Het gaat weer wat beter met de koopkracht van Nederlanders. Maar het besteedbaar inkomen van Nederlandse huishoudens is over ruim tien jaar genomen niet verbeterd.
De koopkracht van Nederlanders is vorig jaar gemiddeld met 1,1 procent gestegen. Daarbij gingen vooral werknemers erop vooruit, terwijl de koopkracht van gepensioneerden marginaal afnam, meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) vrijdag.
De algemene stijging van de koopkracht was vorig jaar beperkter dan in 2014, toen een plus van 1,8 procent werd gerealiseerd. Die verbetering volgde op vier jaar van onafgebroken krimp.
(klik voor uitvergroting)
Werknemer beter af
In doorsnee boekten werknemers vorig jaar de sterkste vooruitgang, met een toename van 2,5 procent. Die was te danken aan hogere cao-lonen en het herstel op de arbeidsmarkt. Ondanks die gemiddelde toename zijn de verschillen tussen werkenden in loondienst echter groot. Zo zag ruim een derde van de werknemers hun koopkracht juist slinken.
Bij zelfstandigen werd een gemiddelde toename van 0,6 procent gemeten. Hier waren de verschillen nog groter. Een kwart ging er minstens 11 procent op achteruit, terwijl bij een even grote groep een verbetering van 14 procent of meer werd gemeten.
De koopkracht van gepensioneerden zakte in doorsnee met 0,1 procent. Dit kwam vooral doordat veel aanvullende pensioenen niet aan de stijging van het prijspeil werden aangepast, of in sommige gevallen zelfs werden gekort.
(klik voor uitvergroting)
Besteedbaar inkomen: verloren decennium
Met de koopkracht gaat het dus langzaam weer de goede kant op, na jaren van stagnatie. Maar kijk je naar het absolute niveau van het besteedbaar inkomen van huishoudens dan is er sprake van een verloren decennium. Huishoudens gemiddeld nauwelijks meer te besteden gekregen, terwijl de economie wel is gegroeid, schrijft Rabobank in een vrijdag gepubliceerd rapport.
Illustratief is deze grafiek, die laat zien dat het besteedbaar inkomen per hoofd van de bevolking (blauwe lijn) tot het niveau van begin deze eeuw was teruggezakt. Vergeleken met de piek van 2007 zijn Nederlanders nog altijd een stuk armer.
(klik voor uitvergroting)
Tijd voor hogere lonen
Economen van de bank scharen zich achter eerdere pleidooien, niet alleen van de vakbonden maar ook van onder meer De Nederlandsche Bank (DNB), voor hogere lonen.
De loonruimte die werkgevers sinds 2000 onbenut hebben gelaten, komt volgens hun berekeningen op ruim 5 procent. Dat zou vertaald kunnen worden in een looneis van 0,3 procent per jaar.
Daarbij tekent Rabobank wel aan dat er grote verschillen zijn tussen sectoren. Vooral in de bouw, groothandel en transport is de arbeidsproductiviteit veel sterker toegenomen dan de lonen. Daar is dus ruimte voor bedrijven om hun mensen meer te gaan betalen. Voor bijvoorbeeld de maakindustrie, de detailhandel en de communicatie geldt dat niet.
Een algemene loonstijging is dus niet de oplossing, maar bedrijven in sectoren waar wel loonruimte bestaat zouden die volgens Rabobank moeten benutten. Dat zou de consumptie door huishoudens vooruit helpen en daarmee het economisch herstel. Op die verantwoordelijkheid zouden werkgevers best mogen worden aangesproken, vindt de bank.
Bron: ANP/Z24