• Een krappe meerderheid van de Tweede Kamer is voor het tekenen van vrijhandelsverdrag CETA tussen de Europese Unie en Canada.
  • De sleutel lag bij coalitiepartij de ChristenUnie. Die stelde zich in de Kamerdebatten niet al te hard op en eiste slechts een aantal extra waarborgen.
  • Met de ChristenUnie is er een nipte meerderheid van 76 zetels, de overige partijen zijn tegen. In de Eerste Kamer ligt het nog veel moeilijker voor het kabinet.

Coalitiepartij ChristenUnie is “tevreden” over de toezeggingen die handelsminister Sigrid Kaag heeft gedaan in een debat over het omstreden handelsverdrag met Canada, CETA. Als de kleinste regeringspartij voor het verdrag stemt, haalt het kabinet een nipte meerderheid van 76 van de 150 zetels.

De ChristenUnie stemde in 2016 nog tegen het verdrag.

De ChristenUnie stelde zich woensdag en donderdag tijdens de Kamerdebatten niet al te hard op en wil slechts waarborgen van het kabinet over het vrijhandelsverdrag. “We zijn positief over de waarborgen die het kabinet ons geeft, het kabinet is ons echt wel tegemoet gekomen”, zei Joël Voordewind van de CU na het debat. Hij vraagt slechts om een inspanningsverplichting.

De Tweede Kamer debatteerde in twee dagen meer dan veertien uur over de overeenkomst. Behalve de regeringspartijen VVD, CDA en D66 steunt eenmansfractie Van Haga het verdrag. De coalitiepartijen hebben “een dringend beroep op ons gedaan”, aldus Voordewind. Er is volgens hem niet gedreigd met een crisis.

Een tegenvaller voor het kabinet is de tegenstem van de SGP. De partij vindt onder meer dat het kabinet onvoldoende tegemoet komt aan de vraag voor compensatie voor getroffen boeren. Het afvallen van de SGP betekent dat het nog lastiger zal worden voor de coalitie om een meerderheid voor CETA te vinden in de Eerste Kamer.

Tegenstanders vrezen aantasting van voedselveiligheid

Door CETA worden bijna alle importheffingen afgeschaft. Het levert volgens de voorstanders veel profijt op voor het bedrijven en consumenten. Tegenstanders vrezen aantasting van normen van voedselveiligheid, duurzaamheid en dierenwelzijn. Ook is er veel weerstand tegen het arbitragesysteem waarmee investeerders staten kunnen aanklagen.

De ChristenUnie wilde onder meer garanties dat de duurzame landbouw niet zal lijden onder het verdrag en dat de voedselveiligheid niet in het geding komt. Hij pleitte voor meer controles bij boeren in Canada en extra douane in Nederland. Kaag gaat zich hier voor inzetten.

Zowel linkse als rechtse patijen in de Kamer keren zich tegen het verdrag, zij het met verschillende argumenten. GroenLinks, SP en PvdA willen dat er opnieuw over wordt onderhandeld. "Sluit een beter en eerlijker akkoord", zei Mahir Alkaya (SP). Partijen als FVD en PVV vinden dat Nederland zijn soevereiniteit opgeeft met het verdrag.

Minister Kaag noemde het blokkeren van het handelsverdrag “onbestaanbaar”. Nee-stemmers zouden volgens haar de verantwoordelijkheid op zich nemen dat “onze politieke stem in de Europese Unie vermindert”. Bovendien zouden we tegen de EU zeggen “laten we onszelf nog een beetje kleiner maken en zwakker”. Nu de EU haar krachten moet meten met de protectionistische Verenigde Staten en een staatskapitalistisch China is dat al “helemaal onbestaanbaar”.

Meerderheid in de Eerste Kamer nog ver weg

De Tweede Kamer lijkt dus om. Volgende week stemt het parlement over het CETA-verdrag. Of er daarna ook een meerderheid in de Eerste Kamer is, blijft onzeker. De coalitie moet op zoek naar steun van andere partijen.

Een partij waar Rutte en co in ieder geval geen beroep op kunnen doen, is de PvdA. De partij was in het vorige kabinet nog voor het verdrag en is nu tegen. Leider Lodewijk Asscher wil dat er opnieuw met Canada wordt onderhandeld om het verdrag te verbeteren.