De legendarische Russische wapenontwerper Michail Kalasjnikov is maandag op 94-jarige leeftijd overleden.
Kalasjnikov is de ontwerper van het wereldberoemde AK-47-geweer, dat het symbool is geworden van rebellenstrijders en vele oorlogen in derdewereldlanden. Hij was al geruime tijd ziek en overleed in het ziekenhuis in zijn woonplaats Izjevsk.
Kalasjnikov werd als 21-jarige met het Rode Leger naar het front tegen de Duitsers gestuurd. Hij kwam gewond terug en hoorde in het ziekenhuis zijn medesoldaten klagen over de kwaliteit van de Sovjetgeweren. Spelend met dezelfde gedachte begon hij beter schietgerei te ontwerpen. Zijn talent werd ontdekt, maar zijn wapens vonden in zijn vroegere jaren geen aftrek.
Tot hij in 1947 de Avtomat Kalasjnikova presenteerde. Een lichtgewicht semi-automatisch geweer dat gemakkelijk te onderhouden en betrouwbaar is. In 1956 nam het Sovjetleger het wapen op grote schaal in gebruik. Kalasjnikov was opeens een beroemdheid in de Sovjet-Unie. Hij werd bedolven met onderscheidingen.
Naam: Avtomat Kalashnikova, AK-47, of kortweg AK of Kalasjnikov.
Ontwerper: Michail Kalasjnikov.
Jaar: 1947, ingevoerd in het Sovjetleger in 1949.
Type: Automatisch aanvalsgeweer met het kaliber 7,62 millimeter.
Kenmerken: Lage productiekosten, betrouwbaar en simpel in onderhoud en daardoor ook geschikt voor minder getrainde gebruikers.
Productieaantallen: In alle varianten en kalibers ongeveer 100 miljoen, gefabriceerd in tientallen landen.
Varianten: Modernere varianten van het ‘oerontwerp’ zijn onder meer de AK-74 en AK-12. Maandag kondigde het Kalasjnikov-concern nog nieuwe modellen aan voor de export en een gemoderniseerde variant voor het Russische leger.
Trivia: Een AK-47 met een bajonet is afgebeeld in de vlag van het Afrikaanse land Mozambique.
De ontwerper had zelf gemengde gevoelens bij zijn iconische wapen. Hij was naar eigen zeggen trots op het ontwerp, maar het deed hem pijn om het wapen te zien in handen van criminelen en kindsoldaten. Toenmalig president Dmitri Medvedev noemde de AK-47 op Kalasjnikovs 90e verjaardag "het nationale merk waar iedere Rus trots op is''.
Van Kalasjnikovs wapen zijn in tal van varianten overal ter wereld miljoenen exemplaren in gebruik. 'De Kalasjnikov' dankt zijn populariteit aan zijn relatief lage productiekosten, grote betrouwbaarheid en eenvoudige onderhoud. Het is daarom het wapen van keuze van legers, maar ook van rebellenbewegingen en terreurgroepen.
Al-Qaeda-leider Osama bin Laden liet zich steevast vastleggen met het wapen. Een afbeelding van de AK-47 siert zelfs de vlag van het Afrikaanse land Mozambique. De Iraakse dictator Saddam Hoessein had een verguld exemplaar.
Het wapen wordt nog altijd geproduceerd. Maandag kondigde de Kalasjnikov-fabriek nog een nieuwe variant aan voor het Russische leger. Dat wapen heet AK-12. Ook wil het bedrijf nieuwe modellen gaan exporteren.
Dichter
Kalasjnikov was een boerenzoon uit Siberië. Hij had twee bijzondere liefdes: zijn wapens, waarvan de AK-47 het bekendst is, en de dichtkunst, die hij zijn hele leven bleef beoefenen.
Hoewel Kalasjnikov aan verbeterde wapens bleef werken, is de AK-47 nog het meest gebruikte vuurwapen ter wereld. Naar schatting zijn er 75 miljoen van in de omloop. Nog eens 25 miljoen andere AK's worden verspreid over de wereld gebruikt. Zijn geweren worden geprezen om hun betrouwbaarheid.
Geen cent verdiend
Zijn hele leven bleef hij bezig met het verbeteren van zijn creaties. De promoties stapelden zich op, tot hij in 1999 de rang van luitenant-generaal behaalde. Naast zijn promoties en onderscheidingen voor zijn werk als wapenontwerper kreeg hij, in 2009, de Russische Literatuurprijs. Hij schreef zes boeken en vele gedichten.
Hoewel zijn wapens uitermate succesvol waren, beweerde Kalasjnikov er nooit een cent aan te hebben verdiend. Hij leefde van een staatspensioen, maar verdiende bij door zijn naam te verkopen aan commerciële ondernemingen. In 2012 fuseerden twee Russische wapenfabrikanten, zij werken sindsdien samen onder de naam Kalasjnikov.
Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl