Mabel van Oranje staat voor de derde keer in de Quote 500, de jaarlijkse rijkenlijst die maandag is verschenen. Het vermogen van de weduwe van prins Friso wordt door het zakenblad geschat op 560 miljoen euro, bijna dubbel zo veel als in 2019.
Dat komt allemaal door haar aandelen in Adyen, het fintechbedrijf dat in juni 2018 naar de beurs ging. Mabel had ten tijde van de beursgang 546.000 aandelen in het fintechbedrijf.
De financiële klapper is een volgend ijkpunt in het leven van Mabel. Nadat ze sinds 2003 in de publieke belangstelling kwam als vriendin, verloofde en echtgenote van prins Friso.
Mabel van Oranje wordt op 11 augustus 1968 in Pijnacker geboren als Mabel Martine Los. Op 9-jarige leeftijd verliest Mabel haar vader Henk Los, die overlijdt tijdens een schaatstocht. Mabels moeder hertrouwt met Peter Wisse Smit en Mabel neemt zijn achternaam aan.
Ze gaat als tiener in Hilversum naar het Gemeentelijk Gymnasium en studeert daarna economie en politicologie in Amsterdam.
Begin jaren 90 start de veelbelovende Mabel aan haar internationale carrière bij de Verenigde Naties in New York. Tot 2003 blijft ze in de luwte, maar dat verandert in een klap als ze tijdens de uitvaart van prins Claus zich tussen de koninklijke familie begeeft en zelfs mee afdaalt in de koninklijke grafkelder van de Nieuwe Kerk in Delft.
Mabel is op slag een publieke persoonlijkheid. Helemaal als niet veel later blijkt dat ze de vriendin is van prins Friso.
Ze belandt meteen in het oog van de storm als een ongemakkelijke episode uit haar studietijd naar boven komt.
1. Mabel is aanwezig bij de begrafenis van prins Claus in de Nieuwe Kerk in Delft, maar is dan officieel nog niet meer dan een 'goede relatie' van het Koninklijk huis.
De eerste keer dat Nederland Mabel ziet is tijdens de begrafenis van prins Claus. De echtgenoot van Beatrix wordt op 15 oktober 2002, een dinsdag, bijgezet in de grafkelder van de Oranjes in de Nieuwe Kerk in Delft.
Wie is die Mabel Wisse Smit? Op dat moment niet meer dan een 'goede relatie', is het officiële statement van de Rijksvoorlichtingsdienst.
Opmerkelijk is wel dat Mabel met de naaste familie (de koninklijke familie en de zussen van Claus) afdaalt in de grafkelder van de Oranjes om de overleden vader van de prinsen Willem-Alexander, Friso en Constantijn de laatste eer te bewijzen.
Dat was omdat 'Mabel de afgelopen maanden een grote steun en toeverlaat was voor de Koningin', aldus de RVD. "Verder moet u er niets bij denken", zegt een woordvoerder destijds tegen De Telegraaf.
Diezelfde krant belt ook even met historica en kenner van het Koninklijk Huis, Reinildis van Ditzhuyzen. "Dit kan maar een ding betekenen en dat is dat Mabel de toekomstige vrouw van prins Johan Friso is. Een steun en toeverlaat alleen gaat echt niet met de familie mee de grafkelder in. Dan ken ik wel andere mensen die ook een grote steun voor de Koningin zijn geweest."
2. In juni 2003 kondigen Mabel en Friso aan dat ze verloofd zijn.
Van Ditzhuyzen heeft het bij het rechte eind. Mabel blijkt inderdaad de nieuwe liefde van prins Friso en de twee kondigen op 30 juni 2003 hun verloving aan. Een koninklijk huwelijk is aanstaande.
Friso en Mabel leren elkaar begin 2000 kennen bij Friso's schoonzus Laurentien. In 2003 vraagt hij haar in Mexico ten huwelijk, naar verluidt gekleed in een Mexicaans pak en met rozen en champagne bij zich.
3. Slapen op de Neeltje Jacoba; Mabelgate is geboren.
Maar de aankondiging van de verloving en het huwelijk opent vrijwel direct Mabelgate; een koninklijk huwelijk verandert in een koningsdrama als er berichten opduiken dat Mabel eind jaren 80 een relatie heeft gehad met drugscrimineel Klaas Bruinsma.
De Binnenlandse Veiligheidsdienst concludeert na een onderzoek dat er inderdaad contact is geweest tussen Mabel en Bruinsma, maar dat het slechts ging om 'enige oppervlakkige zeilcontacten'.
Peter R. de Vries gaat met de zaak aan de slag en reist in 2003 af naar Chili voor een interview met de voormalige lijfwacht van de in 1991 vermoorde Bruinsma, Charlie Da Silva. De inmiddels grijze Chileen wordt een bekendheid in Nederland door de uitzending van De Vries. Niet alleen door wát hij zegt, maar ook de manier waarop.
Want Da Silva weet het zeker: "Die was die wijf van Die Lange", antwoordt de Chileen op de vraag of hij zich de tijd dat Bruinsma en Mabel met elkaar omgingen nog kan herinneren. Hij zou meerdere keren met de twee op de boot van Bruinsma, de Neeltje Jacoba, hebben verbleven.
Maar Mabel en Prins Friso houden vol dat van een relatie nooit sprake was, iets wat Charlie Da Silva niet begrijpt. Hij richt zich dan ook via de camera van Peter R. de Vries tot Mabel:
Later blijkt dat Da Silva zich mogelijk heeft vergist. Niet Mabel, maar een vriendin van haar had begin jaren negentig een liefdesrelatie met Bruinsma. Dat geeft de vrouw in kwestie, Ottolien Lels, in oktober 2003 zelf ook toe.
4. Hoe dan ook, Mabel en Friso vragen geen toestemming voor hun huwelijk aan het kabinet. Daarmee ziet Friso af van troonopvolging.
De zaak wordt een politieke rel. Doordat Friso in de lijn der troonopvolging zit, moet de Staten-Generaal een uitspraak doen over het huwelijk, de zogenoemde toestemmingswet.
Prinsen en prinsessen kunnen ook zonder die toestemming trouwen, maar verliezen dan hun rechten op de troon. Dat gebeurt ook met Friso.
Toenmalig premier Jan-Peter Balkenende weigert parlementaire toestemming te vragen nadat blijkt dat Mabel en Friso hebben gelogen over de relatie tussen Mabel en Bruinsma. De twee hadden zelfs koningin Beatrix op het verkeerde been gezet.
Friso verliest met zijn ja-woord het lidmaatschap van het Koninklijk Huis. Voor de troonopvolging zelf heeft dat geen consequenties, omdat prinses Máxima op dat moment al haar eerste kind had gekregen.
Bovendien, Mabel en Friso vragen Balkenende zelf om de toestemming te laten schieten. De twee willen trouwen koste wat kost trouwen.
5. In april 2004 stappen Mabel en Friso in het huwelijksbootje.
Ondanks alle ophef komt het dus 'gewoon' tot een huwelijk tussen prins Friso en Mabel. Op 24 april 2004 geven de twee elkaar het ja-woord.
Het sobere huwelijk vindt plaats in de Oude Kerk in Delft. De bruiloft wordt niet groots gevierd omdat de grootmoeder van Friso, prinses Juliana, een maand eerder op 20 maart is overleden. Bij het burgerlijk huwelijk zijn zo'n 50 gasten aanwezig, bij de kerkelijke inzegening zo'n 1.400.
Mabel en Friso krijgen twee dochters: Luana (2005) en Zaria (2006). Ze zorgen samen voor de opvoeding, meldden vrienden van het paar.
Friso neemt zijn dochters graag op sleeptouw in Londen, waar het gezin woont, maar een bezoekje aan McDonald’s zit er niet in. Dat past niet in zijn beeld van een goede opvoeding, waarin de kinderen ook oog moeten hebben voor zaken als duurzaamheid. Het maatschappelijk engagement van de ouders moet al vroeg ook de kinderen worden bijgebracht, zo vinden Friso en Mabel.
6. Later geeft Mabel wel toe dat ze wist dat Bruinsma crimineel was.
In 2006 geeft Friso een interview aan NRC, waarin hij zegt dat Mabel wist dat Bruinsma handelde in softdrugs. "Mabel was 21 jaar en realiseerde zich pas later wie Bruinsma was. Het beeld is gewekt dat wij hebben gelogen en dat is niet juist", aldus Friso.
De broer van Klaas Bruinsma zegt in 2014 tegen Quote dat Mabel niet de vriendin van Bruinsma was. "Ik heb Klaas nooit over haar horen praten en hem ook nooit met haar gezien. Dat verhaal is toen enorm opgeblazen om haar in diskrediet te brengen", aldus Anton Bruinsma.
7. Het skiongeluk van prins Friso
Foto: ANP
Het noodlot slaat toe in 2012. Op de laatste dag van zijn skivakantie in het Oostenrijkse Lech raakt prins Friso bedolven onder een sneeuwlawine. Pas na 25 minuten bevrijden reddingswerkers hem en na 50 minuten reanimeren klopt zijn hart weer.
Friso wordt overgebracht naar het Landeskrankenhaus in Innsbruck, waar hij twee weken in coma ligt. "Het zuurstoftekort heeft grote schade veroorzaakt in de hersenen", zegt dokter Wolfgang Koller. "Het is niet zeker of hij ooit weer bij bewustzijn zal komen."
Friso wordt in maart 2012 overgevlogen naar zijn woonplaats Londen en in juli 2013 wordt de prins naar Paleis Huis ten Bosch gebracht. Behandeling in het ziekenhuis heeft volgens de Rijksvoorlichtingsdienst geen meerwaarde meer. De prins bevindt zich in een toestand van "zeer gering bewustzijn".
8. Friso overlijdt anderhalf jaar na zijn ongeval
De hersenbeschadiging blijkt te zwaar om van te herstellen. Prins Friso overlijdt op 12 augustus 2013 op 44-jarige leeftijd in Paleis Huis ten Bosch. Vier dagen later wordt hij in besloten kring begraven.
9. Mabel blijft zich inzetten voor maatschappelijke doelen
Als vrouw van Friso zette Mabel zich in voor maatschappelijke kwesties en liefdadigheid - en daar gaat ze ook als weduwe mee door. Zo richt ze in 2016 Girls Not Brides op, een organisatie die zich inzet voor de afschaffing van het kinderhuwelijk. Ook zet ze zich al jaren in voor de strijd tegen aids, waarvoor ze in 2017 een Duitse prijs krijgt.
Verder is Mabel sinds 1997 actief voor het Open Society Institute, de door filantroop George Soros opgerichte stichting die democratie en mensenrechten bevordert. In 2012 treedt ze zelfs toe tot het bestuur van de organisatie. Van 2008 tot 2012 is ze de eerste directeur van The Elders, de club van wijzen opgericht door Nelson Mandela.
10. Mabel blijkt een belang te hebben in fintechbedrijf Adyen.
Het gerucht deed al een tijdje de ronde onder beleggers, maar in mei 2018 wordt bekend dat het Amsterdamse betaalbedrijf Adyen naar de beurs gaat op woensdag 13 juni.
De beursgang is een groot succes. Adyen wordt gewaardeerd op ruim 12 miljard euro.
De helft van de aandelen van Adyen is in handen van externe investeerders, waaronder beleggingsbedrijf Iconiq Capital waarin bekende namen uit de Amerikaanse technologiesector meedoen, zoals Facebook-topman Mark Zuckerberg en topman Jack Dorsey van Twitter.
En wie behoort ook tot de beleggers? Juist: Mabel van Oranje.
11. Op 5 juni, bij de publicatie van de prospectus, blijkt dat Mabel 1,85 procent van Adyen bezit.
Een week voor de beursgang wordt duidelijk dat Mabel in het bezit is van 546 duizend aandelen in Adyen, oftewel een belang van 1,85 procent in het betaalbedrijf.
Die aandelen zijn na de succesvolle beursgang zo'n 240 miljoen euro waard. Dat blijkt genoeg voor een positie in de Quote 500. Mabel komt als nummer 149 de lijst binnen.
12. In de Quote 500 van 2020 stijgt Mabel naar plek 66. Haar vermogen wordt door het zakenblad geschat op 560 miljoen euro.
Hoe Mabel in het bezit is geraakt van een belang in Adyen is niet bekend. Vermoedelijk is het een nalatenschap van Friso, die goede contacten had in de zakelijke wereld en jarenlang voor Goldman Sachs werkte.
Lees meer:
- Koning Willem-Alexander ontvangt in 2020 een ‘grondwettelijke uitkering’ van €5,9 miljoen – belastingvrij
- Zo zag de koninklijke familie eruit in het jaar dat jij geboren werd
- Het flitsende leven van selfmade miljonair Bernhard van Oranje
- Dit zijn de baarden van de Oranjes: van Willem de Zwijger tot Willem-Alexander
- Het turbulente leven van Mabel van Oranje: van gangstermeisje naar nummer 149 in de Quote 500