Lenen kost geld…en de ene lening is wat duurder dan de andere. Zo is de rente op een persoonlijke lening doorgaans hoger dan die van een hypotheeklening. Dus waarom zou je dan in hemelsnaam een consumptief krediet afsluiten voor je huis? Meestal is dat geen goede optie, maar soms…
Business Insider sprak met twee experts over redenen om een persoonlijke lening af te sluiten, of juist een hypotheek.
“Theoretisch kan het altijd”, steekt Sander Roos, hypotheekspecialist bij De Financiële Makelaar, van wal. “Maar een economische basisgedachte is dat je producten met een kortere levensduur financiert met kortere leningen, zoals een persoonlijke lening. Investeringsgoederen, bijvoorbeeld een huis, financier je met langere leningen, zoals een hypotheek.”
Dat beaamt Jeroen Wolfsen, financieel planner bij Moneywise.nl: “In zijn algemeenheid zou ik zeggen: ‘doe het niet’. Een persoonlijke lening is vaak heel duur en je kunt hem later in je leven weer tegenkomen. Bijvoorbeeld als je je huis verkoopt en geen nieuwe hypotheek kunt afsluiten vanwege de lasten van de persoonlijke lening.”
Toch kan het in bijzondere situaties wel handig zijn om te kiezen voor een persoonlijke lening. Daarover verderop in dit artikel meer. Eerst iets over de belangrijkste verschillen tussen een persoonlijke lening en een hypotheeklening.
Twee leningen, maar totaal verschillend
Zowel een hypotheek als een persoonlijke lening, sluit je voor een bepaalde tijd af (de looptijd), tegen een vast rentepercentage. Bij een persoonlijke lening betaal je elke maand een vast bedrag aan aflossing en rente. Dit is ook het geval bij een annuïteiten en lineaire hypotheek met een vaste rente.
Maar hier houden de overeenkomsten wel op. Tussen een hypothecaire lening en een persoonlijke lening bestaan grote verschillen.
Ten eerste dient bij een hypotheeklening een huis als onderpand. Tegenover een persoonlijke lening staat helemaal niets, behalve dan jouw blauwe ogen waarop de geldverstrekker moet vertrouwen dat die zijn geld terugkrijgt. "We noemen een persoonlijke lening daarom ook wel een blanco krediet", zegt Roos.
Maximaal bedrag en rentepercentage
Een persoonlijke lening kan maximaal 75.000 euro bedragen terwijl een hypotheekbedrag vele malen hoger kan liggen. Een persoonlijke lening zul je ook sneller afsluiten voor een auto dan voor een huis.
De rente die je voor een hypotheek betaalt, is op dit moment een stuk lager dan de rente op een persoonlijke lening. De gemiddelde rente op de meest voorkomende hypotheek, een annuïteitenhypotheek met NHG voor 10 jaar vast, ligt momenteel rond de 2 procent.
Persoonlijke leningen gaan vanaf 4 procent. Althans, daar wordt mee geadverteerd. "Bij aanvraag ga je door een soort blackbox bij de geldverstrekker, en dan komt er al snel 5 of 6 procent rente uit", vertelt Wolfsen. "Het is hetzelfde als met vliegtickets. Naar Ibiza voor 16 euro staat er dan, maar in het vliegtuig vraag je je af wie voor die prijs een ticket heeft gekocht."
Voorwaarden persoonlijke lening en hypotheek
Aan beide leningen zitten voorwaarden vast waaraan je moet voldoen. Uiteraard moet je bij zowel een hypotheek als een persoonlijke lening een maandelijks inkomen hebben en word je kredietwaardigheid getoetst bij het Bureau Krediet Registratie (BKR).
Voor beide leningen geldt ook dat je die tot een bepaalde leeftijd kan afsluiten. Een persoonlijke lening kun je vaak tot je 65ste of 70ste jaar afsluiten, dat staat expliciet vermeld.
Een hypotheek is officieel niet aan een maximum leeftijd gebonden, hoewel in de praktijk ouderen moeilijker aan een hypotheek komen voor bijvoorbeeld een verbouwing, vanwege een lager pensioeninkomen.
Ook is voor een hypotheek vaak een overlijdensrisicoverzekering nodig; de premie daarvoor is hoger bij ouderen. En voor deze verzekering geldt wel een maximum leeftijd.
"Een groot verschil tussen de hypotheek en een persoonlijke lening is dat de laatste wordt verstrekt op basis van het netto inkomen volgens de Wet consumptief krediet (Wck)", voegt Roos toe. "Hiervoor geldt een berekening waarop geldverstrekkers niet kunnen concurreren."
Een hypotheek wordt daarentegen verstrekt op basis van een bruto inkomen, omdat de rentelasten fiscaal aftrekbaar zijn. Roos: "Zo kan het dat de maximale leenbedragen bij een hypotheek en een persoonlijke lening van een elkaar verschillen, ook al lever je dezelfde salarisstrook in."
Documenten en looptijd
Over dingen inleveren gesproken: de papierwinkel is bij een hypotheek een stuk uitgebreider dan bij een persoonlijke lening.
Bij de persoonlijke lening volstaan inkomensgegevens als een jaaropgave en bankafschriften om te zien of je netto maandinkomen toereikend is. De geldverstrekker toetst bij het BKR of je jezelf elders al in de schulden hebt gestoken en misschien moet je nog een kopie van je paspoort overhandigen. De persoonlijke lening kan binnen twee dagen na aanvraag al op je rekening staan.
Voor een hypotheek heb je geduld nodig. Je bent rustig vier weken verder voordat je een akkoord ontvangt. Voordat je een offerte aanvraagt, heb je waarschijnlijk eerst de hulp van een makelaar en een financieel adviseur nodig om je droomhuis te vinden en uit te vogelen of je dit kunt betalen.
Vervolgens moet je bij de bank aankloppen met een pak papier, waaronder inkomensgegevens, een taxatierapport van de woning en gegevens van eventuele leningen of schenkingen. Ook moet je bij de notaris langs voor het opstellen en tekenen van de hypotheek- en koopakte.
Een huis kopen is een ingewikkelde aangelegenheid waarbij de processen van de aankoop en het rond krijgen van de financiering (de hypotheek), op elkaar moeten aansluiten.
Wanneer een persoonlijke lening afsluiten voor je huis?
Business Insider wilde weten in welke gevallen het al dan niet handig kan zijn om een persoonlijke lening af te sluiten voor een eigen woning. We namen een vijf situaties door met de twee experts. In de eerste twee voorbeelden kan een persoonlijke lening van pas komen, in de laatste drie is dit veel minder logisch.
1. Mijn koophuis heeft wat meer dan een likje verf nodig, ik moet gaan verbouwen. Kan ik een persoonlijke lening afsluiten?
Dit kan praktisch zijn voor een relatief kleine verbouwing zeggen de experts. "De rente van een persoonlijke lening is hoger, maar de kosten voor het afsluiten van een hypotheek zijn ook hoog", zegt Sander Roos.
"Denk aan de notaris, ongeveer 500 euro. Een taxatierapport, 300 euro. Een adviseur, makkelijk 1000 euro", somt Jeroen Wolfsen op. "Je komt al snel aan zo'n 2000 euro voor het afsluiten van een hypotheek." Als je voor 10.000 euro wilt verbouwen, heb je met een hypotheek dus al 20 procent daarvan uitgegeven voordat je überhaupt wat hebt geleend.
Neem dan de persoonlijke lening, die is binnen twee dagen gepiept zonder adviseurs en een taxatierapport. Door de afsluitkosten voor een hypotheek, kan een persoonlijke lening ondanks de hogere rente toch goedkoper zijn. "Tot welk bedrag een persoonlijke lening een besparing oplevert, is niet precies te zeggen. Maar dat zal tot ongeveer 15.000 euro zijn", aldus Wolfsen.
Op basis van je gegevens kun je hier berekenen hoe de rente en de vaste lasten van een (persoonlijke) lening kunnen uitpakken.
2. Ik ga verhuizen en heb een restschuld. Kan ik die financieren met een persoonlijke lening?
In dit geval kan een persoonlijke lening zinvol zijn, omdat lang niet alle banken staan te springen om een restschuld mee te financieren in de nieuwe hypotheek. Er staat immers geen onderpand tegenover.
Wel kunnen de persoonlijke lening en de nieuwe hypotheek elkaar bijten. Het consumptief krediet heeft namelijk invloed op het maximale hypotheekbedrag. "Stel je voor dat je maandinkomen 3.000 euro bedraagt. De bank gaat ervan uit dat 650 euro daarvan bestemd is voor wonen. Als je een persoonlijke lening van 10.000 euro afsluit voor het financieren van de restschuld, dan moeten ik als adviseur 200 euro opgeven als vaste last op basis van de 2 procent-regel. Je hebt dus maar 450 te besteden aan wonen, waardoor je 50.000 minder hypotheek kunt lenen", legt Wolfsen uit.
Opmerkelijk is dat een consumptief krediet, zoals een persoonlijke lening, een hypotheek behoorlijk in de weg kan zitten, maar andersom is dit niet het geval. Wolfsen had een koppel als klant dat een BKR-codering van 10.000 euro had, vanwege twee creditcards en twee maal de mogelijkheid tot roodstaan met in totaal 10.000 euro aan leenruimte. Om die reden kregen ze geen hypotheek. Ze zeiden de creditcards op om de codering op te heffen, waardoor een hypotheek toch mogelijk werd. Met de hypotheek eenmaal op zak kon het stel een dag later alsnog een persoonlijke lening van 57.000 euro afsluiten. Wolfsen schreef een artikel over dit fenomeen.
3. Een persoonlijke lening om de hypotheek aan te vullen?
Dit is dus niet logisch. Je zou het misschien willen omdat het hypotheekbedrag dat je maximaal kunt lenen te laag is om de woning mee te bekostigen. Maar zoals je in het vorige voorbeeld kunt zien, kun je dus alleen maar minder hypotheek krijgen als je ook nog een consumptief krediet afsluit.
Wel zou een persoonlijke lening van pas kunnen komen als je samenwoont, de relatie uitgaat en jij in de woning achterblijft. "Stel je voor dat er 50.000 euro overwaarde is waar je ex-partner 25.000 euro van wil zien. Je zou je ex-partner kunnen uitkopen met een persoonlijke lening", zegt Wolfsen. "Maar ik zou aanraden dit op te lossen met bijvoorbeeld het verhogen van de hypotheek."
4. Persoonlijke lening voor het herfinancieren van een huis
Wie een aflossingsvrije hypotheek heeft, heeft aan het eind van de looptijd nog altijd een schuld. In de meeste gevallen ben je als woningbezitter dan al wat ouder en banken staan dan niet te springen om jou geld te lenen. Bij een hypotheek kunnen geldverstrekkers moeilijk doen omdat het inkomen na de pensioengerechtigde leeftijd bijvoorbeeld lager is.
Helaas biedt een persoonlijke lening dan ook geen soelaas. "Na je 65ste houdt het wel een beetje op met de persoonlijke leningen", zegt Wolfsen. Immers, hoe ouder je bent hoe groter de kans dat je komt te overlijden. "In dat geval ziet de bank zijn geld niet terug, of moet dat bij de nabestaanden ophalen", vult Roos aan.
Maar als je 55 jaar bent, kom je nog wel in aanmerking voor een persoonlijke lening. Wolfsen: "Als je op die leeftijd nog 50.000 euro moet afbetalen, dan zullen veel banken de looptijd van de hypotheek kunnen verlengen. Daar komen wellicht weer advies- en taxatiekosten bij kijken. Je zou er dan voor kunnen kiezen het geld bij elkaar te schrapen met een persoonlijke lening, al is de rente uiteraard wel hoger."
5. Persoonlijke lening voor het aflossen van de hypotheek
"Niet logisch", zegt Roos resoluut. "Daarmee los je de ene lening af met de andere."
Maar theoretisch zou het wel kunnen. Bij veel banken kun je 10 procent per jaar boetevrij aflossen, soms wel 20 procent. "Als je een hypotheek hebt tegen 6 procent rente, zou je eventueel kunnen aflossen met een persoonlijke lening waarvan de rente misschien 5 procent bedraagt. Maar een persoonlijke lening zou in de meeste gevallen duurder zijn", aldus Wolfsen.
Lenen voor verbouwing en restschuld
De enige twee logische situaties om een persoonlijke lening af te sluiten voor een huis, is dus bij een verbouwing en bij een restschuld.
Leen je voor een verbouwing, dan is die aftrekbaar in box 1 van de inkomstenbelasting. "Dat geldt voor een lening voor de eerste eigen woning en het maakt niet uit of dat een hypotheek is of een persoonlijke lening", aldus Roos.
Sinds 2012 gold er een regeling voor het financieren van de restschuld. De lening was 10 jaar lang aftrekbaar in box 1 van de inkomstenbelasting, maar deze regeling is per 1 januari 2018 komen te vervallen voor nieuwe gevallen.