Voor het eerst is de omvang van het derivatenprobleem in het Nederlandse midden- en kleinbedrijf duidelijk. Het mkb staat voor bijna 4 miljard euro in de min.

Dat blijkt uit berekeningen van het financiële adviesbureau Cadension, waar het Financieele Dagblad vrijdag over schrijft.

Een rentederivaat is een soort verzekering, die een ondernemer beschermt tegen een stijgende rente als hij een lening afsluit.

Dat werkt als volgt: in plaats van een vaste rente betaal je een variabele rente met opslag. Maar om je te beschermen tegen een stijgende rente, sluit je vervolgens een zogenoemde renteswap af: je ontvangt van de bank een variabele rente, terwijl je de bank een vaste rente betaalt. Maar als de rente fors daalt, krijg je naar verhouding te weinig rente van de bank. Je derivaten komen ‘onder water’.

Schadepost: 3,9 miljard euro

Door de kredietcrisis is de rente juist gezakt tot een extreem laag niveau. Daardoor zijn de derivaten een blok aan het been geworden. Na woningcorporaties en onderwijsinstellingen is een derde groep afnemers van rentederivaten in de problemen gekomen: het mkb.

De rentederivaten bij ondernemers staan bij de huidige rente en een resterende looptijd van vier jaar in totaal voor 3,9 miljard euro onder water, schrijft het FD. De berekeningen laten zien dat banken op ongeveer een derde van hun totale kredietverlening aan het mkb hebben verkocht, oftewel op 51,7 miljard euro.

'Grove indicatie'

De cijfers zijn volgens toezichthouder AFM "een grove indicatie". Enkele tienduizenden bedrijven zitten opgescheept met de risicovolle producten. Schattingen gingen tot nu toe uit van enkele duizenden bedrijven.

Mkb'ers die van hun derivaat af willen, bijvoorbeeld om de onderliggende lening af te lossen, kunnen dat afkopen bij de bank. Maar de afkoopsom kan in de honderdduizenden euro's lopen. Een stijgende rente kan soelaas bieden voor het derivatenprobleem, maar dit lijkt er voorlopig niet in te zitten.

AFM: banken lappen regels aan hun laars

De verkoop van rentederivaten aan het mbk ligt al een tijd onder vuur. De AFM constateerde vorig jaar dat een aantal banken in Nederland de toezichtregels de afgelopen jaren aan hun laars heeft gelapt bij de verkoop van rentederivaten aan mkb-bedrijven en semipublieke instellingen.

Banken gaven volgens de AFM vooraf vaak een te gunstig beeld van de verwachtingen. "Negatieve scenario’s blijven onderbelicht. Cliënten kunnen daardoor onverwacht met tegenvallers worden geconfronteerd, bijvoorbeeld wanneer een derivaat met negatieve marktwaarde voor het einde van de looptijd wordt beëindigd", stelde de toezichthouder.

Britse banken troffen schikking

In Groot-Brittannië is de affaire rondom renteswaps in het mkb uitgegroeid tot een schandaal. Britse banken hebben op last van de financieel toezichthouder FSA al ruim 2,4 miljard euro opzij moeten zetten om gedupeerden te compenseren.

Of Nederlandse banken voor een vergelijkbare strop moeten vrezen, is nog onduidelijk. Een uitspraak van de rechtbank in Den Bosch deze week voorspelt voor de banken in elk geval weinig goeds. De rechter oordeelde dat de lokale Rabobank een Brabantse melkveeboer bijna 170 duizend euro moet terugbetalen, omdat hij onvoldoende was voorgelicht over de financiële risico's van een derivatenproduct.

Bron: Z24/ANP

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl