Een op de vijf Nederlanders van twaalf jaar en ouder kampt regelmatig met slaapproblemen, blijkt uit cijfers van statistiekbureau CBS.
Vrouwen hebben hier vaker last van dan mannen: ze vallen moeilijk in slaap, kunnen niet doorslapen of worden te vroeg wakker. Waarom zo veel mensen slecht slapen, is niet bekend.
Met het ouder worden nemen de problemen met slapen toe. Van de twaalf tot zestienjarigen zegt 8 procent slaapproblemen te hebben gehad. Bij de 40- tot 50-jarigen is dit 19 procent en van de 75-plussers zelfs 28 procent.
De oplossing voor je slaapproblemen?
In een artikel in The Atlantic beantwoordt James Hamblin enkele veelvoorkomende vragen over slapen.
Een van die vragen: ‘Kan ik mijn lichaam trainen om minder slaap nodig te hebben?’
Volgens Hamblin is het antwoord simpel: nee. Tenzij je bovenmenselijke kwaliteiten hebt, is dit niet mogelijk.
Maar nu komt het interessante: waarschijnlijk heb je het gevoel dat het wel kan. Dat je lichaam zich aanpast aan weinig slaap, zodat je nog steeds prima kunt functioneren. Maar dat is schijn. Als je 's nachts niet genoeg rust, gaat je denkvermogen achteruit zodat je niet optimaal presteert op het werk of thuis.
Slaaponderzoek
In een onderzoek dat Hamblin aanhaalt, moesten deelnemers veertien dagen achter elkaar vier, zes of acht uur per nacht slapen, of ze moesten drie dagen lang wakker blijven.
De resultaten laten er geen misverstand over bestaan: deelnemers met zes of vier uur nachtrust presteerden aanzienlijk slechter bij cognitieve tests dan diegenen met acht uur slaap.
Opmerkelijk is dat die deelnemers zich er nauwelijks bewust van waren dat hun denkvermogen verminderd was. Ze gaven aan zich veel minder slaperig te voelen dan de mensen die een aantal dagen niet mochten slapen, ondanks dat hun denkvermogen uiteindelijk op hetzelfde, lagere niveau uitkwam.
"Mensen hebben het idee dat ze zich hebben aangepast aan chronisch slaaptekort, omdat ze zich niet bijzonder moe voelen", schrijven de onderzoekers.
Brein past zich aan
Bij een ander onderzoek, dat rond dezelfde tijd plaatsvond, moesten de deelnemers gedurende een week drie, vijf, zeven of negen uur slapen per nacht. Opvallendste bevinding: het denkvermogen van mensen met vijf of zeven uur slaap daalde een aantal dagen op rij, om te stabiliseren op een niveau dat lager was dan aan het begin van het onderzoek.
Kortom, het brein past zich aan aan slaaptekort — maar de deelnemers konden niet presteren op het toppen van hun mentale kunnen.
David Dinges van de Universiteit van Pennsylvania vermoedt dat mensen zich niet bewust zijn van de effecten van chronisch slaaptekort. "Je bent misschien opgewekt, maar cognitief niet helemaal fit", zegt hij tegen Hamblin. "Of je bent cognitief gezien fit, maar je bent hyperactief of irritant."
Simpele slaaptest
Hoeveel uur slaap iemand nodig heeft, verschilt per persoon. Voor de meest mensen zal dit tussen de zeven en negen uur per nacht zijn. Een klein deel van de bevolking kan met minder nachtrust toe, terwijl anderen weer veel meer tijd in bed doorbrengen.
Hoe kom je er nu achter wat voor jou het optimale aantal slaapuren is? Daar is een simpele test voor: ga een week lang naar bed als je moe bent en word wakker als je uitgerust bent. Het beste is om alcoholgebruik en cafeïne-inname te beperken.
Conclusie: er is geen manier om je lichaam te trainen met minder slaap toe te kunnen. Als je hebt bepaald hoeveel nachtrust je nodig hebt, probeer je daar dan aan te houden. Lukt dat niet, weet dan in ieder geval dat je niet optimaal zult presteren.