- Aanstaande woensdag ontmoet de Amerikaanse president Joe Biden zijn Russische collega Vladimir Poetin in Zwitserland.
- Volgens experts is het het onduidelijk wat Biden van Poetin wil.
- Als Biden geen duidelijk resultaat boekt, zal dat als een overwinning voor het Kremlin worden gezien worden.
ANALYSE – Aanstaande woensdag 16 juni ontmoet de Amerikaanse president Joe Biden zijn Russische collega Vladimir Poetin in de Zwitserse stad Genève. Het is de eerste ontmoeting van de twee staatshoofden tijdens het presidentschap van Biden.
De betrekkingen tussen de VS en Rusland verslechteren al jaren en Washington lijkt moeite te hebben met het vinden van een doeltreffend antwoord op het steeds agressievere gedrag van Poetin, zowel in eigen land als daarbuiten.
Deskundigen waarschuwen dat Poetin niet van zins is om de ontmoeting aan te grijpen om de betrekkingen te verbeteren en vragen zich af wat Biden bij de top te winnen heeft.
“Het is niet duidelijk welke concrete resultaten president Biden kan bereiken. Hij geeft Vladimir Poetin een belangrijk internationaal podium, terwijl Rusland dat eigenlijk niet verdient gezien het kwalijke gedrag”, zegt Heather Conley, een voormalige Amerikaanse topambtenaar voor Europese zaken onder president George W. Bush tegen Insider.
"Als Biden geen duidelijke resultaten boekt (en beide zijden hebben de hooggespannen verwachtingen getemperd), zal de kritiek aanzwellen dat deze ontmoeting uiteindelijk alleen het Kremlin tot voordeel strekt", zegt Conley, die nu werkzaam is bij het Center for Strategic and International Studies.
De VS heeft weinig grip op het gedrag van Rusland
De gespannen relatie tussen de VS en Rusland gaat in veel opzichten terug op de eenzijdige annexatie van de Krim door Poetin in 2014, maar is in de jaren daarna nog verslechterd door een reeks andere kwesties.
De aanhoudende burgeroorlog in Oost-Oekraïne, waar rebellen door het Kremlin worden gesteund, de Syrische burgeroorlog, de Russische inmenging in de Amerikaanse verkiezingen, de manier waarop het Kremlin binnenlandse critici als Aleksej Navalny behandelt, de onverminderde steun aan de autoritaire leider van Wit-Rusland en de bezorgdheid over Russische hackers hebben een wig gedreven tussen beide grootmachten.
Biden worstelt met de aanpak van Rusland. Aan de ene kant moet de Amerikaanse president Rusland veroordelen wanneer Amerikaanse belangen in het geding zijn. Anderzijds wil Biden benadrukken dat Washington niet uit is op conflict en zoekt naar een meer stabiele en voorspelbare relatie met Rusland.
Tot nu toe hebben Amerikaanse sancties of dreigementen niet geleid tot enige aantoonbare verandering in het gedrag van Rusland.
Zo legden de Amerikanen weliswaar sancties op gericht tegen Russische overheidsfunctionarissen toen de Russische oppositieleider Navalny werd vergiftigd, maar intussen is Navalny wel veroordeeld tot tweeënhalf jaar cel in een politiek gemotiveerd proces.
Een week voor aanvang van de top tussen Biden en Poetin werd de politieke organisatie van Navalny door een Russische rechter bestempeld als een terroristische organisatie. Een duidelijke boodschap aan het adres van Biden: Poetin trekt zich niets aan van internationale kritiek als het gaat om de aanpak van zijn binnenlandse tegenstanders.
"Sancties werken niet om het Kremlin een andere koers te laten varen, maar ze schaden wel de Russische economie", zegt Conley.
Biden zit niet op één lijn met Duitsland wat Rusland betreft
Biden heeft de mondiale strijd tussen democratische landen en autocratische regimes tot een sleutelthema gemaakt in zijn toespraken over buitenlands beleid. Biden schetst daarin een positief beeld van Amerikaanse bondgenoten die eensgezind strijden tegen ondemocratische regimes.
Maar op dat terrein kan Biden nog weleens van een koude kermis. Niet iedereen voelt namelijk voor een ramkoers met Rusland en China.
Zo weigerde de Duitse bondskanselier Angela Merkel te buigen voor de Amerikaanse druk bij aanleg van de gaspijplijn Nord Stream 2 vanuit Rusland naar Duitsland.
De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Antony Blinken liet eerder weten dat de regering "vastbesloten is om alles te doen wat nodig is om voltooiing van het project te voorkomen". Maar afgelopen mei hief de regering van Biden sancties tegen de bouw van de pijplijn op.
Nieuw wapenverdrag tussen de VS en Rusland
Biden moet spitsroeden lopen tijdens zijn ontmoeting met Poetin, maar er liggen wel mogelijkheden. Volgens de Amerikaanse oud-ambassadeur in Rusland Michael McFaul is er nog steeds een agenda voor bilaterale samenwerking, zo schreef hij in The Washington Post.
De voormalige Amerikaanse diplomaat denkt dat de twee leiders het pad kunnen effenen voor een nieuw wapenakkoord, na de recente verlenging van het nucleaire non-proliferatieverdrag New START.
Ook kunnen de leiders kijken of ze recente wederzijdse uitzettingen van diplomaten en sluitingen van consulaten kunnen terugdraaien.
Tot slot kunnen Rusland en de VS samenwerken bij kwesties als het nucleaire programma van Iran, hulp aan Syrië, klimaatverandering en de coronapandemie.
Buitenlandexpert Conley zegt dat wanneer Biden "in staat is een brede overeenkomst met Poetin te bereiken over een onderhandelingskader voor de komende Amerikaans-Russische besprekingen over wapenbeheersing, en het Russische verzet tegen het openen van humanitaire corridors in Syrië weet te breken, dat een positief resultaat zou zijn."
Tegelijk waarschuwt Conley dat de Amerikaanse wens om tot stabiele en voorspelbare betrekkingen met Rusland te komen haaks staat op het buitenlandbeleid van het Kremlin, dat gebaseerd is op instabiliteit en onvoorspelbaarheid. "Dat zal niet veranderen."