Op de VN-klimaattop in Dubai is een akkoord bereikt over een slotverklaring. Daarin staat voor het eerst een expliciete vermelding over het verminderen van fossiele brandstoffen: landen worden erin opgeroepen tot “een transitie weg van fossiele brandstoffen” in energiesystemen.

Voorzitter Sultan Al-Jaber noemde het akkoord “historisch” en prees de afgevaardigden voor hun samenwerking. “We kunnen nu echt zeggen dat we verenigd zijn geweest en echt hebben geleverd”, zei hij. Al-Jaber denkt dat het akkoord zal bijdragen aan een “betere, schonere wereld”. Hij voegde er ook een waarschuwing aan toe: hoe goed een akkoord is, staat of valt met de uitvoering. “We zijn wat we doen, niet wat we zeggen.”

Fossiele brandstoffen vormden jarenlang de ‘olifant in de kamer’ tijdens klimaatonderhandelingen. Wetenschappelijk is al decennia lang bekend dat olie, gas en steenkool de grootste wereldwijde bron zijn van CO2-uitstoot, maar oproepen om er uiteindelijk vanaf te komen bleken tijdens eerdere klimaatconferenties diplomatiek niet haalbaar.

Uitfaseren fossiele brandstoffen niet haalbaar bij klimaattop in Dubai

Ook nu werd er fel over gediscussieerd. Het woord “uitfaseren”, dat de Europese Unie graag had gezien, bleek ook nu nog iets te scherp voor vooral olieproducerende landen. Toch toonde de EU zich tevreden met het resultaat.

Verder moeten volgens dit akkoord landen ook stoppen met fossiele subsidies, als deze er niet aan bijdragen om energiearmoede tegen te gaan of bedoeld zijn voor een rechtvaardige transitie. Dat is iets sterker verwoord dan op eerdere klimaattoppen.

De slottekst van de klimaattop in Dubai heeft een duidelijke boodschap, zegt het hoofd van de VN-klimaatorganisatie UNFCCC Simon Stiell. Nu moeten landen verder aan de slag gaan om de opwarming van de aarde te beperken, zoals ze in 2015 in Parijs al hebben afgesproken.

Ook wijst hij erop dat arme landen geholpen moeten worden met de energietransitie en ook met manieren om hun land voor te bereiden op de gevolgen van klimaatverandering. Volgend jaar wordt hier op de klimaattop ook weer verder over gepraat.

Eurocommissaris Wopke Hoekstra noemt het akkoord dat woensdag is bereikt op de VN-klimaattop in Dubai "historisch". In een eerste reactie op X stelt de onlangs aangetreden klimaatman van de EU dat "we hebben bereikt wat we wilden": het maximum van 1,5 graden opwarming blijft met dit resultaat volgens hem binnen bereik.

Het akkoord vormt bovendien "het begin van het einde voor fossiele brandstoffen", stelt Hoekstra in zijn eerste reactie.

Volgens demissionair minister van Klimaat Rob Jetten is het akkoord een "belangrijk moment", schrijft hij op X. "Voor het eerst spreekt de wereld uit weg te bewegen van fossiele brandstoffen, is er een fonds voor klimaatschade en hebben we stappen gezet op adaptatie."

Jetten had graag een ambitieuzer akkoord gezien, maar de gemiddelde temperatuurstijging blijft volgens hem hiermee beperkt tot 1,5 graden.volgens demissionair klimaatminister Rob Jetten een "belangrijk moment", schrijft hij op X. "Voor het eerst spreekt de wereld uit weg te bewegen van fossiele brandstoffen, is er een fonds voor klimaatschade en hebben we stappen gezet op adaptatie."

Vrijblijvend akkoord: opwarming aarde dreigt nog steeds boven 2 graden uit te komen

De Rotterdamse hoogleraar en duurzaamheidsexpert Jan Rotmans vindt het positief dat op de klimaattop in Dubai is afgesproken dat de wereld moet 'wegbewegen' van fossiele brandstoffen. Toch blijft hij kritisch: "Een echte historische doorbraak is dit zeker niet, daarvoor is de overeenkomst veel te vrijblijvend", stelt hij in een reactie op X.

Rotmans is als hoogleraar aan de Erasmus Universiteit Rotterdam gespecialiseerd in duurzaamheid en transities. Een "transitie" is precies waarvoor wordt gepleit in het woensdag aangenomen akkoord. Dat vindt de hoogleraar een goede zaak, maar hij wijst er ook op dat "nergens vastgelegd staat hoe we dat moeten gaan doen". Echt een succes "zou ik dat niet noemen", schrijft Rotmans.

"Deze klimaattoppen zijn en blijven belangrijk om de aandacht op het klimaat te blijven vestigen, maar het zijn vooral rituelen, waar je niet te veel van mag verwachten, want de tegenstelling tussen ontwikkelde en ontwikkelingslanden is daarvoor te groot", vervolgt hij.

De uitkomst in Dubai had wel "nog een stuk slechter gekund" wat Rotmans betreft. Hij denkt dat het hiermee niet gaat lukken om de opwarming van de aarde tot 1,5 graden of zelfs 2 graden te beperken. "Dat is en blijft teleurstellend, zeker omdat in de praktijk blijkt dat landen zich niet houden aan de gemaakte afspraken."