Een studieschuld wordt een steeds zwaarder blok aan het been van (ex-)studenten die een huis willen kopen. Niet alleen is de rente op studieleningen in gestegen, in nieuwe voorgestelde hypotheekregels tellen studieleningen ook zwaarder mee in de berekening van de maximale hypotheek.

Geldverstrekkers berekenen wat je maximaal mag lenen voor een huis om te voorkomen dat je in betalingsproblemen komt. Hierbij gaan ze onder meer uit van je inkomen en vaste lasten van onder meer leningen. Ook een studieschuld wordt meegenomen, al wordt deze niet geregistreerd bij het BKR in Tiel.

In 2024 zijn de regels voor het berekenen van de maximale hypotheek met een studieschuld veranderd. Voorheen gingen geldverstrekkers nog uit van een bepaald percentage van de oorspronkelijke schuld aan maandlasten.

Hierbij werd onderscheid gemaakt tussen het oude en nieuwe leenstelsel, waar we later op terugkomen. In 2019 gold bijvoorbeeld een percentage van 0,75 procent op de oorspronkelijke schuld in het oude leenstelsel en 0,45 procent in het nieuwe.

De bank ging er dan vanuit dat iemand met 15.000 euro schuld in het oude leenstelsel, 112,50 euro per maand betaalde aan de studielening. Iemand met 20.000 euro schuld in het nieuwe stelsel betaalde volgens de bank 90 euro per maand.

Regels studieschuld veranderd in 2024 en 2025: maximale hypotheek lager

Sinds 1 januari 2024 gaan geldverstrekkers uit van de resterende schuld en het maandbedrag dat je betaalt voor de studielening, en dus niet meer van de oorspronkelijke schuld. Afhankelijk van de hypotheekrente wordt de maandlast van de studielening vermenigvuldigd met een factor. Ofwel, de maandlast wordt gebruteerd.

Nu zijn er voor 2025 nieuwe hypotheekregels voorgesteld die neerkomen op een verhoging van de bruteringsfactor, constateert financieel Intermediair Van Bruggen Adviesgroep deze week. De bruteringsfactoren waarmee het maandbedrag van de studielening wordt vermenigvuldigd zijn hetzelfde, maar de hypotheekrentepercentages waarvoor ze gelden zijn verlaagd.

Dit is te zien in de onderstaande tabel met de hypotheekrentes en bijbehorende factor in 2024 en 2025. De situatie in 2025 is nog niet definitief.

"De brutering wordt verder verzwaard ten opzichte van 2024, waardoor ex-studenten minder lening kunnen krijgen", stelt Jan Thale Haandrikman, directeur van financieel intermediair Van Bruggen Adviesgroep in een persbericht.

Met studieschuld bijna een ton minder lenen

Hij geeft het volgende voorbeeld:

Een stel heeft elk een studieschuld van 50.000 euro tegen een rente van 2,56 procent. Ze betalen elk maandelijks 180 euro aan rente en aflossing. Hun gezamenlijk inkomen bedraagt 85.000 euro.

De twee willen samen een woning kopen met energielabel A of B. Ze kijken op basis van de hypotheekrente van 3,7 procent hoeveel ze kunnen lenen.

  • Zonder studieschuld zouden ze samen 417.811 euro lenen
  • Met studieschuld kunnen ze op basis van de hypotheekregels van dit jaar 323.955 euro lenen, bijna 94.000 euro minder.
  • In 2025 slinkt de maximale hypotheek nog verder door de studieschuld. Op basis van de nieuwe voorgestelde bruteringsregels, kunnen 320.045 euro lenen, bijna 4.000 euro minder.

Oud-studenten kunnen dus van een koude kermis thuiskomen als ze een hypotheek willen afsluiten en een studielening hebben. Wat het nog zuurder maakt is dat ze uitgaan van de verkeerde maandlasten, ziet Haandrikman.

"De wetgever maakt in 2025 duidelijker welke maandlast als uitgangspunt genomen moet worden. Dit wordt nu gebaseerd op de actuele restschuld, rente en looptijd van de studielening, wat vaak niet overeenkomt met wat de consument daadwerkelijk betaalt."

"Want het daadwerkelijke bedrag dat de consument moet betalen is in de eerste jaren meestal een stuk lager, omdat die bepaald wordt op basis van zijn inkomen (draagkracht)", legt hij uit.

Studenten kunnen minder lenen op basis van 'fictieve maandlast'

Volgens Haandrikman kunnen ex-studenten hierdoor minder lenen. Terwijl het geen probleem is als de kosten van de studielening in de toekomst stijgen, aangezien dit alleen gebeurt als het inkomen substantieel is gestegen.

Haandrikman legt dit wederom uit met een voorbeeld.

Het stel uit het vorige voorbeeld met elk een studieschuld van 50.000 euro, betaalt niet elk 180 euro per maand maar 'slechts' 86 euro per maand.

Op basis van de fictieve maandlast van 180 euro per maand voor ieder, kunnen de twee in 2025 320.045 euro lenen. Als het uitgangspunt de werkelijke last van 86 euro per maand was geweest, dan hadden ze 370.883 euro kunnen lenen. Dus ruim 50.000 euro meer.

De grotere impact van de studielening om de maximale hypotheek komt bovenop de aderlating in de vorm van een hogere rente op studieleningen

De rente op studielening via Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO) wordt elke 5 jaar opnieuw vastgesteld. Jarenlang stond de rente laag, maar in 2024 is deze fors gestegen van 0,46 procent naar 2,56 procent of 2,95 procent.

Pechgeneratie de klos met studieschuld bij kopen huis

Begin 2023 waren er ruim 1,6 miljoen mensen met een studieschuld, meldde het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS).

Voor verschillende generaties (oud-)studenten gelden andere regels met betrekking tot de studielening. Welk percentage voor jou geldt en wanneer je dat gaat betalen, hangt af van de situatie af. Business Insider zette deze eerder op een rij:

  • Wie in 2023 een opleiding afrondt waarvoor is geleend bij DUO, krijgt vanaf 1 januari 2024 voor 5 jaar te maken met een rentepercentage van 2,56 procent.
  • Wie een lopende rentevaste periode van 5 jaar heeft op een oude studieschuld, gaat vanaf 2024 pas bij het aflopen van de oude rentevaste periode een nieuw, hoger rentepercentage betalen.
  • Wie onder een oude regeling valt (SF15) waarbij de studieschuld in 15 jaar moet worden afgelost, krijgt vanaf 2024 als nieuw rentepercentage 2,95 procent.
  • Wie onder een nieuwere regeling valt (SF35) waarbij de schuld in maximaal 35 jaar moet worden afgelost, krijgt vanaf 2024 als nieuw rentepercentage 2,56 procent.

De laatste groep die onder de regeling SF35 valt, staat ook wel bekend als de 'pechgeneratie'. Zij begonnen tussen 2015 en 2023 aan hun studie toen het leenstelsel gold. wat inhield dat ze geen recht hadden op een basisbeurs maar het volledige bedrag voor hun studie moesten lenen.

De pechgeneratie heeft daarom een hogere studieschuld dan andere generaties studenten. De gemiddelde studieschuld nam gedurende het leenstelsel met 4.700 euro toe, van 12.400 euro in 2015 tot 17.100 euro in 2023, meldde het CBS.

In 2023 waren er ook 215.000 meer (ex-)studenten met een studieschuld boven de 30.000 euro dan in 2015. De pechgeneratie wordt extra hard geraakt door de hogere rente en de eventuele grotere impact van de studielening op de maximale hypotheek, omdat hun schuld relatief groot is, zegt ook Haandrikman van Van Bruggen Adviesgroep.

70% heeft geen flauw benul van impact studieschuld op hypotheek

Het gros van de studenten (ruim 70 procent) had tijdens de studie geen flauw benul van de impact van hun studieschuld op de maximale hypotheek, bleek woensdag uit een enquete van hypotheekverstrekker BLG Wonen onder 420 Nederlandse oud-studenten onder de 35 jaar.

In dat opzicht is het niet heel verwonderlijk dat ze niet weten van welke maandlast van de studielening de geldverstrekker uitgaat bij de berekening van de maximale hypotheek, zoals Haandrikman schetste.

Het gros van de ex-studenten met een studieschuld van meer dan 25.000 euro zegt dat hun schuld een negatieve uitwerking heeft op hun kansen op de woningmarkt, wat geen verkeerde inschatting lijkt als je de berekeningen van Van Bruggen ziet.

Vooral afgestudeerden met een hoge studieschuld zeggen spijt te hebben dat ze hebben geleend. 6 op de 10 zou bij nader inzien liever minder hebben geleend en zelfs 1 op de 10 zou liever helemaal geen lening zijn aangegaan. 

Het percentage oud-studenten dat met de kennis van nu voor een minder hoge studielening zou kiezen ligt met 46 procent iets lager bij de groep met een schuld van 10.000 euro tot 25.000 euro. En veel lager (27 procent) bij degenen met een schuld tot 10.00 euro.

LEES OOK: Rente op studieschuld fors hoger in 2024: dit zijn 6 dingen om rekening mee te houden, van hoogte spaarrente tot maximale hypotheek