Kabinet komt met 'openingsplan' in 5 stappen: versoepelingen per 28 april

Er komen pas nieuwe versoepelingen van de coronaregels als de piek van de derde coronagolf in Nederland voorbij is.

Dat hebben demissionair premier Mark Rutte en zorgminister Hugo de Jonge dinsdagavond gezegd bij een persconferentie over de coronamaatregelen. Daarbij wordt dagelijks gekeken naar het aantal ziekenhuisopnames.

Volgende week dinsdag wordt gekeken of versoepelingen mogelijk zijn.

Zondag werd al bekend dat de streefdatum voor de eerste versoepelingen, zoals het openen van terrassen, met een week worden uitgesteld, van 21 naar 28 april. “Want 21 april komt gewoon echt te vroeg”, zei Rutte.

Op dit moment liggen 2.500 mensen met corona in het ziekenhuis, van wie 800 op de intensive care. Dat is evenveel als in de eerste coronagolf een jaar geleden. De planbare zorg is vrijwel volledig afgeschaald vanwege het hoge aantal coronapatiënten.

Buitenschoolse opvang weer open

Voor nu is de enige aanpassing van de geldende maatregelen dat buitenschoolse opvang met ingang van maandag 19 april weer op beperkte basis open kan, liet Rutte weten.

Dat gebeurt onder dezelfde voorwaarden die gelden in het basisonderwijs. Kinderen hoeven onderling geen 1,5 meter afstand te bewaren. Voor het personeel geldt die regel wel. Als op een opvanglocatie één iemand in de groep besmet raakt, moet de hele groep in quarantaine.

Verder blijven alle maatregelen, waaronder de avondklok, voorlopig onveranderd van kracht.

In de komende maanden wil het kabinet met een 'openingsplan' in vijf stappen coronaregels loslaten. In die stappen, die afhankelijk zijn van het aantal bezette bedden op de intensive care en het percentage Nederlanders dat is gevaccineerd, moet geleidelijk steeds meer kunnen.

"De eerste stap zetten we als we zien dat we over de piek van de derde golf heen raken", aldus Rutte. "Dan durven we de risico's van verdere versoepeling aan. Met kleinere stappen aan het begin, en ongetwijfeld grotere en snellere stappen als de kwetsbaarste groepen zijn gevaccineerd."

Streefdata als richtlijnen

Bij de stappen staan streefdata, maar Rutte en De Jonge benadrukken dat het daarbij gaat om richtlijnen. "We gaan sneller als het kan en langzamer als het moet", aldus De Jonge. "Op welke datum we [maatregelen] kunnen loslaten is geen zekerheid en geen belofte, daarvoor is het virus te onvoorspelbaar."

Vanuit de Tweede Kamer klonk eerder juist kritiek dat het kabinet met data kwam die achteraf toch moesten worden aangepast. Het kabinet zei in maart bijvoorbeeld dat de terrassen mogelijk al begin april open konden. Volgens de routekaart kunnen terrassen mogelijk onder voorwaarden open op 28 april.

Op die datum zouden mogelijk ook enkele andere regels kunnen worden versoepeld volgens stap één van het plan, zei De Jonge. Zo zou de avondklok, die sinds januari geldt, mogelijk kunnen worden opgeheven. Ook zouden mensen niet één maar twee mensen per dag thuis mogen ontvangen.

"Dat kan een eerste stap zijn. Nogmaals: alleen als de situatie in de ziekenhuizen het toelaat", aldus De Jonge. Bij de tweede stap komt vervolgens heropening van buiten- en sportactiviteiten weer in beeld, aldus de minister.

Basisregels blijven gelden

Vanaf 26 mei mogen mogelijk restaurants ook weer binnen mensen ontvangen, en mogen culturele instellingen onder voorwaarden weer open. Vanaf 7 juli moeten de meeste specifieke regels van tafel zijn, als het goed gaat met het vaccineren en de ziekenhuiscijfers.

Dan gelden nog wel de basisregels, zoals handen wassen, 1,5 meter afstand houden en het thuisblijven bij klachten. Het kabinet kan niet zeggen wanneer die basisregels worden opgeheven.

"We moeten ook de zomervakantie even afwachten, of we dan niet allerlei exotische virusvarianten meenemen", aldus De Jonge. Mogelijk zijn de vaccins niet bestand tegen deze mutanten.

Volgens Rutte is het plan "coherent met de routekaart". Maar bij die routekaart werd uitgegaan van andere voorwaarden voor versoepelingen, zoals het dagelijkse aantal positieve coronatesten.

Voortijdig uitgelekt

Rutte vindt het "jammer" dat 21 april als mogelijke datum voor de eerste stappen richting heropening van de samenleving vorige week voortijdig is uitgelekt. Die datum is vervolgens "een eigen leven gaan leiden", zei hij.

"Het is ongelooflijk teleurstellend voor iedereen die op basis van uitgelekte berichten plannen aan het maken was", aldus de premier. Hij zei te begrijpen dat het geduld op is en de emoties soms oplopen. "De beperkingen in ons dagelijks leven gaan steeds meer knellen."

Maar hij roept op om "de belangrijkste werkelijkheid" niet uit het oog te verliezen: "Het einde is in zicht."

Inzetbaarheid Janssen-vaccin

Overigens hoopt De Jonge het coronavaccin van Janssen de komende periode te kunnen inzetten. Als ook dat in Leiden ontwikkelde vaccin wegens een verhoogd risico op tromboseklachten in de ban wordt gedaan, "hebben we een probleem", erkende hij. Maar het is nog te vroeg om conclusies te trekken, benadrukt De Jonge.

Johnson & Johnson, het Amerikaanse moederbedrijf van Janssen, heeft de levering van zijn vaccin in Europa tot nader order opgeschort. Ook in de Verenigde Staten wordt het voorlopig niet gebruikt, nadat bij een aantal gevaccineerden gevaarlijke bijwerkingen waren opgetreden.

Eerder traden die bijwerkingen ook op na toediening van het vaccin van AstraZeneca, dat een vergelijkbare werking heeft. Vorige week besloot het kabinet om die reden het AstraZeneca-vaccin niet langer aan te bieden aan mensen onder de 60 jaar.

Tot dusver heeft dat niet geleid tot vertraging of grote verschuivingen in de vaccinatiecampagne, verklaarde De Jonge. Maar "als Janssen een vergelijkbaar advies krijgt, dan wordt de puzzel moeilijker, dat heeft daadwerkelijk gevolgen."

De minister hoopt er woensdag meer over te horen van het Europese geneesmiddelenbureau EMA.

LEES OOK: Hopelijk leert Nederland van corona dat crisismanagement een stuk beter kan: flexibeler, creatiever en multidisciplinair