ANALYSE – De verkiezingen voor de Tweede Kamer zijn pas over twee maanden, maar het voorsorteren door politieke partijen is al behoorlijk op gang gekomen, waardoor we nu al een grove schets kunnen maken van de komende kabinetsformatie.

De belangrijkste politieke zet dit weekend kwam van premier Rutte zelf, die zei dat hij echt niet weer ging proberen om met de PVV van Geert Wilders samen te regeren. Helemaal onverwacht komt dat natuurlijk niet, aangezien fractievoorzitter Halbe Zijlstra in december al zei dat de kans op samenwerking met de PVV “inhoudelijk nul” is.

Eerder werd de PVV al uitgesloten door de andere grote partijen; PvdA, SP, GroenLinks, CDA en D66. Het moet heel gek lopen wil Wilders nog meeregeren.

SP-fractievoorzitter Emile Roemer heeft dit weekend ook de VVD uitgesloten. Hij heeft geprobeerd andere linkse leiders daar in mee te krijgen, maar die voelen daar niets voor. GroenLinks-leider Jesse Klaver sluit niemand uit behalve de PVV, en ook PvdA-fractievoorzitter Lodewijk Asscher heeft geen behoefte zijn huidige coalitiepartner uit te sluiten.

Dus: bijna niemand wil met de PVV, de SP wil niet met de VVD, GroenLinks en PvdA houden de deur open voor de VVD. Zo blijven er nog maar een aantal realistische opties over.

Onzekerheid peilingen verkiezingen

We zijn er de afgelopen jaren keer op keer aan herinnerd dat peilingen niet helemaal te vertrouwen zijn. Maar ook als we naar het grotere plaatje kijken, staat de VVD er goed voor. Het kan uiteraard nog alle kanten op, maar er is een reële kans dat de VVD de kar weer mag trekken - zeker nu Wilders door iedereen wordt uitgesloten.

Dan komt je al gauw uit bij een coalitie van VVD met enkele van de volgende partijen: CDA, D66, GroenLinks, PvdA en 50Plus.

Vier jaar geleden slaagden Rutte en toenmalig PvdA-voorman Diederik Samsom erin om de verkiezingen een referendum te maken tussen de VVD en de PvdA, wat beide partijen aan behoorlijk wat zetels hielp.

Maar alles wijst er tot dusver op dat het dit keer vooral tussen de PVV en de rest lijkt te gaan - of tussen Geert Wilders en Mark Rutte.

Gigantische zetelwinst kunnen de overige partijen dan wel vergeten, waardoor Rutte met behoorlijk wat partijen om tafel zal moeten gaan.

De kans is groot dat van de partijen die worden uitgenodigd voor het RTL-verkiezingsdebat (traditioneel de 4 grootste partijen volgens de peilingen), alleen de PVV niet mag meedoen in Kabinet-Rutte III.