Komt er wel of geen negatieve rente voor spaargeld? Het is een vraag die ook tot het hoogste politieke niveau is doorgedrongen in Nederland.

Minister Wopke Hoekstra van Financiën heeft naar eigen zeggen “geen signalen” gekregen dat kleine spaarders in Nederland rente moeten gaan betalen op hun spaargeld. Maar hij houdt dat “nauwlettend in de gaten.

Doordat de Europese Centrale Bank (ECB) de rente alsmaar verder verlaagt, moeten banken steeds meer betalen om hun geld daar te stallen. Het lijkt onvermijdelijk dat ze dat zullen doorberekenen aan hun spaarders. Onder andere België steekt daar een stokje voor. Dat buurland heeft banken verboden een negatieve spaarrente aan te houden.”

Lees ook: ECB geeft banken een negatieve rente van 0,5%: dat brengt ook een negatieve spaarrente en nog lagere hypotheekrentes dichterbij

Hoekstra beseft dat ook Nederlandse spaarders zich zorgen maken, maar wil “niet vooruitlopen op de scenario’s die we voorbereiden”. Dat is volgens hem niet verstandig. De minister verzekert dat hij de ontwikkelingen op de voet volgt.

Sommige banken voor vermogende particulieren, zoals Van Lanschot, hanteren voor klanten met meer dan 2,5 miljoen euro aan spaargeld al wel een negatieve spaarrente. Maar grote banken zijn daartoe nog niet overgegaan en Hoekstra heeft ook "geen aanwijzingen" dat ze dat zullen doen.

Voor vrij opneembare spaarrekeningen hanteert Triodos een rente van 0 procent. ABN Amro en ING zitten op 0,02 procent en Rabobank hanteert een basisrente van 0,03 procent.

Zeer lage of negatieve rente: het nieuwe normaal?

In een maandag verschenen analyse stelt econoom Stefan Koopman van het economisch bureau van de Rabobank dat we mogelijk een lange periode van lage of zelfs negatieve rentes tegemoet gaan.

Wat dat laatste betreft: negatieve rentes komen vooral voor bij leningen van westerse overheden en bedrijven. Zo is de marktrente voor de 10-jarige Nederlandse staatslening gedaald tot minus 0,3 procent.

Koopman wijst erop dat lage rentes mogelijk niet alleen veroorzaakt worden door centrale banken. Die strooien kwistig met gratis geld om de economie en de inflatie aan te jagen. De econoom van Rabobank noemt echter twee andere factoren die kunnen zorgen voor extreem lage rentes.

De eerste betreft een mondiaal overschot aan besparingen. Door de vergrijzing - die bijvoorbeeld ook in China optreedt - zijn huishoudens geneigd structureel meer geld apart te houden voor hun eigen pensioenvoorziening. Dit hoge aanbod van spaargeld kan rentes drukken, omdat er veel spaargeld beschikbaar is.

Een andere factor die meespeelt, is dat bedrijven minder kapitaal nodig hebben voor investeringen. Dat heeft onder meer te maken met technologische vooruitgang die ICT-investeringen goedkoper maakt.

De combinatie van een overvloedig aanbod van spaargeld en minder vraag vanuit het bedrijfsleven naar kapitaalintensieve investeringen kan volgens Koopman zorgen voor een periode van structureel lage rentes.

Lees meer over negatieve rentes: