Het nieuws sloeg maandag in als een bom: het einde van het tijdperk Mark Rutte in de Nederlandse politiek komt eraan. Rutte wordt geen lijsttrekker voor de VVD bij de komende Kamerverkiezingen en vertrekt als premier bij het aantreden van een nieuw kabinet.

Rutte maakte zijn besluit maandagochtend bekend, voor aanvang van het debat in de Tweede Kamer over de val van zijn vierde kabinet.

De verkiezingen voor de Tweede Kamer zullen hoogstwaarschijnlijk in november plaatsvinden en de daaropvolgende formatie zal naar verwachting enkele maanden duren, waardoor Rutte ergens in de loop van 2024 daadwerkelijk vertrekt uit het Torentje.

En toeval of niet: komend jaar komen er enkele belangrijke internationale functies vrij, waar Rutte met al zijn ervaring kans op zou maken.

Rutte: geen ambitie voor internationale topfunctie

Rutte ontkende maandagochtend tegenover journalisten overigens ten stelligste een internationale functie te ambiëren: “Nee, nee, nee. Ik ga echt de politiek uit.”

Rutte zei zelf nog niet te weten waar zijn toekomst ligt, maar beweerde wel heel stellig de politiek te gaan verlaten en daarmee dus geen politieke topfunctie elders te ambiëren.

Hij wees erop dat hij nu al een paar uur per week maatschappijleer geeft op een middelbare school in Den Haag en zei dat "misschien wel een paar dagen" te gaan doen. Eind vorig jaar had Rutte al eens gezegd dat het onderwijs hem trekt, omdat "er in de politiek nog wel eens een dag is dat je ‘s avonds denkt: was dit nou allemaal nuttig? Maar een leraar hoeft zich die vraag nooit te stellen".

Toch zullen de speculaties over een mogelijke rol van Rutte op het internationale toneel niet meteen verdwijnen, mede omdat de geschiedenis heeft uitgewezen dat je minder kans maakt, als je uitspreekt een internationale topfunctie te willen gaan vervullen.

Zo ontgingen in de jaren negentig (wijlen) oud-premier Ruud Lubbers het voorzitterschap van de Europese Commissie en de positie van secretaris-generaal van de NAVO, terwijl hij zich daar nadrukkelijk voor kandidaat had gesteld.

Gevraagd worden is altijd beter dan vragen bij internationale topfuncties. Drie vacatures springen er daarbij uit in 2024: secretaris-generaal van de NAVO, voorzitter van de Europese Commissie en president van de Europese Raad van regeringsleiders.

Vacature: secretaris-generaal van de NAVO, per 1 oktober 2024

Al langere tijd gaat de naam van Rutte rond als mogelijke opvolger van Jens Stoltenberg als secretaris-generaal van de NAVO.

Afgelopen week werd bekend dat Stoltenberg een jaar extra aanblijft, waardoor de post in oktober 2024 vrijkomt.

De Russische invasie van Oekraïne heeft voor een geopolitieke aardverschuiving gezorgd, die het belang van de NAVO voor de Europese veiligheid flink heeft verhoogd.

Vacature: voorzitter van de Europese Commissie, medio 2024

Het voorzitterschap van de Europese Commissie komt volgend jaar ook vrij na de Europese verkiezingen die in juni 2024 worden gehouden.

Mark Rutte zou met alle ervaring en het gezag dat hij heeft verworven op het Europese toneel, een serieuze kanshebber zijn om Ursula von der Leyen op te volgen, als hij dat zou willen.

Hij speelde volgens NRC steeds vaker een belangrijke rol als dealmaker op het Europese toneel, bijvoorbeeld bij wapenleveranties aan Oekraïne en onlangs reisde hij nog met Von der Leyen en de Italiaanse premier Meloni af naar Tunesië om daar afspraken te maken over het beperken van bootvluchtelingen op de Middellandse Zee.

Vacature: president van de Europese Raad van regeringsleiders, per december 2024

Naast de functie van Ursula von der Leyen komt op 30 november volgend jaar ook het voorzitterschap van de Europese Raad van regeringsleiders vrij, dat nu door de Belg Charles Michel wordt vervuld.

In de Europese Raad zou Rutte te maken krijgen met de regeringsleiders van de 27 lidstaten van de Europese Unie van wie hij momenteel zelf de langstzittende is.

LEES OOK: Einde van het tijdperk Rutte: de flexibele VVD-premier die breed kon samenwerken en crises en schandalen telkens weer overleefde