Het verbod op laptops in de cabinebagage dat president Donald Trump instelde voor vluchten vanaf een aantal Midden-Oosterse luchthavens kan uitgebreid worden naar Europa. Brussel vreest chaos.
Woensdag bespreken vertegenwoordigers van de Amerikaanse regering een mogelijk verbod met hun tegenhangers in de Europese Commissie. Op dit moment laat het Amerikaanse ministerie van Binnenlandse Veiligheid zich nog niet uit over een eventuele uitbreiding. Volgens luchtvaartkenners is het echter een kwestie van tijd.
Momenteel is het verboden om met een laptop in de handbagage te vliegen vanaf Amman, Caïro, Istanbul-Atatürk, Djedda en Riyad (Saudi-Arabië), Koeweit, Rabat, Qatar, Dubai en Abu Dhabi.
Reden voor het verbod zijn mogelijke explosieven die verborgen kunnen zitten in de apparaten. Het Verenigd Koninkrijk volgde de VS acuut na de aankondiging, maar de EU tast in het duister over de precieze achtergronden en vroeg de bondgenoten om meer uitleg. Die komt dus woensdag, inclusief naar verluidt de Amerikaanse wens om het verbod naar Europa uit te breiden.
4/5 #SecretaryKelly on threats to aviation: pic.twitter.com/9pLIPpiVvq
— ARCHIVED DHS Spokesperson (@SpoxDHS) May 11, 2017
Wat betekent zo'n verbod voor vliegmaatschappijen, luchthavens en passagiers? "De hel onder de intercontinentale zomers", voorziet luchtvaartkenner Henry Harteveldt tegen Business Insider.
De aantallen zijn ten eerste compleet onvergelijkbaar. Vanuit de tien genoemde Midden-Oosterse vliegvelden vertrekken nu vijftig dagelijkse vluchten naar de VS, verdeeld over negen luchtvaartmaatschappijen.
Een Europees verbod zou echter acht keer groter zijn. 400 vluchten per dag staan er gepland voor de komende weken, vanaf 49 luchthavens en uitgevoerd door 53 vliegmaatschappijen. Een groot aantal passagiers op deze verbindingen zijn zakenreizigers die in veel gevallen niet eens ruimbagage meenemen en juist des te meer een laptop in hun handbagage nodig hebben.
Wil het verbod effectief zijn, dan moet het plotseling en snel ingevoerd worden zodat terroristen geen tijd hebben om hun plannen aan te passen. De luchtvaartmaatschappijen zullen dus af moeten wachten hoe het verbod er precies uit komt te zien - en of hun passagiers wel of niet de dupe ervan worden.
Dan blijft er weinig tijd over om de nieuwe controleprocedures in te richten die moeten voorkomen dat passagier een laptop mee aan boord nemen. Harteveldt maakt zich zorgen over de resulterende 'chaos, onduidelijkheid en gedoe'. Hij illustreert: "Luchthavens zullen veranderen in dierentuinen. Extra veiligheidsmaatregelen zullen ervoor zorgen dat ze passagiers vragen om vier of vijf uur voorafgaand aan hun vlucht al ter plekke te zijn."
De luchtvaartbedrijven zelf blijven nog vrij stil in de discussie, maar zijn achter de schermen natuurlijk bezig met plannen maken om een eventueel verbod zo soepel mogelijk te laten verlopen. Voor passagiers die over de Atlantische Oceaan reizen zal de boodschap vooral zijn: laat elektronica zoveel mogelijk thuis. Andere opties, zoals een 'valet' voor laptops en uitleen-computers passeren ook de revue.
'Ontslagen doemen op'
Harteveldt wijst ook naar de zakelijke risico's voor de bedrijven, die bij een lagere vraag sneller verlies leiden dan ondernemingen in andere sectoren. "Ik ben wel bezorgd dat een uitbreiding van het verbod een enorme financiële invloed kan hebben op de airlines. Als de vraag achterblijft, zie ik de ontslagen opdoemen."
Data van boekings-app Hopper.com beloven weinig goeds. 80 procent van de vluchten die op de rol staan, worden uitgevoerd door tien maatschappijen, waaronder KLM, Delta, British Airways, United, American en Lufthansa.
De zakenreiziger is een vaste klant van deze maatschappijen, betoogt Harteveldt. Zij krijgen van hun werkgever meestal de opdracht om de apparaten van het bedrijf niet in te checken. De businessvlieger is de ruggengraat van de trans-Atlantische routes voor veel maatschappijen. "Als een gevolg van een verbod kunnen deze passagiers wel eens helemaal afzien van hun vlucht. Of hun werkgevers gaan wellicht charters overwegen."
Het European Aviation Safety Agency denkt overigens dat een laptopverbod averechts kan werken. Vliegt een lithiumbatterij in het ruim in de fik, dan is het moeilijker om de brand te blussen. Vliegen wordt zo dus onveiliger. Daarom heeft het agentschap de laptops liever in de cabine.