Emoties voerden woensdag de boventoon in een debat van de Tweede Kamer met staatssecretaris Menno Snel van Financiën over de kinderopvangtoeslagaffaire. Maar uiteindelijk hoefde Snel niet op te stappen.

De Tweede Kamer debatteerde meer dan negen uur lang over de toeslagenaffaire. Hoewel Snel de steun houdt van de meerderheid, kreeg hij van bijna elke partij huiswerk mee.

Oppositiepartij GroenLinks vindt dat het “nu niet het moment is” om de staatssecretaris naar huis te sturen en benadrukt dat de Kamer nog vaak zware debatten zal voeren over het debacle bij de Belastingdienst.

Aanleiding voor het debat, waarbij de emoties zowel op de publieke tribune als in de vergaderzaal hoog opliepen, was het rapport van een commissie onder leiding van oud-minister Piet Hein Donner.

Belastingdienst bestempelde ontvangers van toeslagen ten onrechte als fraudeurs

Honderden ouders in die zaak zijn onterecht als fraudeurs bestempeld. Dat geldt mogelijk voor nog veel meer gezinnen. Hun toeslagen werden stopgezet, en in sommige gevallen werden tienduizenden euro’s teruggevorderd, wat tot grote financiële problemen leidde.

De gedupeerden die volgens de commissie Donner recht hebben op compensatie, krijgen die waarschijnlijk al voor de kerst, zei Snel. Er komt daarnaast een apart telefoonnummer bij de Belastingdienst voor gedupeerden. Ook worden er twee specialisten aangewezen die de cultuur bij de fiscus moeten verbeteren en maakt Snel werk van een snelle aanpassing van het toeslagensysteem.

Staatssecretaris Snel in het nauw

Snel kreeg het zwaar in het debat toen het ging over hoe hij de Tweede Kamer heeft geïnformeerd. De staatssecretaris slaagde er niet in een deel van de oppositie te overtuigen. Zelfs de SGP, een steunpilaar voor het kabinet, overwoog de door de SP ingediende motie van wantrouwen te ondertekenen, maar zag er uiteindelijk toch vanaf.

"Ik heb steun om door te gaan, en dat doe ik ook graag", zei Snel na afloop. Hij benadrukt dat hij het debat nooit uit de weg is gegaan. "Ik wil blijven zoeken naar een oplossing. Die komt geen meter dichterbij met een soort politieke daad."

CAF-11 affaire

Het debat draaide onder meer om de zogenoemde CAF-11-zaak, waarin ruim driehonderd ouders door de Belastingdienst ten onrechte van fraude zijn beticht. Ze moesten vele duizenden euro's aan kinderopvangtoeslag terugbetalen.

Een groep gedupeerden sprak ‘s ochtends voor aanvang van het debat met Kamerleden en bood een petitie aan. Vele tientallen ouders zaten op de publieke tribune. Nadat een man vanaf de tribune had geroepen dat zijn "leven naar de kloten is", barstten verschillende bezoekers in huilen uit. Ook parlementariërs spraken geëmotioneerd over de affaire.

Bij de fiscus was structureel sprake van tunnelvisie, aldus de commissie Donner. Bezwaarprocedures waren daardoor op voorhand kansloos.

Inmiddels is duidelijk dat het probleem veel groter is en misschien wel duizenden ouders aangaat. Donner gaat verder met zijn onderzoek, en ook de accountants van het rijk graven naar de problemen bij de Belastingdienst.

Volgens Snel ging de overheid een grens over

In de lunchpauze van het debat ging Snel in gesprek met de man die 's ochtends vanaf de tribune had geroepen. Die gaf aan dat hij drieënhalf jaar aan kinderopvangtoeslag moest terugbetalen. "Niemand durft zich hieraan te branden", zegt hij. "Ik twijfel al veertien jaar of ik het nou goed doe of niet."

Snel beloofde dat hij "zijn best gaat doen" voor de man en andere gedupeerden. "De overheid heeft hier een grens opgezocht en is daaroverheen gegaan", zei hij in zijn bijdrage. "U is iets aangedaan", zegt Snel tegen de gedupeerde ouders die het debat op de publieke tribune volgen.

De bewindsman gaf aan dat er "terecht een aantal zeer kritische vragen zijn gesteld" door de Kamer. Het is nooit zijn bedoeling geweest de Kamer "van het kastje naar de muur te sturen of verkeerd te informeren". Dat het soms lang duurde, lag vooral aan het feit dat Snel alles zorgvuldig wilde checken. "Ik heb daar uw geduld op de proef gesteld, dat spijt mij."

Het Nederlandse toeslagensysteem kan sneller op de schop, zegt Snel. Hij gaf al eerder opdracht om het stelsel te laten onderzoeken, maar wil daar meer vaart achter zetten. "Het systeem moet worden aangepast, en we hoeven daarvoor niet te wachten totdat we daar alles over weten."