- Twee explosies bij de luchthaven van Kabul hebben aan twaalf Amerikaanse militairen en tientallen Afghanen het leven gekost.
- De Amerikaanse autoriteiten gaan uit van zelfmoordaanslagen.
- Eerder op de dag had Nederland al aangekondigd te stoppen met het evacueren van mensen uit Afghanistan.
Bij de aanslag in Kabul zijn twaalf Amerikaanse militairen om het leven gekomen. Volgens de Amerikaanse generaal McKenzie, die sprak via een videoverbinding op een persconferentie van het ministerie van Defensie in Washington, raakten vijftien soldaten gewond bij de twee dodelijke explosies. Daarna volgde nog een schietpartij.
Inmiddels claimt de radicale beweging Islamitische Staat (IS) achter de aanslag te zitten, waarbij ook tientallen Afghanen zouden zijn gedood. Onder de slachtoffers zijn volgens het Nederlandse ministerie van Defensie geen Nederlandse diplomaten of militairen.
De terreur bij de luchthaven van de Afghaanse hoofdstad kwam enkele dagen voor het geplande vertrek van de laatste Amerikanen uit Afghanistan. Ze waren er bijna twintig jaar in de strijd tegen terrorisme.
De Amerikaanse generaal uitte al het vermoeden dat de daders van IS waren. Minstens twee extremisten bliezen zich op, daarna openden andere IS-strijders het vuur op militairen en burgers bij de luchthaven. Het vliegveld wordt gebruikt voor de massale evacuaties van mensen die weg willen uit Afghanistan.
Media spreken over de eerste Amerikaanse doden in Afghanistan sinds de machtsovername door de radicaalislamitische Taliban eerder deze maand. Het zouden zelfs de eerste Amerikaanse gesneuvelden in ruim 1,5 jaar zijn in het land. President Joe Biden had eerder dit jaar de aftocht van de Amerikaanse troepen aangekondigd, die op 31 augustus moet zijn afgerond.
Nederlandse evacuatieoperatie voorbij
De Nederlandse evacuatieoperatie in Kabul is voorbij. De laatste Nederlandse vluchten zijn uit de Afghaanse hoofdstad vertrokken, en landden korte tijd later in de Pakistaanse hoofdstad Islamabad, meldt het ministerie van Defensie. Aan boord zijn onder meer de diplomaten en militairen die de afgelopen tijd vanaf het vliegveld hebben gewerkt.
"Het is verschrikkelijk om Afghanistan na 20 jaar op deze manier te moeten verlaten", twittert demissionair minister van Buitenlandse Zaken Sigrid Kaag. "Met pijn in het hart zijn het ambassadeteam en militairen vertrokken met de laatste Nederlandse vlucht."
Kaag erkent dat het vertrek van de Nederlanders "ingrijpende consequenties" heeft voor de mensen die nog niet in veiligheid zijn gebracht. "De inzet blijft om, samen met internationale bondgenoten, allen te helpen die recht hebben op terugkeer of evacuatie en de Afghaanse bevolking te blijven steunen."
Nederland haalde ruim 2500 mensen uit Afghanistan
Defensie heeft de afgelopen week ruim 2500 mensen geëvacueerd uit Afghanistan, onder wie meer dan 1600 mensen met Nederland als bestemming, meldt het kabinet in een Kamerbrief over de inmiddels beëindigde evacuatiemissie.
Onder de evacués zijn Nederlanders, tolken en hun gezinsleden en mensen die in het verleden in Nederlandse dienst hebben gewerkt en daardoor mogelijk gevaar lopen nu de Taliban de macht in het land hebben gegrepen. Het kabinet kan nog geen exacte aantallen per groep noemen.
Demissionair minister van Defensie Ank Bijleveld zegt "gemengde gevoelens" te hebben bij het vertrek van de laatste evacuatievlucht uit Kabul. "We zien verschrikkelijke berichten over aanslagen", aldus de bewindsvrouw. Ook Commandant der Strijdkrachten Onno Eichelsheim spreekt van een dubbel gevoel. "Trots op het harde werk van onze mensen maar ook grote zorg voor hen die we niet hebben kunnen meenemen."
De inzittenden van de twee laatste evacuatievluchten vliegen vanuit Islamabad door naar Nederland. Zij zullen daar pas vrijdag aankomen.
"Pijnlijk moment"
Eerder op de dag had het kabinet al laten weten dat Nederland deze donderdag zou stoppen met het evacueren van mensen uit Afghanistan. De operatie op de luchthaven van de hoofdstad Kabul werd op aanwijzing van de Amerikanen gestaakt.
"Dit is een pijnlijk moment omdat dit betekent dat ondanks alle grote inspanningen van de afgelopen periode, mensen die in aanmerking komen voor evacuatie naar Nederland achter zullen blijven. Nederland is door de Verenigde Staten geïnformeerd vandaag te moeten vertrekken en zal naar alle waarschijnlijkheid later vandaag de laatste vluchten uitvoeren", schreef het kabinet donderdagochtend aan de Kamer.
Lees ook: De Taliban zwemmen in het geld door drugshandel en export van talk
De situatie op en rond de luchthaven van Kabul verslechterde "zeer snel". Daarom werden mensen donderdagochtend al opgeroepen niet meer naar het vliegveld te komen. De aanwezige Nederlandse militairen en diplomaten konden mensen die weg willen niet meer "assisteren" om toegang te krijgen tot de luchthaven.
Rond de luchthaven hadden zich donderdagochtend duizenden mensen verzameld die nog hopen weg te komen. De Britten hadden al aanwijzingen dat mogelijk een aanslag op deze massa zal worden gepleegd.
De Amerikanen zijn de baas op de internationale luchthaven van Kabul. Zij geven aan wanneer landen hun evacuatiemissies moeten stoppen. België kondigde woensdag al aan te stoppen met evacuatievluchten.
De Amerikanen vertrekken zelf uiterlijk op 31 augustus. Zij moeten in de dagen daarvoor hun militairen en veel materieel het land uitbrengen. Daardoor zullen zij veel meer gebruik gaan maken van de enige start- en landingsbaan van het vliegveld.
Rutte: kabinet overvallen door snelle opmars Taliban
Het einde van de evacuatiemissie in de Afghaanse hoofdstad Kabul is "verschrikkelijk nieuws" voor de Afghanen die het land nog wilden verlaten, aldus demissionair premier Mark Rutte. Alles zal gedaan worden om de achterblijvers te helpen, zei hij.
Rutte beloofde dat het kabinet er alles aan zal doen om mensen die zijn achtergebleven te helpen. Hoeveel Nederlanders en Afghanen zijn achtergebleven, wordt nog in kaart gebracht, zei hij. Er zijn waarschijnlijk nog honderden Nederlanders en Afghanen die geëvacueerd moeten worden. Rutte wilde alleen kwijt dat het in elk geval om een "behoorlijk aantal Nederlanders met hun gezinnen en anderen die we willen evacueren" gaat.
Er is druk overleg met andere Europese landen om de achterblijvers te helpen. "Iedereen is daarbij zeer gemotiveerd om tot het uiterste te gaan", verklaarde de minister-president.
Het kabinet was "overvallen" door de snelheid waarmee Kabul in handen viel van de streng islamitische Taliban, aldus Rutte. "We verwijten ons dat we de verkeerde inschatting van de situatie ter plekke hebben gemaakt."