Een versobering van de jaarlijkse pensioenopbouw. Daarop mikt het kabinet vanaf 2015. In theorie kan dat leiden tot lagere premies voor werkgevers en werknemers. Maar zeker voor werknemers met een middelloonregeling kan dat ook anders uitpakken.
Het kabinet Rutte 2 wil vanaf 2015 de maximale, jaarlijkse pensioenopbouw verlagen. Dat wil zeggen: als ook de Eerste Kamer akkoord gaat met nieuwe regels die afgelopen maart al een meerderheid kregen in de Tweede Kamer.
Idee is dat de maximale jaarlijkse pensioenopbouw voor werknemers met een zogenoemde middelloonregeling wordt verlaagd tot 1,875 procent per jaar. Op die manier bouw je in 40 jaar 75 procent van je gemiddelde loon op als pensioen. Een lagere pensioenopbouw impliceert in theorie dat ook de jaarlijkse premiebijdrage van werknemers en werkgevers omlaag kan.
Dat lijkt overzichtelijk, maar hierbij is nog iets anders van belang: het standaardbedrag dat in mindering wordt gebracht op het te verwachte inkomen na je pensioen, omdat werknemers bij hun pensioen immers ook een AOW-uitkering krijgen. Dit vaste bedrag, de zogenoemde AOW-franchise, bepaalt welk deel van het loon overblijft als pensioengrondslag.
Om een idee te geven: stel je hebt een loon van 40 duizend euro per jaar en je wilt bij pensionering een jaarinkomen van bijvoorbeeld 3o duizend euro hebben. Het pensioenfonds van de werkgever moet daarvoor zorgen, maar niet als enige: een deel van het toekomstige pensioeninkomen komt immers uit de AOW-uitkering van de staat.
De AOW-franchise is bedoeld om daar rekening mee te houden, en zorgt ervoor dat het pensioenfonds bijvoorbeeld niet voor 30 duizend maar 21 duizend euro aanvullend pensioen per jaar moet zorgen.
Sleutelen aan pensioenopbouw
Uit berekeningen van adviesbureau Pensioen Perspectief blijkt dat de beoogde aanpassing van de AOW-franchise per 1 januari 2015 opmerkelijke gevolgen kan hebben voor de premie-bijdrage van werkgevers en werknemers. Vooral werknemers met een middelloonregeling moeten opletten.
Volgens de nieuwe fiscale regels daalt de AOW-franchise voor het middelloon in 2015 met 897 euro, vergeleken met dit jaar. Een lagere franchise voor het feit dat je later AOW krijgt, betekent dat je over een groter deel van je loon pensioen opbouwt. Dat klinkt leuk, maar om dat te bereiken is wel een hogere jaarlijkse premie-inleg nodig.
Zie hieronder een rekenvoorbeeld van Pensioen Perspectief (klik op tabel voor uitvergroting)
Of een werknemer wel of niet méér pensioenpremie gaat betalen als de AOW-franchise omlaag gaat, hangt vooral af van de huidige opbouwregeling bij een pensioenfonds.
Wat gebeurt er met opbouwpercentage?
Is het jaarlijkse opbouwpercentage nu al lager dan het nieuwe maximum van 1,875 procent per jaar, dan kan het pensioenfonds het opbouwpercentage gelijk laten op bijvoorbeeld 1,75 procent (zie het rekenvoorbeeld) en alleen de AOW-franchise aanpassen. Hogere premies zijn dan noodzakelijk.
Dit is voor veel pensioenfondsen relevant. Uit cijfers van De Nederlandsche Bank blijkt dat in 2013 bijna één miljoen deelnemers van pensioenfondsen te maken hadden met regelingen waarbij de jaarlijkse opbouw tussen op 1,75 procent of lager lag; en twee miljoen deelnemers hadden een opbouwregeling die tussen de 1,75 procent en de twee procent lag.
Ligt het huidige opbouwpercentage van een pensioenfonds echter boven het nieuwe maximum van 1,875 procent, dan moet een pensioenfonds kiezen voor een dubbele aanpassing: een lagere AOW-franchise én een lager jaarlijks opbouwpercentage. Als die twee elkaar opheffen, hoeft er niets met de pensioenpremies te gebeuren.
Kortom, wat er gebeurt met de pensioenpremies in 2015 hangt sterk af van de manier waarop pensioenfondsen omgaan met de combinatie van het opbouwpercentage voor het pensioen en de AOW-franchise. Dat daar automatische een lagere pensioenpremie uitrolt, is allerminst zeker.
Middelloon of eindloon
Alsof dit alles nog niet ingewikkeld genoeg is: bij pensioenen met een zogenoemde eindloonregeling wordt de AOW-franchise juist verhoogd vanaf 2015, waardoor het omgekeerde effect optreedt in vergelijking met de hierboven genoemde middelloonregelingen.
"Er zijn veel pensioenregelingen die zowel een middelloon- als een eindloonelement kennen: bijvoorbeeld een ouderdomspensioen gebaseerd op middelloon en een partnerpensioen volgens eindloon", zegt Corry van Herpen van Pensioen Perspectief. "Dat betekent dat er in straks in één regeling opeens twee franchises kunnen voorkomen."
lees ook
Eigen pensioenfonds beter voor zzp'er dan zelf beleggen
Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl