Maye Musk (72) is de moeder van techmiljardair Elon Musk. Haar leven is minstens zo interessant als dat van haar zoon, blijkt uit haar boek ‘Een vrouw maakt een plan’.
Ze voedde als alleenstaande moeder met een krappe beurs drie kinderen op, ontsnapte uit een verstikkend huwelijk en woonde in acht steden in drie landen.
Ondertussen haalde ze twee mastertitels en wist ze haar carrières als model en diëtist steeds opnieuw vorm te geven.
Aan Business Insider vertelt ze hoe ze steeds weer begon met plannen en oplossingen vinden.
Topmodel, voedingsdeskundige en motivational speaker. Maye Musk (72) heeft duizelingwekkende successen geboekt, maar moest ook veel obstakels overwinnen.
Ja, ze is de moeder van de techmiljardair Elon Musk – sinds de coronapandemie de op drie na rijkste mens op aarde. Maar dat is niet waarom we Maye Musk interviewen: haar leven is al even buitengewoon als dat van haar kinderen. Dat kunnen we opmaken uit haar boek Een vrouw maakt een plan dat nu in het Nederlands is vertaald.
In het kort: ze groeide op in Zuid-Afrika in een gezin dat het avontuur niet schuwde, ontsnapte uit een gewelddadig huwelijk en woonde in drie landen en acht steden.
Ze haalde twee mastertitels in de voedingsleer, wist haar dubbele carrière als model en diëtist steeds opnieuw op te bouwen en voedde als alleenstaande moeder met een krappe beurs drie kinderen op: Elon (49), Kimbal (47) en Tosca (46).
Ze heeft een nauwe band met haar kinderen en kleinkinderen, waarvan de jongste in mei 2020 werd geboren. De zoon van Elon en zangeres Grimes luistert naar de naam X AE A-XII en de hele wereld vroeg zich af hoe je dat uitspreekt.
"Heel makkelijk", zegt Musk tegen Business Insider. "Eks."
Tegenwoordig is de 72-jarige geboren Canadese topmodel en treedt ze op als motivational speaker. In Een vrouw maakt een plan geeft ze haar visie op schoonheid, succes, carrière en opvoeding aan de hand van haar eigen leven.
Als lezer kun je het nodige opsteken van de lessen die ze trok uit de vele moeilijkheden die ze moest overwinnen. Daarnaast geeft het boek een inkijkje in het gezin waarin Elon Musk opgroeide, de excentrieke techondernemer die nu zijn stempel drukt op de wereld met onder meer Tesla en SpaceX.
Op Maye’s Instagram-account zien we een sprankelende vrouw, dikwijls in haute couture. Hoewel ze al vanaf haar 15e modellenwerk doet, heeft ze het topniveau pas na haar zestigste bereikt. Deed ze het eerst goed in catalogi en reclames, tegenwoordig staat ze in Harper's Bazaar en Vogue. Ook prijkte ze op een billboard op Times Square.
In eerste instantie wilde ze met haar boek advies geven en de slechte periodes uit haar leven weglaten. “Maar de uitgever zei: 'Welnee, mensen kunnen zich hiermee identificeren.' En ook mijn kinderen zeiden: ‘Mam, je moet het ook over je worstelingen hebben. Op Instagram zie je er zo perfect uit. Mensen zullen denken dat je leven er altijd zo heeft uitgezien'”, vertelt ze tijdens een video-interview met Business Insider, terwijl haar Maltese terriër Del Ray door het beeld banjert.
Haar leven verliep niet bepaald soepel. Haar huwelijk was geen succes, haar relaties ook niet en ze is voor talloze banen afgewezen. "Mijn leven is zo vaak ontspoord dat ik vervolgens naar andere steden of landen verhuisde", schrijft ze in haar boek.
Musk, die zelf veel kracht putte uit zelfhulpboeken, hoopt dat haar verhaal lezers helpt en inspireert, zodat ze minder hoeven te worstelen dan zij zelf deed.
“Nu ik het heb gedeeld krijg ik van vrouwen én mannen te horen dat ze weer hoop krijgen. Uit ervaring weet ik dat je daarmee je zelfvertrouwen kan terugkrijgen”, zegt ze tegen Business Insider.
Een overzicht van verschillende episodes uit het leven van Maye Musk en de lessen die ze daaruit heeft getrokken.
Volg je eigen pad
Maye Musk is een kind van ouders die met hun eigen propellervliegtuig de wereld over vlogen. Zo kreeg ze mee dat ze niet hoefde terug te deinzen voor nieuwe situaties. Het gezin Haldeman, zoals haar meisjesnaam luidt, conformeerde zich niet aan de norm. Alleen een vriend van haar vader had ook een vliegtuig, verder niemand.
Maye vloog voor het eerst met haar ouders en tweelingzus Kaye toen ze drie maanden oud was. Eenmaal verhuisd van Canada naar het Zuid-Afrikaanse Pretoria namen haar ouders hun vijf kinderen mee op vakantie naar de Kalahariwoestijn.
Je hoeft niet altijd te doen wat van je verwacht wordt. Deze les leerde ze als kind en past ze als volwassene toe, schrijft ze in haar boek.
Als voorbeeld noemt ze de voedingskundige praktijk aan huis die ze oprichtte toen ze na haar afstuderen zwanger raakte. Collega’s trokken hun wenkbrauwen op, want normaal werk je eerst vijf jaar in het ziekenhuis voordat je een eigen praktijk start. Maye kon echter niet anders, omdat ze niet buitenshuis kon werken.
Weet dat er een uitweg is
De keer dat Musk wel deed wat van haar werd verwacht werd – trouwen – brak een van de moeilijkste periodes van haar leven aan: het tienjarige huwelijk met de vader van haar drie kinderen.
Hij was niet bepaald de prins op het witte paard. Maar zo zag ze de jongen ook niet met wie ze op haar 21ste in een knipperlichtrelatie was verwikkeld. Ze zei dan ook “nee” toen hij haar ten huwelijk vroeg. Maar zij studeerde in Johannesburg en hij was in Pretoria, waar haar ouders woonden. Hij vertelde hen een heel ander verhaal: dat ze zich hadden verloofd.
Haar ouders waren stomverbaasd maar dachten: het zal wel. Haar vader organiseerde een dubbele bruiloft voor Musk en haar tweelingzus Kaye, waar ze voor het eerst iets van mee kreeg toen ze het telegram ontving waarin ze werd gefeliciteerd met haar verloving. Tegelijk kreeg ze het verzoek haar baan op te zeggen.
Ze was op dat moment eenzaam. De studie in het Afrikaans – niet haar moedertaal – viel zwaar en ze was haar zelfvertrouwen kwijt. "Ik deed wat me in het telegram werd opgedragen, nam ontslag, pakte mijn boeltje bij elkaar en vloog naar huis", schrijft ze in het boek. De eerste klappen vielen al tijdens de huwelijksreis.
“Ja, ik ben het huwelijk ingerommeld, maar ik kan niet zeggen dat het allemaal slecht was. Ik heb drie fantastische kinderen”, zegt ze nu met een brede glimlach. Toch schrijft ze in haar boek dat ze nog steeds slapeloze nachten heeft als ze over deze periode heeft gepraat.
Haar ex sloeg en vernederde haar, maar scheiden was onmogelijk omdat de wet in Zuid-Afrika destijds niet aan de kant van vrouwen stond.
“Hij zei wel drie keer per dag: je bent lelijk, dom en saai. Een keer heb ik het lef gehad om tegen hem te zeggen dat ik model en schoonheidskoningin was geweest en dat ik mijn master had gehaald, dus lelijk en dom kon ik niet zijn. Saai misschien, maar daar kon ik weinig aan doen”, vertelt ze.
“Wat dan gebeurt: je wordt nog harder geslagen en zegt die dingen nooit meer hardop. Maar ik bleef denken: zo slecht kan ik niet zijn", vervolgt ze. "Hij isoleerde me, wat vrouwen vaak overkomt. Je ziet je familie en vrienden niet meer. Op een gegeven moment was hij zo gek dat hij me in het openbaar sloeg. Vriendinnen brachten me naar mijn moeder die ik al twee jaar niet had gezien. Ze zei tegen hem: ‘Raak haar nog één keer aan en ze zal van je scheiden en naar mij toe komen.’ Hij kon me daarna niet meer aanraken. Dat gaf me veel kracht."
“Waarom ik niet eerder naar mijn moeder ging? Waarom ik het mijn vrienden niet vertelde? Je wilt een goed huwelijk doen voorkomen en loyaal zijn. Toen de wet veranderde, begon ik dingen uit te zoeken”, legt ze uit.
In haar boek beschrijft ze dat ze naar het vakantiehuis gaat dat haar man louter om juridische redenen op haar naam had laten zetten.
Die eerste stappen richting een nieuw leven waren niet makkelijk. “Je moet weten dat je uit een bepaalde situatie wil komen", vertelt ze. "Toen ik wegliep, was ik wanhopig om te overleven. Ik herinner me dat de eerste fotograaf die mij daarna als model fotografeerde, vertelde dat hij me liever niet voor zijn camera had, omdat ik zo verlegen was en weinig zelfvertrouwen had. ‘En kijk jou nu eens!’, riep hij uit. Dat was zes maanden later, dus het duurt echt wel even voordat je weer jezelf bent.”
‘n boer maak ‘n plan
De stap om met haar kinderen weg te lopen en naar het vakantiehuis te gaan, was een eerste plan om te overleven. Het plannen en treffen van voorbereidingen heeft ze van haar ouders meegekregen, onder meer tijdens de avontuurlijke vakanties in de Kalahariwoestijn.
In het boek geeft ze aan dat ze altijd nieuwsgierig is en bereid om op onderzoek uit te gaan. En dat ze risico’s kan nemen zolang ze zich maar voorbereidt.
“De titel van mijn boek komt ook van het Zuid-Afrikaanse gezegde ‘n boer maak ‘n plan", vertelt ze ons, "Het werd telkens gezegd als je in een benarde situatie zat. Dat heb ik dat vertaald naar Een vrouw maakt een plan. Het heeft namelijk geen zin om de dag te haten als je in slechte situatie bent beland. Dan wordt het sowieso een verschrikkelijke dag.”
Een plan betekent vaak dat je weer een nieuw plan moet maken
“Ik raad niet aan om naar acht steden in drie landen te verhuizen”, zegt Musk. “Ik deed het omdat ik uit een slechte situatie moest ontsnappen of mijn situatie wilde verbeteren. Niet omdat ik van verhuizen houd. Niemand houdt van verhuizen!” Ze noemt elke verhuizing “catastrofaal”.
“Toen ik was weggelopen met mijn mijn drie kinderen werd ik elke morgen bang wakker. Bang voor wat zou gaan gebeuren. Maar je weet dat je daar snel uit moet komen en moet plannen. Kinderen naar school, tweedehands kleding voor hen regelen en boterhammen met pindakaas voor ze smeren. Gelukkig kon ik dat voor ze doen. Ja, ze hebben veel pindakaas en bonensoep gegeten, zo economisch”, lacht ze.
Als je een plan hebt, moet je volgens Musk vooral niet verwachten dat alles volgens plan verloopt. “Alles gaat mis. Je moet je realiseren dat je steeds weer dingen moet uitzoeken en fixen. Heel anders dan het schrijven van een boek. Je tekent ervoor en begint meteen.”
Een van de keren dat het misging, was toen ze in New York woonde en de vijftig was gepasseerd. Na een paar succesvolle campagnes als model te hebben gedaan, besloot ze te tekenen bij een groter modellenbureau voor meer zichtbaarheid. Maar dat bureau leek haar juist weg te moffelen.
Uiteindelijk is ze naar het modellenbureau toegestapt en heeft net zo lang gewacht tot ze de baas te spreken kreeg. Toen gaven ze eindelijk toe dat ze haar geen werk gaven. Ondertussen was ze er al wel achter gekomen dat het contract alleen voor New York gold en had ze getekend bij bureaus buiten New York.
Toch had ze veel eerder verhaal moeten halen, vindt ze. ‘Leer alsjeblieft sneller dan ik, dan lijd je minder’, luidt het advies in het boek.
Leg vooral veel contacten als je opnieuw begint
Maye Musk woonde in acht steden en drie landen, dus ze weet hoe je opnieuw moet beginnen. Volgens haar is het belangrijk dat je veel nieuwe mensen leert kennen. “En dan kom je nog steeds een hoop nare, zelfingenomen rotzakken tegen”, zegt ze.
In het boek schrijf ze hierover: "Je bedrijf groeit sneller wanneer je contact legt met mensen dan dat je gaat zitten wachten."
Toen ze van Bloemfontein naar Johannesburg verhuisde om dichter bij haar familie te zijn, moest ze als diëtist snel haar praktijk opzetten. Dat deed ze door te netwerken met collega’s. Het idee was dat andere diëtisten ook een eigen praktijk zouden openen zodat ze samen populaire diëten zouden kunnen ontmaskeren.
Ze ging op allerlei uitnodigingen in. Ook sloot ze zich aan bij samenwerkingsverbanden, zoals de Dietetics Association. Ze organiseerde bijeenkomsten onder diëtisten om elkaar op de hoogte te houden en adviezen te geven voor een succesvolle praktijk. Ondertussen werkte ze aan een lijst met cliënten. "Na twee jaar had ik twintig cliënten op een dag!", schrijft ze in haar boek.
Contact leggen met anderen heeft ze moeten leren. Toen ze 31 was en net gescheiden begon ze op mensen af te stappen op aanraden van een vriendin. Ze voelde zich er ongemakkelijk bij, maar deed het toch.
“In mijn tijd was er geen e-mail. Ik moest eropuit of de telefoon pakken. Als je nu opnieuw moet beginnen, bijvoorbeeld door deze pandemie, en je hebt een hobby, dan zou je daar foto’s van op sociale media moeten posten", tipt ze tijdens het gesprek.
"Als ik dit adviseer, zeggen veel mensen: 'Maar ik ben verlegen.' Dan antwoord ik: ‘Ja, ik ook! Ik ben een wetenschapper met een modellenportfolio dat nu op Instagram staat. Het is beschamend, maar daar ben ik overheen.”
Soms moet je volhouden na tegenslag
“Als je strategie niet werkt, hoef je niet per se van strategie te veranderen. Soms moet je gewoon volhouden”, zegt Musk tegen Business Insider.
Haar methode om zoveel mogelijk contacten te leggen in een nieuwe stad, bleek niet altijd te werken. “Ik stuurde brieven naar alle artsen, maar daar schoot ik niets mee op in Canada en de Verenigde Staten”, vertelt ze ons.
In Zuid-Afrika stuurden artsen hun patiënten meteen naar Musk toe zodra ze wisten van haar praktijk. Dat was niet het geval toen ze de artsen in haar nieuwe woonplaats Toronto had aangeschreven.
Van artsen kreeg ze te horen dat de verzekering geen voedingskundig advies dekte, maar wel medicijnen om af te vallen. Of artsen geloofden niet dat patiënten haar adviezen zouden opvolgen. Zelf wist ze dat ze goede resultaten kon boeken, als ze maar een paar patiënten toegeschoven zou krijgen.
"Ik volgde mijn eigen advies: je hebt geen garantie op een ja, maar als je het niet vraagt is het gegarandeerd een nee", schrijft ze in haar boek.
Soms bleef ze uren in een wachtkamer zitten om een arts te spreken te krijgen. Uiteindelijk kreeg ze vier artsen zo ver en kon ze verbeteringen bij hun patiënten laten zien. Zes maanden na haar aankomst in Toronto had ze van half acht ‘s ochtends tot half acht ‘s avonds cliënten.
Ze begon weer lezingen te geven en werd voorzitter van de Consulting Dietitians of Ontario. In die rol wisten ook media haar te vinden. In 1994, vier jaar na de verhuizing van Zuid-Afrika naar Toronto, vroeg een uitgever haar een boek te schrijven.
Zwelg niet in teleurstellingen
Zwelgen in teleurstellingen, daar doet Musk niet meer aan. "Als ik in een relatie werd gedumpt, was ik daar zes maanden naar van, toen drie maanden, toen drie weken en uiteindelijk drie dagen", schrijft ze in haar boek.
Zit het tegen, blijf dan vooral doorgaan met leven, luidt haar advies. Op haar 46ste wilde ze een huis kopen, want ze verdiende eindelijk genoeg, dacht ze. De bank vond haar als zelfstandig ondernemer echter een risico. Ze ging niet in een hoekje haar wonden zitten likken, maar begon aan haar kredietwaardigheid te werken en schoot Elon en Kimbal te hulp bij hun bedrijf.
Haar zonen waren bezig het bedrijf Zip2 op te zetten, dat online plattegronden met deur-tot-deurbeschrijvingen bood. Ze zocht ze toen elke zes weken op in Sillicon Valley, betaalde hun eten, kleding en meubels en gaf hen haar gespaarde 10.000 dollar.
De avond voordat ze investeerders zouden ontmoeten, brachten ze in een filiaal van kopieerketen Kinko’s door om presentaties uit te printen. Ook de dollar per kleurenprint betaalde ma Musk.
"De volgende ochtend waren we allemaal uitgeput, want we hadden geen van allen geslapen. Behalve Elon. Die voelde zich prima, want hij slaapt nooit. Hij bleef altijd laat op om code te schrijven voor hun programma", schrijft ze in haar boek.
Twee investeerders brachten een bod uit. Daarop nam ze haar zoons mee naar het beste restaurant van de stad. “Dit is de laatste keer dat jullie mijn creditcard zien”, schrijft ze. En dat bleek ook zo te zijn.
Accepteer hulp als dat nodig is
Volgens Musk is het essentieel om te helpen, maar ook om hulp te accepteren als dat nodig is. “Ook als je zoals ik bent opgevoed met het idee dat je je eigen boontjes moet doppen”, zegt ze tegen Business Insider.
In haar boek staan verschillende voorbeelden waarbij ze dankzij de hulp van anderen verder kon.
In Zuid-Afrika, vóór het internettijdperk, deed haar telefoon het zes maanden lang niet, waardoor klanten haar niet konden bereiken en dus wegbleven. Collega-diëtisten schoven Musk adviesklussen toe, waardoor ze niet alleen brood op de plank kreeg, maar ook een nieuw gebied in de voedingsleer ontdekte en een extra bron van inkomsten.
Toen ze in Toronto woonden, had Elon een baan nodig en de echtgenoot van een collega werkte bij Microsoft. Maye Musk zei tegen de collega dat haar zoon 'goed met computers' was. Aangezien moeders dit al snel zeggen over hun kind waren ze bij Microsoft verbaasd toen dit echt zo bleek te zijn.
Ook accepteerde Maye hulp van haar kinderen toen ze in San Francisco haar praktijk niet snel genoeg van de grond kreeg en bijna blut was. Huilend belde ze naar haar zoons die haar huur betaalden. "Daar was ik niet blij mee, maar ze stonden erop", schrijft ze in haar boek.
“Ik heb altijd geprobeerd anderen te helpen. Ik heb ook mijn kinderen meegegeven om voor anderen te zorgen. En nu doen ze alle drie iets voor de mensheid”, vertelt ze ons.
Elon wil onder meer elektrisch rijden naar de massa brengen met Tesla en reizen naar Mars mogelijk maken met SpaceX.
Kimbal is onder meer medeoprichter van Big Green, een non-profitorganisatie die moestuinen in de VS aanlegt waar kinderen aan de slag kunnen en tegelijkertijd alles leren over goede voeding.
Tosca is filmmaker en medeoprichter van streamingplatform Passionflix, waar onder meer romantische klassiekers te vinden zijn.
Geef je kinderen verantwoordelijkheid en stimuleer hun interesses
Vanaf hun achtste jaar hielpen Maye en haar tweelingzus hun ouders al met hun chiropractiepraktijk naast het huis. Ze typten een maandelijks bulletin dat was opgesteld door hun moeder en staken het in een envelop om verstuurd te worden. Een marketingtool, besefte Musk later.
Op hun twaalfde waren Maye en Kaye een paar uur per week receptionistes in de praktijk. Ook maakten ze thee en ontwikkelden ze röntgenfoto's.
Musk denkt dat de invloed van haar ouders is terug te zien in haar eigen leven en dat van haar broers en zussen, en in de manier waarop ze haar eigen kinderen heeft grootgebracht.
Ook Elon, Kimbal en Tosca hielpen hun moeder. Toen ze de modellenopleiding in Bloemfontein runde, leerde Tosca studenten hoe ze moesten lopen en maakte ze choreografieën voor modeshows. Kimbal begon op zijn twaalfde voor het gezin te koken.
Elon kreeg in 1983, op zijn twaalfde, zijn eerste computer waar hij de game BLASTAR op programmeerde. Studenten computerwetenschappen die ze op haar modellenopleiding trof, waren verbaasd dat hij alle ins en outs van de programmeertaal kende. Ze spoorden hem aan de game op te sturen naar een computertijdschrift. Zo stond hij op zijn twaalfde met BLASTAR in PC Magazine.
Maye Musk bemoeide zich ook niet met de studiekeuze van haar kinderen. De drie konden gratis studeren op de universiteit in Toronto omdat Musk daar werkte, maar ze kozen voor andere universiteiten waar ze wel voor moesten betalen. Elon studeerde economie en natuurkunde, Kimbal economie en Tosca film.
De kinderen deden zelf de aanvragen voor beurzen en studieleningen, paperassen die hun moeder nooit heeft gezien. De slechte matrassen in hun studentenhuizen waren geen punt, omdat ze luxe toch al niet gewend waren.
"Kinderen hoeven niet te worden beschermd tegen de realiteit van verantwoordelijkheid. Mijn kinderen hadden een voordeel omdat ze mij hard hebben zien werken voor een dak boven ons hoofd voor eten en om tweedehands kleding te kunnen kopen", schrijft ze in haar boek.
Voel je niet schuldig als werkende ouder
Op haar 31ste werd Musk alleenstaande moeder die moest werken én de zorg voor de kinderen had. "Maar anders dan mijn ouders deed ik het alleen", schrijft ze.
"Ik werkte voor een dak boven ons hoofd, volle buikjes en kleding aan onze lijven. Mijn kinderen waren verantwoordelijk voor zichzelf en moesten rekening houden met mijn werk, omdat ik een slaapkamer tot praktijk had omgebouwd. Daar hoefde ik me niet schuldig om te voelen."
In plaats van niet werken en wrok voelen, is het volgens haar beter om te plannen.
“Natuurlijk had ik het voordeel dat ik een praktijk aan huis had en had ik geluk met onafhankelijke kinderen die voor zichzelf konden beslissen", vertelt ze. "Maar ik regelde bijvoorbeeld met mijn buren dat zij mijn kinderen ‘s ochtends naar school brachten en ik haalde ze dan zelf weer op. Op dat soort manieren kun je proberen oplossingen te vinden."
Lees meer over carrière:
- De enige zwarte, vrouwelijke CEO in de Fortune 1000 maakte haar management diverser en daardoor veel productiever – zo deed ze dat
- Deze 21 gewoontes zijn best lastig aan te leren, maar je hebt er de rest van je leven profijt van
- De dochter van multimiljardair Bill Gates denkt erover om huisarts te worden – ze wil iets doen om de wereld beter te maken