De iPhone is een enorme dataslurper. De telefoon van Apple maakt internetten
en e-mailen even makkelijk als bellen en sms’en. Daarmee veroorzaakt de
iPhone een enorme toename in dataverkeer op mobiele netwerken.
In 2008, het jaar dat T-Mobile in Nederland de iPhone introduceerde,
verachtvoudigde het dataverkeer op het netwerk het telecombedrijf. En in
2009 is het dataverkeer bij T-Mobile nog eens bijna drie keer hoger dan een
jaar eerder, laat T-Mobile weten. "Dat mag je explosief noemen",
zegt een woordvoerder van het bedrijf.
De eenvoud van de internet- en e-mailfuncties maakt de Iphone een zeer
succesvolle smartphone. In het kielzog van de iPhone volgt echter een hele
stroom aan smartphones, die allemaal via het mobiele 3G-netwerk gebruik
maken van internet. Al deze apparaten doen een beroep op draadloze
netwerken.
Explosie dataverkeer
Het aantal smartphones groeit hard, maar het mobiele dataverkeer neemt nog
veel sneller toe. Behalve het bekijken van een internetpagina, willen mensen
mobiel ook filmpjes kijken vanaf internet of grote bestanden versturen.
Eén minuut een internetfilmpje op je telefoon bekijken, belast het netwerk met
evenveel bytes als 26 minuten bellen, of als het versturen van 24.000
sms’jes. Over vier jaar zal het mobiele dataverkeer wereldwijd tussen de
twaalf en twintig keer hoger liggen dan nu, voorspellen verschillende
onderzoekers.
Netwerken onder druk
Wat doet al dit mobiele datageweld met de bestaande netwerken? De eerste
tekenen zijn niet rooskleurig.
Bij AT&T in de VS en O2 in Groot-Brittannië regende het vorig jaar
klachten dat telefoongesprekken uitvielen en de netwerken overbelast waren.
Deze problemen werden in direct verband gebracht met de hausse in
dataverbruik bij deze telefoonaabieders. AT&T en O2 waren vorig jaar de
exclusieve aanbieders van Apples iPhone in respectievelijk de VS en
Groot-Brittannië.
Ook over T-Mobile, in Nederland de enige aanbieder van de iPhone, kwamen
berichten naar buiten over overbelasting van het mobiele netwerk. Volgens
een woordvoerder zijn er echter geen concrete problemen geweest. "We
hebben alleen willen aangeven dat het mogelijk kan zijn dat gesprekken
uitvallen op plekken waar heel veel mensen tegelijk bellen, internetten en
sms'en."
Nu vooral aandacht voor de iPhone
Toch lijkt het geen toeval dat juist de telecombedrijven die de iPhone
leveren kritiek krijgen op de netwerkprestaties. "Dataverbruik groeide
al iets langer", zegt Erik Fledderus, strateeg bij TNO en hoogleraar
draadloze communicatienetwerken in Eindhoven. "Maar met de iPhone is
het verkeer enorm gegroeid."
De iPhone is nu dè aanjager van mobiel internetverkeer. Zes van de tien
telefoons die in Nederland het web bezoeken, zijn iPhones, zo blijkt uit
onderzoek van TNO.
De iPhone is echter een voorloper en inmiddels zijn er veel meer
internettelefoons op de markt.
Bovendien krijgen steeds meer laptops internetkaarten en mobiele modems. "En
ook de zogenoemde machine to machine communicatie neemt toe",
zegt Fledderus. Denk hierbij aan navigatiekastjes die, zonder dat de
gebruiker er specifiek om vraagt, zelf informatie binnenhalen.
"Het dataverkeer nu is veel hoger dan we aan aantal jaar geleden hadden
verwacht", zegt Patrick Blankers, strategiemanager bij Ericsson
Nederland. Ericsson levert netwerktechniek aan telefoonmaatschappijen. "En
het zal de komende jaren hard verder groeien."
Japan als voorloper
Om een idee te krijgen waar mobiel internet in Nederland heen gaat, is een
blik op Japan de moeite waard.
In 2001 was dat Japan het eerste ter wereld met een 3G-netwerk, geschikt voor
internettelefoons. Maar liefst 81 procent van de mobiele aansluitingen in
Japan kan inmiddels op internet. In Nederland is dat nu nog maar één op de
vijf telefoons.
In 2009 besloten Japanse telecombedrijven hun zwaarste gebruikers een
datalimiet op te leggen. Onder meer het bekijken van pornofilms op
mobieltjes dreigde het Japanse netwerk te
verstoppen.
Wat te doen aan de datagolf?
In navolging van de Japanners, denken ook andere mobiele aanbieders na over
de aanpak van het onstuimig groeiende dataverkeer. Zo liet Ralph de la Vega,
de topman van de mobiele tak van AT&T, eind 2009 weten dataslurpers te
willen aanmoedigen om minder te gebruiken.
Smartphone-gebruikers zijn echter net gewend geraakt aan onbeperkt internetten
tegen een vaste prijs, een zogeheten flat fee. In Nederland kost
onbeperkt internet op je mobiel ongeveer 10 euro per maand. Wel hebben
aanbieders Vodafone en KPN een fair use policy: wie het gemiddelde
internetgebruik op zijn telefoon heel ver overschrijdt, kan een waarschuwing
krijgen.
Een groeiende stroom aan mobiele data is echter een gegeven. Een verzoek om
niet te veel te internetten op telefoons en laptops is dan ook aan
dovemansoren gericht.
Beter netwerk
Om te voorkomen dat smartphones het netwerk verstoppen, is vooral een beter
netwerk nodig.
Telefoonbedrijven verbeteren hun netwerk voortdurend. Ze installeren meer en
meer basisstations voor betere dekking en introduceren nieuwe technieken om
sneller mobiel internet te bieden. Het bestaande netwerk kan, volgens
Blankers van Ericsson, met aanpassingen aan software, antennes en het
efficienter inzetten van frequenties, nog flink uitgebreid worden.
Maar om de hausse aan mobiele data aan te kunnen, wordt bovendien gewerkt aan
de vierde generatie telefoonnetwerken, 4G. Eind 2009 kreeg het Zweedse
Stockholm als eerste
stad in de wereld een 4G-netwerk.
Ook Nederland maakt zich op voor een beter netwerk. Komend voorjaar veilt de
overheid nieuwe frequenties voor mobiel breedband. Deze zogeheten 2,6
GHz-frequenties kunnen gebruikt worden voor sneller internet, ook voor het
suppersnelle LTE, de netwerktechniek die al in Stockholm wordt gebruikt.
Overheden hopen op lagere prijzen
De bestaande mobiele aanbieders, KPN, T-Mobile en Vodafone, mogen bij de
veiling slechts bieden op een deel van de frequenties. Volgens
staatssecretaris Heemskerk van Economische Zaken is daardoor ook ruimte voor
nieuwkomers op de mobiele breedbandmarkt. Meer concurrentie moet leiden tot
lagere prijzen voor de consument.
De hoop op lagere consumentenkosten heeft ook de Europese Commissie doen
besluiten om te investeren in sneller mobiel internet. Tussen 2004 en 2007
stak Brussel al 25 miljoen euro in onderzoek naar LTE. Vanaf 1 januari 2010
heeft Brussel nog eens 18 miljoen beschikbaar gesteld.
Frequenties kosten geld
Of consumenten inderdaad minder gaan betalen en tegelijkertijd wel onbeperkt
mogen internetten op hun telefoon, moet nog maar blijken. Telecomconcerns
moeten namelijk wel hun investeringen in een nieuw netwerk terugverdienen.
In 2000, een jaar voor de dotcom bubble, betaalde KPN omgerekend bijna 10
miljard euro voor UMTS-licenties voor mobiel bellen en internetten in
Duitsland, België en Nederland. Twee jaar later had KPN ruim de helft van
dit bedrag al weer afgeschreven. UMTS bleek minder snel geld op te leveren
dan gedacht en bracht KPN in grote financiële problemen.
Hoeveel geld de nieuwste techniek precies kost, dat moet blijken bij de
veiling die aan het einde van het eerste kwartaal 2010 moet plaatsvinden.
Daarnaast zijn nu alle basisstations, die de mobiele data uit de lucht
halen, met kopere lijnen op het netwerk aangesloten. In de toekomst zal deze
verbinding van glasvezel worden. Om al die investeringen terug te verdienen,
zullen de telefoonbedrijven mogelijk hun prijzen moeten aanpassen.
Andere beprijzing mobiel internet
Een steeds groter deel van de inkomsten van mobiele aanbieders komt uit
datagebruik. "Maar", zo benadrukt Erik Fledderus, "dat is
omzet. De grote winsten zitten nog niet bij data."
De verwachting van de overheid dat grotere marktwerking lagere
consumentenprijzen gaat brengen, is dan ook geen zekerheid. Fledderus: "Dat
meer aanbieders dit voorjaar mogen bieden op de mobiele frequenties,
betekent nog niet dat de prijzen voor consumenten lager uitvallen. De
prijzen kunnen ook omhoog gaan, omdat de bedrijven de investeringen willen
terug verdienen."
Ook is het niet ondenkbaar dat bepaalde mobiele internettoepassingen een hoger
prijskaartje krijgen. "Niet alle bytes zijn evenveel waard", zegt
Fledderus. Zo is streamen, direct muziek luisteren of een video kijken op
internet, veel "urgenter" dan het downloaden van een bestand.
Fledderus: "Een aanbieder kan de datastroom bij een download wat
spreiden, dat hoeft niet met een constante snelheid. Als je een filmpje
kijkt moet de verbindingen echter wel constant zijn."
Een mogelijkheid om meer te verdienen aan mobiel internet is volgens Fledderus
het extra beprijzen van bijvoorbeeld film kijken via internet. "Je zou
kunnen zeggen: wil je wat extra snelheid voor het streamen, betaal dan een
euro meer. Het is een keuze die je de consument zou kunnen bieden."
Nederlandse telefoonbedrijven lijken geen intentie te hebben de flat fee los
te laten. Volgens Fledderus zullen ze echter zeker gaan experimenteren met
nieuwe modellen. T-Mobile laat weten dat het de filosofie is van het bedrijf
dat klanten moeten kunnen internetten voor een vast bedrag. Toch zegt de
woordvoerder dat het in de toekomst niet volledig ondenkbaar is dat de flat
fee plaats maakt voor een ander model.
Lees ook:
Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl