moermansk. Alle 118 opvarenden kwamen om het leven.
De in 1992 gebouwde onderzeeër met twee kernreactoren kwam in de problemen bij een oefening van de Noordelijke Vloot, waarschijnlijk bij het afschieten van een oefentorpedo.
Het schip lag op 100 meter diepte in de ijskoude Poolzee. Reddingsoperaties van de Russische marine liepen op niets uit
Later, toen Noorse duikers er in slaagden enkele lichamen te bergen, bleek dat niet alle bemanningsleden in een keer zijn omgekomen - 23 bemanningsleden hadden enkele dagen vergeefs op redding gewacht. President Vladimir Poetin beloofde de Koersk en de lichamen van de opvarenden te bergen.
Aanvankelijk zou een consortium onder leiding van het Amerikaanse Haliburton en met een aantal Nederlandse bedrijven een poging wagen om de onderzeeër te bergen. De opdracht ging uiteindelijk echter naar het Utrechtste familiebedrijf Mammoet, gespecialiseerd in hijswerkzaamheden.
De boers Frans en Jan Seumeren ontwikkelden een hijssysteem met grote pluggen waarmee de Koers uiteindelijk werd gelicht. Ook Smit Internationale was weer betrokken bij de berging omdat Mammoet tot op dat moment weinig ervaring had met bergen op zee. Het hijsmechanisme van Mammoet werd geplaatst op de Giant 4, een ponton van Smit, dat normaliter werd gebruikt voor het vervoer van olieboorplatforms.
Na veel tegenslagen werd de Koersk in oktober 2001 uiteindelijk gelicht en konden de meeste lichamen worden geborgen. Mammoet en de onderaannemers kregen samen 65 miljoen dollar voor de klus.
Omroep Max zond in 2012 deze documentaire uit over de berging van de Koersk.
Costa Condardia (2012)
De kapitein van cruiseschip Costa Concordia vaart op vrijdag 13 januari 2012 dicht langs de kust van het Italiaanse eiland Giglio. Zo dicht dat opvarenden kunnen zwaaien naar bekenden. Te dicht, zo blijkt.
Het 290 meter lange schip loopt vast op de rotsen. Er ontstaat een scheur in de romp van tientallen meters lang, waarna het cruiseschip water maakt en kapseist. Van de 4200 opvarenden komen 32 om, waaronder de Indiase kelner Russel Rebello. Zijn lichaam is nog steeds niet teruggevonden.
Ruim twee jaar lang ligt het zware schip voor de kust van het kleine eiland. Het levert bizarre plaatjes op. Na dertig maanden is er weinig meer over van het eens zo glorieuze vaartuig, met aan boord discotheken, barretjes, een bioscoop, bibliotheek en theater. Vloeren ontbreken en roest overheerst.
Nederlandse bedrijven staan vooraan om te helpen bij de berging. Smit uit Rotterdam, dochter van baggeraar Boskalis, mag de tanks van het cruiseschip leegpompen. Een andere dochter van Boskalis, Dockwise, is lang in de race om het wrak te verslepen naar de slooplocatie. Daarvoor zou het bedrijf de Dockwise Vanguard gebruiken, een 270 meter lang half-afzinkbaar transportschip waar de Costa Concordia op kan worden geladen.
De Italiaanse minister van Transport besluit echter dat het schip gesloopt wordt in Genua om de lokale werkgelegenheid te stimuleren. De unieke oplossing van Dockwise om de Costa Concordia te vervoeren is daarbij niet nodig; sleepboten kunnen het werk af. Jammer voor Dockwise, dat daardoor een opdracht van tientallen miljoenen euro’s misloopt.
Baltic Ace (2012)
Foto ANP, Kustwacht op zoek naar drenkelingen.
Zo’n 60 kilometer voor de Zeeuwse kust liggen 1.417 Mitsubishi’s en naar verluidt 30 klassieke sportwagens op de bodem van de Noordzee te roesten. Ze liggen daar al bijna twee jaar, samen met het wrak van transportschip Baltic Ace.
Op Sinterklaasavond 2012 kwam het 148 meter lange schip, dat op weg was van het Belgische Zeebrugge naar het Finse Kotka, in aanvaring met een containerschip. Door de ruwe zee zagen de schippers van beide vaartuigen elkaar waarschijnlijk over het hoofd.
De Baltic Ace zonk binnen vijftien minuten naar 35 meter diepte. Dertien opvarenden konden worden gered, elf kwamen er om.
Het wrak van de Baltic Ace ligt op een drukbevaren route richting de haven van Rotterdam en hindert de doorvaart. De 540 duizend liter stookolie en de auto’s aan boord van het schip vormen een bedreiging voor het milieu. Rijkswaterstaat heeft daarom besloten het wrak volledig te bergen.
De klus is toegekend aan de bergingscombinatie Mammoet/Boskalis, een samenwerking die nog stamt uit de Koersk-tijd. Kosten: 67,5 miljoen euro, exclusief btw. Deze zomer wordt de stookolie verwijderd uit de tanks, een jaar later wordt het schip in zes stukken gezaagd en in delen geborgen.
Uiterlijk 31 december 2015 moet het wrak volledig van de Noordzeebodem zijn verdwenen.
MH370 (2014)
Hoe vind je een verdwenen vliegtuig dat vermoedelijk ergens op de bodem van de oceaan ligt? De Nederlandse bodemonderzoeker Fugro gaat het proberen met de Boeing 777 van Malaysia Airlines die op 8 maart van de radar verdween. Het toestel met 239 inzittenden was op weg van Kuala Lumpur naar Peking en veranderde onderweg plots van koers. Over de toedracht is niets bekend, al wordt er met een beschuldigende vinger naar de piloot gewezen.
Experts vermoeden dat het toestel ten westen van Australië in de Indische Oceaan is gestort. Aan de hand van satellietgegevens is een gebied van 60 duizend vierkante kilometer afgebakend waar de wrakstukken waarschijnlijk liggen. Fugro gaat met twee schepen en geavanceerde sonarapparatuur en videocamera’s de zeebodem in dat gebied afzoeken.
De zoektocht kan tot twaalf maanden duren. In dat geval betaalt de Australische overheid het bedrijf uit Leidschendam 42 miljoen euro. Stuit Fugro eerder op wrakstukken, dan valt de rekening lager uit.
"Het is een lastig gebied", zegt directeur Rob Luijnenburg van Fugro tegenover de Volkskrant. "Het is diep - tussen de drie- en vijfduizend meter - en erg afgelegen; meer dan duizend mijl van elke kust verwijderd."
Bovendien is de zee erg ruig in het gebied. "Golven van 12 meter hoogte zijn eerder regel dan uitzondering in dat deel van de oceaan. Die combinatie van factoren maakt het bijzonder uitdagend."
Lees ook
Vliegen steeds veiliger, 2014 is een bizarre uitschieter
Zo ziet de Costa Concordia er van binnen uit na 2,5 jaar onder water
Orkaan Sandy biedt kansen voor Nederlandse bedrijven
Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl