UItgeput en zwetend afgevoerd. De foto’s van Dominque Strauss-Kahn, die vlak
na diens arrestatie in het weekend van 15 en 16 mei de wereld rondgingen,
schokten Frankrijk. Une mise à mort médiatique, fulmineerde
de voormalige Franse minister van Justitie Robert Badinter. Ter dood
veroordeeld door de media.

Mediagekte

Afgelopen donderdag toonden ook de advocaten
van de afgetreden IMF-chef zich ontstemd over de wijze waarop de politie
van New York de zedenzaak behandelt. De politie zou de mediagekte voeden
door details over de vermeende aanranding van een kamermeisje in New York te
lekken naar de pers.

De teneur is duidelijk: Strauss-Kahn is publiekelijk al veroordeeld, nog vóór
het proces tegen de Fransman is begonnen. De voormalig vicepresident van het
gerechtshof in Amsterdam D. Peeperkorn sprak eerder deze week in NRC
Handelsblad van een schandelijke behandeling. “Ik denk dat geen
rechter in Nederland, en naar ik aanneem ook het Openbaar Ministerie niet,
zou meewerken aan dit met voeten treden van de onschuldpresumptie.”

Perpwalk

Vanuit Europees perspectief mag het Amerikaanse gebruik om een verdachte vóór
aanvang van het proces vol in het medialicht te plaatsen, als dubieus worden
beschouwd. De vraag blijft wel: wordt Strauss-Kahn onevenredig hard
aangepakt?

De zogenoemde perpwalk (als afkorting voor perpetrator), waarbij
de pers vooraf getipt wordt als een belangrijke verdachte wordt opgepakt,
gaat in de VS terug tot de jaren 1920, signaleerde persbureau Reuters.
FBI-baas Edgar J. Hoover organiseerde een kleine honderd jaar geleden al
fotomomenten voor de pers bij de arrestatie van zware criminelen.

Financiële boeven

Meer recent was het Rudolf Giuliani die in de jaren tachtig als crimebuster
de perpwalk veelvuldig inzette, onder meer bij de bestrijding van
financiële criminaliteit. Zo werden beurshandelaar Ivan Boesky, die model
stond voor Gordon Gekko uit de film Wall Street, en junkbond-koning
Michael Milken door Giuliani aan de schandpaal genageld.

De Amerikaanse traditie om machtige mannen (en een enkele vrouw) die de fout
ingaan, keihard aan te pakken, werd de afgelopen tien jaar voortgezet bij de
vervolging van de bazen van energiebedrijf Enron en telecomfirma Worldcom.
En natuurlijk bij het proces van meesterfrauder Bernard Madoff. Zie ook de
slideshow: Op
de strafbank.

Vergeleken met het mediacirus rond Madoff en de bazen van Enron, lijkt het
beleid van de Amerikaanse politie en justitie bij Strauss-Kahn in elk geval
niet veel af te wijken van de gebruikelijke praktijk.

Strafmaat

Lastig blijft uiteraard de maatvoering: het al dan niet orkestreren van een perpwalk
heeft een zekere mate van willlekeur. Bovendien kun je je afvragen of de
poging tot aanranding, waar Strauss-Kahn van wordt beschuldigd, in
verhouding staat tot miljardenfraudes zoals die bij Enron en Madoff.

Een blik op de strafmaat leert wel dat aanranding niet licht wordt opgevat in
de VS. Op de zwaarste aanklacht tegen Strauss-Kahn staat maximaal 25 jaar
celstraf. De zes aanklachten samen komen opgeteld neer op een maximumstraf
van 74 jaar.

Volstrekt onduidelijk is nog of Strauss-Kahn wordt veroordeeld en wat voor
straf daaruit zou voortvloeien. Maar opvallend is wel, dat de
beschuldigingen tegen Strauss-Kahn bij elkaar van een orde zijn, die aardig
in de buurt komt van straffen die zijn toegekend aan grote financiële
fraudeurs.

Bernard Madoff, de man die als vermogensbeheerder via een ongekend
piramidespel 65 miljard dollar zoek maakte, spant de kroon. Madoff werd in
2009 tot 150 jaar cel veroordeeld.

Voormalig topman Bernie Ebbers van telecombedrijf Worldcom mocht het in 2005
doen met een zes keer zo lage straf: nog altijd 25 jaar cel wegens
grootschalige misleiding van aandeelhouders.

Hard en soft

Het contrast met de Europese, en zeker de Nederlandse, strafmaat blijft
indrukwekkend. De hoofdrolspelers bij de boekhoudfraude van Ahold (2003) en
de reserve-affaire bij Shell (2004) kwamen er een stuk genadiger vanaf.

Oud-Aholdtopman Cees van der Hoeven kreeg in 2009, in hoger beroep, een
geldboete van 30 duizend euro opgelegd. Tot een vervolging van de voormalige
topman van Shell, Sir Phil Watts, is het nooit gekomen.

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl