Ondernemer en miljardair Marcel Boekhoorn is begin deze week buitenspel gezet door schuldeisers van HEMA.
De schuldeisers hebben een akkoord gesloten met de HEMA-directie om controle te krijgen over de winkelketen ten koste van eigenaar Boekhoorn.
Mogelijk kan Boekhoorn terugslaan, omdat hij een fiscale bom heeft achtergelaten, waar de schuldeisers lastig omheen kunnen.
In een uitzonderlijke, persoonlijke boodschap schreef ondernemer Marcel Boekhoorn afgelopen maandag dat hij erg blij was dat de warenhuisketen HEMA wordt verlost van een veel te grote schuldenlast. Tegelijk noemde Boekhoorn het “wrang” dat hij daarbij zelf “noodgedwongen op de reservebank” terecht was gekomen.
Vraag is nu: hoelang zit miljardair Boekhoorn, de man die HEMA in 2018 uit de klauwen van de Britse investeringsmaatschappij Lion Capital redde, op de reservebank?
Boekhoorn heeft lang onderhandeld met de schuldeisers van HEMA en wilde zelf extra geld in het bedrijf stoppen, als de schuld van 750 miljoen euro fors zou worden verlaagd. Die onderhandelingen liepen afgelopen zondag stuk.
Omdat HEMA maandag een aflossing van ruim 50 miljoen euro mogelijk niet kon voldoen moest er iets gebeuren.
De directie van HEMA sloot een akkoord met de schuldeisers, waarbij werd overeengekomen dat er voor 450 miljoen euro aan schuld wordt worden afgeschreven. In ruil daarvoor krijgen de schuldeisers alle aandelen in handen ten koste van Boekhoorn.
Pandrecht schuldeisers op aandelen HEMA
Cruciaal hierbij is de manier waarop de overnametransacties worden afgewikkeld. De schuldeisers hebben kennelijk een pandrecht bedongen op de aandelen HEMA.
Op het moment dat het bedrijf niet aan zijn betalingsverplichtingen kan voldoen, mogen ze dat pandrecht uitoefenen en krijgen ze daarmee 'gratis' de aandelen in handen.
Hier zitten echter de nodige haken en ogen aan. Hierover berichtte het Financieele Dagblad donderdagavond op basis van ingewijden. Maar de zaak is eerder deze week ook tot in detail beschreven door fiscalist Roy Peek, die naar eigen zeggen verder geen betrokkenheid heeft bij HEMA.
De fiscale bom van Boekhoorn
Zonder al te diep in de fiscale techniek te duiken, is er het volgende aan de hand. Grotere bedrijven worden standaard opgezet via een holding (de moedermaatschappij) waaronder diverse dochtermaatschappijen hangen. Die vormen een zogenoemde fiscale eenheid. Dit wil zeggen dat ze voor de fiscus één entiteit vormen, zodat bijvoorbeeld verliezen bij uiteenlopende dochtermaatschappijen gezamenlijk verrekend kunnen worden.
Boekhoorn heeft boven de holding van de HEMA nog een BV geplaatst, genaamd Bonubo ('Boekhoorns Nucleaire Bom') waarin de fiscaal compensabele verliezen zijn gebundeld.
Je hebt dus een drietrapsraket van dochtermaatschappijen, de holding van de HEMA en daarboven Bonubo. Waar het pandrecht van de schuldeisers van HEMA precies zit, is niet bekend. Dit kan bij de holding van de HEMA zitten, maar in theorie ook bij onderliggende dochtermaatschappijen.
Fiscaal kan er een groot probleem optreden als de schuldeisers het pandrecht uitoefenen en vervolgens de fiscale eenheid tussen de drie entiteiten wordt verbroken. Dit kan volgens de ingewijden die het FD sprak en ook volgens fiscalist Peek twee grote gevolgen hebben.
Als Boekhoorns bovenliggende BV Bonubo niet meewerkt, kan HEMA fiscaal compensabele verliezen van zo'n 20 miljoen euro kwijtraken. Daarnaast is het mogelijk dat de fiscus de schuldverlichting van 450 miljoen euro ziet als belastbare winst, waarover zo'n 112 miljoen euro belasting moet worden betaald.
Als dit inderdaad het geval is, heeft Boekhoorn een fiscale bom van zo'n 130 miljoen euro in handen.
HEMA kan mogelijk niet om Boekhoorn heen
Topman Tjeerd Jegen van HEMA gaf maandag aan dat de schuldseisers die via het pandrecht de aandelen HEMA in handen krijgen er niet voor de lange termijn inzitten. Er wordt gekeken naar een passende koper.
Lees ook: Wat gebeurt er nu met HEMA? Angelsaksische aasgieren, Blokker… of toch weer Boekhoorn
Het wordt echter lastig om met externe partijen te praten op het moment dat er elk moment een fiscale bom kan ontploffen.
Mochten de schuldeisers van HEMA geen manier hebben om de fiscale bom van Boekhoorn onschadelijk te maken, dan zou het goed kunnen dat ze weer met hem om tafel moeten.
De makkelijkste manier om onder de dreigende belastingaanslag uit te komen, is om een akkoord te sluiten met Boekhoorn. Als die meewerkt, is de miljoenenclaim van de fiscus van tafel.
Boekhoorn heeft er uiteraard belang bij om invloed te houden op het verdere verkoopproces van de HEMA. In totaal heeft de miljardair tot nog toe 115 miljoen euro in de winkelketen gestoken, aldus het FD. Van dat bedrag ging bijna 36 miljoen euro als investering in het bedrijf. De rest ging als koopsom in 2018 naar de Britse investeringsmaatschappij Lion Capital.
Als de fiscale bom van Boekhoorn inderdaad effectief is, kan het spel twee kanten op: of Boekhoorn kan in de onderhandelingen nog tientallen miljoenen lospeuteren bij de schuldeisers. Die hebben hem met het afpakken van de aandelen HEMA immers een flinke verliespost bezorgd.
Andere optie is dat Boekhoorn de aandelen HEMA weer terugkoopt van de schuldeisers en dus weer eigenaar wordt, maar dit keer vanuit een sterkere onderhandelingspositie.