- De Britse Labourpartij heeft een overtuigende zege behaald bij de Britse parlementsverkiezingen en krijgt ruim 400 van de 650 zetels in het Lagerhuis.
- Dit betekent dat Labour-leider Keir Starmer een nieuwe regering kan gaan vormen.
- Nigel Farage van de anti-immigratiepartij Reform UK haalde ook een zetel in het parlement. Huidig premier Rishi Sunak treedt terug als leider van de Conservatieve Partij.
- Lees ook: Rust rond Britse pond duidt op vertrouwen dat Labour bij verkiezingswinst zuinig is met begroting
De Britse Labourpartij heeft de verkiezingen in het Verenigd Koninkrijk met overmacht gewonnen. Het tellen van de stemmen in het Verenigd Koninkrijk is in de vroege ochtend al een behoorlijk eind gevorderd. Er zijn nog maar een paar zetels te verdelen.
De belangrijkste verschuiving, de overwinning van Labour ten koste van de Conservatieven, werd al direct na de eerste exitpoll op donderdagavond duidelijk.
Labour had voor een meerderheid 326 zetels nodig. Die zijn al ruimschoots binnen. De partij staat volgens de meest recente tussenstand bij de publieke omroep BBC op 403 zetels, met nog 29 zetels te verdelen. De opkomst lijkt uit te komen op 60 procent.
Britse parlementariërs worden per kiesdistrict verkozen. Het aantal zetels dat de partij heeft behaald is daardoor veel hoger dan het aantal stemmen. De BBC heeft berekend dat Labour 35 procent van de stemmen kreeg, 2 procentpunt meer dan bij de vorige verkiezingen.
De Conservatieven verloren 21 procentpunten en kwamen uit op 24 procent van de stemmen. De verloren stemmen lijken voor een groot deel naar Reform UK van Nigel Farage gegaan te zijn. Die kreeg 15 procent van de stemmen (13 punten meer), al leveren die hem vooralsnog slechts 4 van de 650 zetels op.
Het betekent dat Labourleider Keir Starmer de nieuwe Britse premier wordt. Al lijkt hij niet het hoogste zetelaantal ooit voor Labour binnen te slepen. In 1997 won de partij onder Tony Blair 418 van de toen nog 659 Britse parlementszetels. Ook die overwinning kwam na een heel lange regeerperiode van de Conservatieven.
Historisch verlies voor Conservatieve Partij
Voor de Conservatieve Partij betekent de uitslag, zoals die nu wordt voorspeld door de exitpoll, een historisch verlies. Sinds 1918 kwam de partij, die het land de afgelopen veertien jaar bestuurde, niet uit op zo'n laag zetelaantal. De kiezer lijkt de partij van premier Rishi Sunak vooral af te straffen voor de economische problemen in het land en de vele schandalen en interne partijruzies gedurende de afgelopen jaren.
Sunak heeft met succes zijn zetel in het Lagerhuis verdedigd. In het kiesdistrict Richmond and Northallerton hield hij met gemak zijn uitdagers van Labour en Reform UK achter zich. Na de bekendmaking van de uitslag erkende Sunak het verlies van zijn Conservatieve Partij op nationaal niveau. Hij zei ook Labourleider Keir Starmer, de aanstaande premier, al te hebben gefeliciteerd met zijn overwinning.
Sunak zegde toe zich in de loop van vrijdag vanuit Londen uitgebreider tot het land te richten. Eerder in de nacht van donderdag op vrijdag meldden Britse media dat Sunak vrijdag formeel zijn ontslag als premier zal indienen.
De al eveneens door schandalen geplaagde Schotse partij SNP is de tweede grote verliezer. Zij raakt 38 van haar 48 zetels uit 2019 kwijt.
De 13 zetels voor anti-immigratiepartij Reform UK zijn er meer dan in de peilingen voorafgaand aan de verkiezingen werden verwacht. Nigel Farage, een van de drijvende krachten achter de Brexit, komt voor het eerst in het Britse Lagerhuis. Hij hield in het kiesdistrict Clacton-on-Sea de kandidaat van de Conservatieven, Giles Watling, ruim achter zich.
De 60-jarige leider van Reform UK deed eerder zeven mislukte pogingen om in het parlement te komen. Farage is door zijn pro-Brexit-campagnes en anti-immigratiestandpunten een van de meest herkenbare, maar ook meest verdeeldheid zaaiende politieke figuren van het land.
Starmer spreekt over strijd om vertrouwen
De aanstaande premier van het Verenigd Koninkrijk, Keir Starmer, heeft gezegd dat de strijd om vertrouwen de "strijd wordt die onze tijd definieert". De Labourleider zei dit vlak nadat genoeg stemmen waren geteld om met zekerheid te zeggen dat zijn partij een grote meerderheid heeft gehaald in het Britse Lagerhuis.
Starmer, die een centrumlinkse regering gaat vormen op een moment dat uiterst rechts winst boekt in Europa, zei ook dat hij beoordeeld wil worden op zijn vermogen om te laten zien dat de politiek een positieve kracht in de wereld kan zijn. Hij noemde het mandaat dat het Britse volk aan Labour heeft gegeven een "grote verantwoordelijkheid" en beloofde onmiddellijk aan de slag te gaan met het verbeteren van het land.
"Onze taak is niets minder dan het vernieuwen van de ideeën die dit land bijeenhouden: nationale vernieuwing", zei hij tegen zijn partijgenoten. "De strijd om vertrouwen is de strijd die onze tijd definieert. We hebben zo hard campagne gevoerd om te laten zien dat we in staat zijn het publiek te dienen." En: "Politiek moet weer publieke dienstverlening worden."
Starmer had het ook over zijn jeugd, een tijd waarin de Britse arbeidersklasse volgens hem nog onbezorgd naar de toekomst durfde te kijken. Die tijd zei de sociaaldemocraat te willen terugbrengen.
Sunak treedt terug als leider van Conservatieve Partij
Niet alleen neemt Sunak afscheid als premier, ook treedt hij terug als leider van de Conservatieve Partij. Dat heeft hij bekendgemaakt bij zijn vertrek uit de ambtswoning van de minister-president, Downing Street 10.
"Het spijt me", zei Sunak aan het begin zijn afscheidsrede. "Uw oordeel is het enige dat ertoe doet. Ik heb uw woede, uw teleurstelling gehoord. Ik neem verantwoordelijkheid voor dit verlies."
Hij sprak ook zijn waardering uit voor zijn partijgenoten die campagne gevoerd hebben, zijn ambtelijke staf en zijn naasten.
Sunak zei verder te hopen dat zijn opvolger Starmer goed werk zal leveren. Hij zei respect te hebben voor de Labour-leider, die bij de verkiezingen een grote overwinning boekte. Starmer is een "fatsoenlijk" man, zo zei hij.
De oud-premier vertrok naar zijn toespraak direct naar Buckingham Palace, waar hij zijn ontslag indient bij de koning.