Wie achter het stuur van een auto plaatsneemt, draagt niet alleen de verantwoordelijkheid voor zijn eigen veiligheid, maar ook voor die van zijn medeweggebruikers. Het is dan ook in ieders belang om niet de weg op te gaan als dat medisch onverantwoord is. De vraag is alleen: waar ligt de grens?

Achter het stuur kruipen met een been in het gips of zware dementie is onverantwoord. Maar er is een schemergebied. Of je bijvoorbeeld met een gebroken pols of twee dagen na een operatie kunt rijden, is je eigen verantwoordelijkheid.

De wet is hierover niet altijd even concreet. Het is verboden om een gevaar op de weg te vormen en je zo te gedragen dat door jouw schuld een ander ernstig lichamelijk letsel oploopt. Ook wordt je rijbewijs ongeldig als je lichamelijk of geestelijk niet meer geschikt bent om de auto te besturen. Wanneer hier sprake van is, meldt het wetboek echter niet.

Uitsluitingen

Ook verzekeringsmaatschappijen noemen geen man en paard. Elke automobilist is verplicht een WA-verzekering af te sluiten, die de schade vergoedt die met jouw auto wordt toegebracht aan andere mensen of eigendommen. Maar verzekeraars keren niet altijd uit: in hun polisvoorwaarden  staan uitsluitingen.

Veroorzaak je een ongeluk terwijl je onder invloed bent van medicijnen die de rijvaardigheid beïnvloeden, dan houden verzekeraars veelal de hand op de knip. De overige uitsluitingen zijn vaak op verschillende manieren te interpreteren. Zo melden veel verzekeraars dat ze niet betalen als sprake is van opzet of bewuste roekeloosheid, zonder dat zij dit nader specificeren.

In de praktijk komt het er op neer dat je meestal zelf een inschatting moet maken van je rijvaardigheid.

Rijbewijs

Als je bent geslaagd voor je rijexamen moet je bij de aanvraag van je rijbewijs een Eigen Verklaring invullen, waarin je eventuele problemen met je gezondheid moet vermelden. Heb je eenmaal je roze papiertje op zak, dan ben je meestal niet verplicht problemen met je gezondheid bij het Centraal Bureau voor de Rijvaardigheid (CBR) te melden.

Alleen automobilisten van 75 jaar en ouder moeten met enige regelmaat een keuring ondergaan. Ook voor sommige ziekten, zoals dementie, word je geacht het CBR in te schakelen.

Twijfel je zelf of je nog in staat bent om veilig te rijden, omdat je bijvoorbeeld een oogoperatie hebt ondergaan, dan kun je op eigen initiatief het CBR een oordeel laten vellen. De uitspraak is bindend. Ook de politie kan het CBR inschakelen, bij twijfel over je rijgeschiktheid.

Ouderdom

Het aantal 65-plussers neemt fors toe. Bij veel mensen komt de ouderdom met gebreken: vaak gaan het gehoor, het gezichtsvermogen en de reactiesnelheid achteruit. Ook kunnen er andere ongemakken zijn, zoals versleten halswervels. Dat kan leiden tot onveilige situaties. Daar staat wel tegenover dat veel ouderen meer ervaring hebben en vaak minder roekeloos rijden.

Of je vader op hoge leeftijd nog veilig de weg op kan, hangt af van zijn situatie. De verschillen in rijvaardigheid zijn groot.

Wie vanaf 65 jaar zijn rijbewijs wil verlengen, krijgt een nieuw rijbewijs met een geldigheidsduur van maximaal tien jaar, tot zijn 75e verjaardag. Daarna moeten ouderen zich om de vijf jaar door het CBR medisch laten keuren. Het CBR kan eventueel voorwaarden stellen aan het nieuwe rijbewijs, zoals het dragen van een bril tijdens het rijden.

Wil je nog lange tijd veilig de weg op kunnen, houd dan je kennis van verkeersregels goed bij. Overweeg eventuele aanpassingen die het rijden vergemakkelijken en bespreek bij twijfel je situatie met je arts.

Dementie

Mensen met dementie hebben vaak moeite om verkeerssituaties goed in te schatten, overzicht te houden, te navigeren en snel te reageren. Dat kan tot gevaarlijke situaties leiden.

Wie de diagnose dementie krijgt, is verplicht dit te melden bij het CBR. Met (zeer) lichte dementie mag je auto blijven rijden, mits je met succes een rijtest hebt doorstaan. Het nieuwe rijbewijs is dan één jaar geldig. Daarna kun je opnieuw een verlenging aanvragen. Bij een matige of ernstige vorm van dementie mag je niet meer achter het stuur plaatsnemen.

Zolang het CBR geen uitspraak heeft gedaan over je rijgeschiktheid, mag je op eigen verantwoordelijkheid rijden. Dat is wel riskant. Veroorzaak je een ongeluk, dan kun je persoonlijk aansprakelijk worden gesteld.

Medicijnen

Eén op de zes Nederlanders gebruikt medicijnen die de rijvaardigheid kunnen beïnvloeden. Promotie-onderzoek toont echter aan dat de meeste patiënten niet de frequentie van de verkeersdeelname of het innameschema van hun medicatie aanpassen om veiliger door het verkeer te bewegen.

Toch zijn zowel de wet als verzekeraars op dit terrein wel helder: je mag geen voertuigen besturen als je onder invloed bent van een middel waarvan je weet of redelijkerwijs kunt weten dat het de rijvaardigheid vermindert.

Artsen en apothekers zijn verplicht om je hierop te attenderen. Daarnaast kun je zelf zien of een medicijn gevaar in het verkeer oplevert, via een gele sticker op de verpakking en in de tekst van de bijsluiter. Je kunt voor de zekerheid ook de site rijveiligmetmedicijnen.nl raadplegen.

Ga je toch de weg op met rijgevaarlijke medicijnen, dan riskeer je een boete. Ook loop je bij een ongeluk het risico dat je zelf voor de schade moet opdraaien.

Gips

Achter het stuur met je been in het gips is onverantwoord, maar er zijn grensgevallen. Wat als je een gebroken pols hebt? Of als je been net uit het gips is en de spieren nog niet volledig zijn aangesterkt?

In de wet staat niets vermeld over gips; alleen dat je geen gevaar op de weg mag vormen en lichamelijk geschikt moet zijn om een auto te besturen. Ook verzekeraars houden zich op de vlakte. Dat betekent dat je zelf moet inschatten of het verantwoord is om te rijden. Je kunt wel de arts om advies vragen, maar de verantwoordelijkheid ligt bij jou.

Operatie

Heb je een operatie onder narcose ondergaan, dan kun je op de dag van de behandeling niet autorijden. Wanneer je hierna de weg op mag, hangt af van de aard van de operatie en de snelheid van je herstel. Overleg met je arts wanneer het weer verantwoord is om te rijden.

Kruip je tegen het advies van je arts achter het stuur, dan riskeer je een boete en een forse schadepost als je een aanrijding veroorzaakt.

LEES OOK: