De coronacrisis heeft KLM in de problemen gebracht. Maar omdat de luchtvaartmaatschappij maandenlang nauwelijks vloog, is er ook geld bespaard.

Naar schatting heeft KLM 10 miljoen euro aan daggeld niet hoeven uitkeren. Dit is de vergoeding die piloten en stewardessen krijgen voor kosten die zij maken ‘op de route’.

Het is een substantieel bedrag, maar uiteraard niet genoeg om de luchtvaartmaatschappij overeind te houden. KLM krijgt 3,4 miljard euro staatssteun om de crisis door te komen.

In ruil daarvoor moet KLM snijden in het personeelsbestand en werknemers wordt gevraagd loon in te leveren. Het is nog niet duidelijk of ook het daggeld op de schop gaat.

Het daggeld varieert per vlucht, maar de besteding ervan is wel duidelijk vastgelegd. Zo moeten KLM’ers bijvoorbeeld kunnen ontbijten met twee eieren, ham, brood, boter, vruchtensap en thee of koffie.

KLM is door de coronacrisis in zeer zwaar weer terechtgekomen en moet de komende tijd bezuinigen om deze periode door te komen.

Een van de posten waarop als vanzelf is bespaard de afgelopen vier maanden is het daggeld. Dat is de vergoeding voor de kosten die cabineperoneel en piloten maken ‘op de route’.

Het bedrag varieert per bestemming, maar moet voldoende zijn om maaltijden, dranken, activiteiten ter ontspanning, transport en fooien van te betalen. Daggeld is bedoeld voor onkosten buiten de accommodatie.

Ook grond- en technisch personeel van KLM krijgt daggeld bij dienstreizen, maar het spreekt voor zich dat dit een grotere rol speelt bij het vliegend personeel. Cockpit- en cabinemedewerkers hebben alleen recht op daggeld bij vluchten met één of meerdere overnachtingen. Geen vlucht betekent geen daggeld.

Begin februari begon KLM met het schrappen van vluchten naar China, waar het coronavirus toen al welig tierde. Met de verspreiding van het virus daarna kwam de vloot grotendeels aan de grond te staan.

Inmiddels heeft de luchtvaartmaatschappij de draad weer opgepakt en vliegt het met extra maatregelen tegen corona naar steeds meer bestemmingen. 

Niet gevlogen, geen daggeld

Al met al is er zo'n vier maanden nauwelijks tot niet gevlogen en heeft KLM op daggeld bespaard. Hoeveel dat precies is, is lastig in te schatten, zeggen Chris van Elswijk, KLM-sectiebestuurder van de VNC (Vereniging Nederlands Cabinepersoneel) en Birte Nelen, vakbondsbestuurder van FNV Cabine.

Van Elswijk heeft onlangs wel een grove schatting opgetekend. "Op daggeld voor cabinepersoneel en vliegers verwachten we dat KLM zo'n 10 miljoen euro heeft bespaard. Het kan ook 7 of 12 miljoen euro zijn. Het is ontzettend veel geld, maar uiteraard niet genoeg om KLM overeind te houden."

Dat doet de 3,4 miljard euro aan staatssteun die de luchtvaartmaatschappij de komende tijd moet stutten. Het gaat om een directe lening van 1 miljard euro en een lening van 2,4 miljard euro door elf banken waarvoor de overheid garant staat. De leningen gaan KLM de komende zes jaar ruim 1,5 miljard euro aan rente kosten, verwacht vakbond De Unie.

In ruil voor de steun eist de overheid onder meer dat KLM bezuinigt. De luchtvaartmaatschappij moet in het personeelsbestand snijden en KLM-medewerkers die bovenmodaal verdienen, wordt gevraagd tot 20 procent salaris in te leveren.

Dat kan betekenen dat het gegarandeerde loon omlaag gaat of dat er wordt getornd aan vakantiedagen, toeslagen en een 13e maand. 

'Dag geld'?

Daggeld komt boven op het salaris en het is niet zeker of het ter discussie staat in de gesprekken tussen de vakbonden en KLM. “Mijn inschatting is dat eerst de reorganisatie op tafel komt. Eind juli, augustus verwacht ik meer duidelijkheid over hoe KLM gaat krimpen”, zegt Nelen van FNV Cabine. 

Op dit moment zijn er nog geen aanwijzingen dat het daggeld op de schop gaat en dat het “dag geld” wordt, zoals vakbonden de onkostenvergoeding ook wel noemen als deze onder druk staat. Volgens Nelen is er ook geen aanleiding om aan het daggeld te tornen, aangezien het geen extraatje is, maar een vergoeding voor gemaakte kosten op de route. 

https://www.instagram.com/p/B1DwiQ7ocSK/

Dat neemt niet weg dat het daggeld van KLM soms mythische proporties aanneemt. Piloten en stewardessen zouden een paar honderd euro per dag krijgen, iets wat niet bepaald wordt ontkracht als je de vacature voor stewardess leest waarin het daggeld verkeerd kan worden begrepen. Daggeld: 450-500 euro netto, staat er.

Van het daggeld zou je genoeg overhouden om te kunnen sparen en je nettoloon zou dankzij deze onkostenvergoeding hoger uitvallen dan het brutoloon. Kortom: over het daggeld doen verhalen de ronde die je als doorsnee loonslaaf likkebaardend aanhoort. Maar kloppen die?

Daggeld per gevlogen vlucht

Een nettoloon dat met daggeld hoger uitvalt dan het brutoloon zal eerder het geval zijn bij een stewardess die fulltime vliegt en nog niet zo lang vliegt. Wat het daggeld daadwerkelijk per dag bedraagt, is moeilijk te zeggen. Wij horen 65 dollar voor 24 uur, maar dit is een grove schatting. 

Het daggeld wordt berekend per gevlogen vlucht en is gebaseerd op de bestemming en hoelang je er verblijft. De hoogte hangt onder meer af van de gemiddelde prijzen die eetgelegenheden in de buurt van het hotel voeren. Duurt het verblijf langer of korter dan verwacht, dan wordt het bedrag aangepast. 

De manier waarop het daggeld wordt uitgekeerd, is in de loop van de jaren veranderd. Vroeger deelde een kassier op vliegvelden het daggeld uit aan stewards, stewardessen en piloten. Die werd later vervangen door een pinpas waarop het daggeld werd gestort zodra cockpit- en cabinemedewerkers zich hadden aangemeld voor een vlucht. Met de pas konden ze het daggeld uit een speciale geldautomaat halen. 

Tegenwoordig wordt het daggeld maandelijks op de rekening van vliegend personeel gestort. Dat gebeurt los van het loon. Bij elke vlucht kunnen KLM’ers op een iPad voor het vliegend personeel zien hoeveel daggeld ze krijgen. 

Norm voor ontbijt: 2 eieren, ham, brood

Hoewel het daggeld per vlucht varieert, is wel heel precies vastgelegd wat piloten en het cabinepersoneel hiervan moeten kunnen betalen buiten het hotel. In de cao is tot in detail vastgelegd wát je minimaal moet kunnen eten en drinken.

Zo is de norm voor het ontbijt vruchtensap, twee eieren met ham, brood, boter en thee of koffie. De lunch moet kunnen bestaan uit een “eenvoudige schotel en koffie” en het diner uit “soep, een hoofdschotel, dessert en koffie”.

De vergoeding voor maaltijden wordt aangepast op de maaltijden die worden verstrekt tijdens de vlucht. En het kan zijn dat de maaltijden op locatie “in natura worden verstrekt”. In dat geval krijgen de KLM’ers hiervoor geen vergoeding. 

Naast de maaltijden moet het daggeld voorzien in ‘sundries’, ofwel diverse zaken. Hieronder vallen bijvoorbeeld fooien. Ook moet het vliegend personeel zich op locatie kunnen ontspannen “ter waarde van de gemiddelde toegangsprijs voor de bioscoop, het zwembad en een sportgelegenheid” op de bestemming.

Is er geen kosteloos vervoer beschikbaar, dan moeten de KLM’ers met daggeld van A naar B kunnen met de bus of tram. Is er geen openbaar vervoer, dan moet de onkostenvergoeding de helft van een retourrit stad-hotel met de taxi kunnen dekken. 

3 bier in de tropen, 1 bier in 'overige gebieden'

Ook dranken die buiten de maaltijden worden genuttigd, vallen onder ‘sundries’. De cao is wederom heel duidelijk over welke dranken piloten en stewardessen moeten kunnen kopen. Hierbij geldt: hoe warmer, hoe meer, zo blijkt uit de cao.

In de tropen dekt het daggeld vier koffie of thee, drie frisdrank en drie bier. Ook in de subtropen krijg je vier koffie of thee, maar er gaat één frisdrank en één bier vanaf. 

Bevind je je in een “overig gebied”, dan heb je wederom recht op vier koffie of thee, maar je houdt nog één frisdrank en één bier over om jezelf buiten de maaltijden mee te hydrateren. 

De gedetailleerde omschrijving van de kosten die het daggeld moet dekken is volgens Birte Nelen van FNV Cabine en Chris van Elswijk van VNC nodig om te voorkomen dat KLM hier eventueel stiekem op beknibbelt.

“Een colaatje, een biertje, een eitje... Als we dat er niet in zetten is het straks ‘dag geld’. Het moet kunnen voorzien in je natje en je droogje. De ene keer hou je wat over en de andere keer niet”, zegt Van Elswijk. “Je wordt er niet rijk van, maar je hoeft er ook niet van af te vallen.”

Lees meer over KLM: