COMMENTAAR – Een arm van Mark om de schouder en dat was dat. Minister van Justitie Ard van der Steur was donderdagavond de vierde VVD-topper die viel over de roemruchte bonnetjes-affaire – de zaak rond de schikking die Fred Teeven als officier van justitie trof met drugsbaron Cees H. in het jaar 2000.
Ivo Opstelten en Teeven zelf traden in maart 2015 af, respectievelijk als minister en staatssecretaris van Justitie, om precies dezelfde zaak. En in december 2015 moest voorzitter Anouchka van Miltenburg eveneens het veld ruimen, ook in verband met de Teeven-deal.
Daarmee is het trackrecord van de VVD bij het leveren van slecht functionerende kopstukken niet af. Zo moest staatssecretaris Frans Weekers begin 2014 zijn biezen pakken, omdat de problemen met de Belastingdienst hem boven het hoofd waren gegroeid.
En dan was er de affaire rond het declaratiegedrag van het Limburgse VVD-Kamerlid Mark Verheijen – toegegeven, geen minister, maar het opstappen van Verheijen als Kamerlid in 2015 was geen reclame voor de personeelsselectie van de VVD.
Mark Rutte als hr-manager
Dit alles is des te opmerkelijker, als je bedenkt dat nota bene Mark Rutte zelf zijn carrière begon als personeelsman bij multinational Unilever. Op zijn cv-pagina staat hierover het volgende vermeld.
Mark Rutte treedt na zijn studie in 1992 in dienst bij Unilever. Tot 1997 is hij daar als human resources manager verantwoordelijk voor opleidingen en trainingen van medewerkers en begeleidt hij enkele reorganisaties. In 1997 wordt hij personeelsmanager bij Van den Bergh Nederland (Calvé) in Delft, een onderdeel van Unilever. Ook daar houdt hij zich bezig met een reorganisatie.
Iemand die kaas gegeten heeft van het selecteren van competent personeel, zou je denken.
Toch lijken de affaires rond VVD-bewindslieden en -parlementariërs niet te blijven kleven aan Rutte. Het recente beeld in de opiniepeilingen laat een tweestrijd zien tussen de VVD en de PVV waar geen andere partij vooralsnog aan kan tippen.
Troeven van Rutte
Rutte weet twee troeven handig uit te spelen. Op de eerste plaats is er de strategische keuze voor uitsluiting van de PVV bij de coalitievorming. Rutte zet PVV-kiezers - die hij nadrukkelijk paait - voor het blok: een stem voor de PVV is een verloren stem, als je ook echt invloed wil uitoefenen.
Anderzijds hengelt Rutte ook naar kiezers die aan de linkerkant van de VVD zweven, maar voor wie samenwerking met de PVV taboe is.
De tweede factor die Rutte in de kaart speelt en blunders van VVD-prominenten doet verbleken, heeft te maken met inhoudelijke keuzes. In huidige politieke speelveld is de VVD eigenlijk de enige consequent rechtse partij in Nederland, op zowel politiek als economisch gebied.
Een goed voorbeeld zijn de standpunten rond zorg en pensioen van politieke partijen: de VVD neemt hier per saldo de meest op marktwerking gericht positie in. Zo wil de VVD bijvoorbeeld als enige grote partij zorgverzekeraars de mogelijkheid geven om winsten uit te keren. De PVV is op economisch gebied daarentegen uitgesproken behoudend-links ingesteld - met bijvoorbeeld de wens om de pensioenleeftijd terug te brengen naar 65.
Ander onderscheidend punt is dat de VVD, in tegenstelling tot bijvoorbeeld het CDA, tegen uitbreiding is van betaald vaderschapsverlof - dat past in de lijn om overheidssubsidies te beperken en werkgevers niet te vermoeien met extra inspanningen rond tijdelijke vervanging van personeel.
Kortom, de klassiek-rechtse kiezer en de PVV-sympathisant die invloed wil, kan eigenlijk alleen terecht bij de VVD. Hoe beroerd Mark Rutte het ook doet als personeelsmanager.