Ook al is er een stevig pakket aan Europese vergroeningsregelgeving voor het bedrijfsleven op komst, het midden- en kleinbedrijf lijkt nog weinig aanstalten te maken om te verduurzamen. Nog geen vier op de tien Europese mkb-bedrijven heeft een CO2-reductieplan. Slechts één op de tien Europese mkb’ers heeft “fors geïnvesteerd” in verduurzaming, op basis van een uitgekristalliseerd plan voor het verminderen van de eigen CO2-uitstoot.

Dat blijkt uit nieuw onderzoek van het pan-Europese investeringsfonds Argos Wityu en de Boston Consultancy Group. Zij vroegen 700 bedrijven in de Benelux, Frankrijk, Duitsland en Italië naar hun visie op en plannen rondom vergroening.

84 procent bedrijven vindt klimaat belangrijk

Niet dat kleine en middelgrote ondernemers in Europa een broertje dood hebben aan het klimaat, in tegendeel: 84 procent van de ondervraagde bedrijven vindt het verminderen van broeikasgassen “belangrijk” of “cruciaal”. Ruim zeven op de tien bedrijven ziet het zelfs als een zakelijke kans om efficiënter met kosten om te kunnen springen of nieuwe markten aan te kunnen boren.

Toch geven ruim twee op de tien mkb’ers aan nog géén investeringen te hebben gedaan om de eigen CO2-uitstoot terug te dringen. Nog eens vier op de tien mkb’ers blijken enkel de meest eenvoudige verduurzamingen te hebben doorgevoerd.

Hierbij moeten we denken aan het afsluiten van een contract voor groene energie of het vervangen van benzineauto's in elektrische modellen, zegt de bij het onderzoek betrokken Jessica Peters, hoofd-ESG bij Argos Wityu, tegen Business Insider.

Nog geen vier op de tien mkb-bedrijven in Europa geeft aan al wel fors te hebben geïnvesteerd in vergroening. Zij geven bijvoorbeeld aan meer geld in verduurzaming te hebben gestoken dan in hun jaarlijkse hr-kosten.

Binnen deze groep deden de meeste bedrijven deze investeringen om te voldoen aan regelgeving, om de hoge energieprijzen te vermijden of omdat klanten ze hiertoe aanzetten. Bij slechts 11 procent van alle ondervraagde mkb'ers lijkt enige vorm van intrinsieke motivatie een rol te spelen; zij hebben sterk geïnvesteerd in verduurzaming op basis van een eigen klimaatplan opgesteld.

Van alle bedrijven heeft enkel 37 procent enige vorm van een CO2-reductieplan, aldus Peters tegen Business Insider.

EU-wetgeving in aantocht voor bedrijven met meer dan 250 werknemers

"Tegenvallend", noemt Peters deze resultaten. "Die 11 procent doet wat we van bedrijven mogen verwachten." Ze refereert aan de Corporate Sustainability Due Diligence-wetgeving (CSDD) waaraan de Europese Unie werkt, die bedrijven met meer dan 250 medewerkers en meer dan 40 miljoen euro omzet hiertoe moet verplichten - niet alle bedrijven in de studie van Peters zijn overigens zo groot.

Daar houdt het niet op qua Europese klimaatregels voor het bedrijfsleven. Zo moeten grote Europese bedrijven vanaf volgend jaar ook hun klimaatimpact meten, volgens de Corporate Sustainability Reporting Directive-richtlijn (CSRD) en komt er een soortgelijke richtlijn voor investeerders.

Deze maatregelen maken onderdeel uit van de Europese Green Deal-wetgeving, met als doel om in 2030 in totaal 55 procent minder CO2 uit te stoten als EU. De EU wil vergroenen om een blokkade op te werpen tegen de opwarming van de aarde, waardoor bijvoorbeeld de kans op overstromingen en bosbranden toeneemt.

En dan is er nog de zogeheten taxonomie, een soort gids, opgesteld voor investeerders die groen willen beleggen. Over wat 'groen' precies zou moeten inhouden, woedt sinds de bekendmaking van de taxonomie een verhitte discussie. Zo menen jonge klimaatactivisten dat kernenergie ook toegevoegd zou moeten worden aan de taxonomie.

Peters brengt een ander punt in de strijd. "De taxonomie geeft nu aan welke activa als duurzaam worden gezien. Het zou beter zijn om te kijken naar wat je kunt verduurzamen. Er zijn veel bedrijven die nog niet CO2-neutraal zijn, maar wel wíllen verduurzamen, zo laat onze studie zien. Als je geld zo kunt inzetten dat bedrijven die nog met fossiele brandstoffen werken makkelijker kunnen elektrificeren, denk je meer aan de lange termijn. Veel mkb-bedrijven hebben we over 10 jaar immers nog net zo hard nodig."

Bedrijfsleven heeft 'kennisachterstand' over verduurzaming

Dat het Europees mkb maar zo moeizaam verduurzaamt, komt volgens Peters door een kennisachterstand bij het bedrijfsleven. "Veel bedrijven begrijpen de [groene] wet- en regelgeving nog niet en het ontbreekt ze aan kennis over hoe ze het beste kunnen verduurzamen. Ook geven veel bedrijven aan niet genoeg geld te hebben om de investeringen te kunnen doen waarmee ze kunnen vergroenen."

Dat laatste punt zou de reden kunnen zijn waarom de Benelux eruit springt als de landencombinatie waar mkb'ers het vaakst grote bedragen in verduurzaming steken (44 procent). Juist doordat er in bijvoorbeeld Nederland relatief veel overheidsgeld beschikbaar is voor verduurzaming, doet ons land het goed, stelt Peters. "Nederland heeft een betere voorziening voor subsidies dan de andere onderzochte landen, vooral op het gebied van energie."

Opvallend is dat Europese mkb-bedrijven uit de sectoren transport en logistiek het vaakst (51 procent) forse bedragen in vergroening steken, terwijl bedrijven in sectoren die met hoge temperaturen werken - bijvoorbeeld de metaal- en glasbranche - dat nog amper hebben gedaan (24 procent).

Niet zo gek, volgens Peters, want verduurzamen is in het transport of de logistiek een stuk eenvoudiger dan in bijvoorbeeld de metaal- en glasbranche. "Een wagenpark is makkelijk te vergroenen, terwijl bedrijven die met hoge temperaturen werken langetermijninvesteringen moeten doen in machines, grotere motoren en hun processen. Bovendien ontbreekt het in deze branche soms nog aan de innovaties die nodig zijn voor de verduurzaming."

Nog een saillant detail: beursgenoteerde mkb-bedrijven investeerden doorgaans al fors in hun verduurzaming (62 procent), terwijl private mkb'ers vaker achter blijken te lopen (35 procent). "Beursgenoteerde bedrijven hebben de afgelopen jaren veel meer druk ervaren om te verduurzamen", verklaart Peters. "Klanten zijn vaker veeleisend, je hebt activistische aandeelhouders en als je een blunder maakt, ligt dat meteen onder een vergrootglas."

Wel ziet Peters ook bij de groep niet-beursgenoteerde bedrijven hoopvolle signalen. "Ons onderzoek laat zien dat 84 procent van alle Europese mkb'ers het wel degelijk belangrijk vindt om te decarboniseren. De wil om te verduurzamen is er dus in het hele bedrijfsleven."

LEES OOK: Zomer vol hitterecords: 5 kantelpunten voor klimaatrampen die door opwarming aarde mogelijk al ingezet zijn