In de voortdurende poging om een permanente basis op de maan te vestigen, hebben wetenschappers een belangrijke ontdekking gedaan: een grote ondergrondse grot.

Wetenschappers vermoeden al tientallen jaren dat de maan grotten onder zijn oppervlak herbergt. Een team van Italiaanse en Amerikaanse wetenschappers heeft daar nu het overtuigendste bewijs tot nu toe voor geleverd.

“Maangrotten zijn al vijftig jaar lang een mysterie, dus het was spannend om eindelijk het bestaan ervan te kunnen bewijzen”, zeiden hoofdonderzoekers Leonardo Carrer en Lorenzo Bruzzone van de Universiteit van Trento tegen Associated Press.

Afgaande op hoe deze grot is gevormd, vermoedt het team dat er zich nog honderden andere grotten onder het maanoppervlak bevinden. Deze kunnen dienen als natuurlijke schuilplaats voor astronauten, omdat ze er beschermd zijn tegen schadelijke straling en inslagen van micrometeorieten.

Een heel nieuw gebouw neerzetten zou tijdrovender en uitdagender zijn, zelfs als rekening wordt gehouden met de mogelijke noodzaak om de wanden van de grotten te versterken om instorting te voorkomen, aldus het onderzoeksteam tegen AP.

Hoe zo'n grote grot wordt gevormd

De maan is bedekt met vulkanische tunnels, waarvan sommige in de loop van de tijd zijn ingestort, waardoor het oppervlak bezaaid is met diepe putten. Rechts op deze foto zie je zo'n tunnel met een op meerdere plekken ingestort dak.Foto: NASA/GSFC/Arizona State University

Op basis van hun gegevens, schatten de onderzoekers dat de grot ongeveer 45 meter breed en 80 meter lang is. Dat is iets kleiner dan een gemiddeld voetbalveld.

De ingang van de grot bevindt zich in een diepe kuil in de maanzee Mare Tranquillitatis, niet ver van de plek waar de Amerikaanse astronauten Neil Armstrong en Buzz Aldrin op 20 juli 1969 voor het eerst voet op de maan zetten.

Maanzeeën kun je vanaf de aarde zien als grote donkere vlekken. De kuil in de maanzee is gevormd door een ingestorte lavabuis. Hoewel de maan heeft geen actieve vulkanen meer heeft, ligt het oppervlak bezaaid met afgekoeld lava van miljarden jaren geleden. In die tijd ontstonden er ook lavabuizen doordat de buitenkant van lavarivieren stolden. Met verloop van tijd stroomde het vloeibare lava daaruit, waardoor er een holle buis achterbleef.

Met de jaren werden sommige van die buizen onstabiel en stortten in, waardoor er kuilen ontstonden. Net als de kuil die het onderzoeksteam bestudeerde op radarbeelden van NASA's ruimtesonde Lunar Reconnaissance Orbiter (LRO). We hebben geen duidelijk beeld van hoe de grotten er van binnen uitzien, maar bekende lavabuizen op aarde, zoals in Hawaï te vinden zijn, kunnen wel een idee geven.

Het feit dat NASA's LRO meer dan tweehonderd van deze kuilen heeft ontdekt, suggereert dat er ook honderden ondergrondse grotten zouden kunnen zijn. Deze kunnen toekomstige astronauten bescherming bieden tegen de extreme omstandigheden op het maanoppervlak, melden de onderzoekers in het artikel dat maandag is gepubliceerd in het peer-reviewed tijdschrift Nature Astronomy.

Voordelen en nadelen van wonen in maangrotten

Op permanent beschaduwde plekken in maankraters als de Mare Tranquillitatis, op deze foto, zou het een aangename 17°C kunnen zijn. Foto: Lunar Reconnaissance Orbiter Camera

Het dikke, stenen grotplafond is ideaal om mensen en infrastructuur te beschermen tegen de sterk wisselende dag- en nachttemperaturen en om de straling te blokkeren," vertelde Katherine Joy, een professor in aardwetenschappen aan de Universiteit van Manchester die niet betrokken was bij het onderzoek, aan The Guardian.

Omdat de maan geen atmosfeer heeft om het klimaat te reguleren, kent het oppervlak drastische temperatuurschommelingen. Overdag verhit de zon het maanoppervlak tot ongeveer 121°C en 's nachts kan het kwik dalen tot onder de -129°C.

Maar in ondergrondse grotten zou de temperatuur zowel constant als, volgens eerder onderzoek, zeer comfortabel zijn.

In een studie uit 2022 van Mare Tranquillitatis berekende een apart team van onderzoekers met behulp van computersimulaties dat permanent beschaduwde gebieden binnen deze maankraters, en eventuele aangrenzende grotten, rond de 17°C zouden blijven.

Het bereiken van deze kraters en grotten is een ander verhaal. De grot in Mare Tranquillitatis bevindt zich op meer dan 120 meter van het oppervlak, nabij de bodem van een steile helling bezaaid met losliggend puin.

Die helling op- en afgaan zou enige technologische vindingrijkheid vereisen, of dat nu jetpacks zijn, een soort maanlift, of iets anders.

Grotten met water en fossielen?

De maangrotten zullen veel wetenschappelijke data en grondstoffen voor toekomstige maanmissies opleveren.Foto: Caspar Benson/Getty Images

Radartechnologie zou wetenschappers kunnen helpen nog meer grotten en tunnels te identificeren die zich uitstrekken vanaf open putten op het maanoppervlak. In de toekomst zou een ruimtevaartuig met een hoge resolutie radar zelfs de binnenkant van alle putten die LRO heeft geïdentificeerd, in kaart kunnen brengen.

Zo'n complete verkenning zou hen in staat stellen de beste locaties voor verder onderzoek en toekomstige maanbases te beoordelen, schreven de onderzoekers.

Er is ook een kans dat maangrotten water bevatten, wat een cruciale hulpbron zal zijn voor toekomstige maanbases. Wetenschappers weten al langer dat er bevroren water op de maan is. Dit is net onder het oppervlak te vinden, in de permanent schaduwrijke kraters.

Omdat ondergrondse grotten afgeschermd zijn van het vacuüm van de ruimte en de straling van de zon, zouden ze waterijs kunnen bevatten, vertelde Bruzzone aan de Australian Broadcasting Corporation.

Toegang tot maanwater is essentieel voor NASA's plannen om een permanente basis op de maan te vestigen en uiteindelijk astronauten naar Mars te laten doorreizen. Water zou niet alleen om te drinken belangrijk zijn; het zou ook kunnen worden afgebroken in zijn elementaire componenten – waterstof voor raketbrandstof en zuurstof om te ademen.

Bruzzone en zijn co-auteurs merkten ook op dat grotten en lavatunnels van verschillende leeftijden kunnen fungeren als fossielarchieven van de maan. Hoe dan ook zou het verkennen van deze grotten en tunnels wetenschappers helpen vulkanische activiteit beter te begrijpen.

LEES OOK: Een quasi-maan draait al 2.000 jaar met de aarde mee om de zon, maar is pas net gespot door astronomen