Jas weg uit de garderobe? De directie is wel degelijk aansprakelijk

Het kan iedereen overkomen: je jas wordt gestolen uit de garderobe. De vraag is dan: wie moet de schade vergoeden?

Bordjes waarin de directie zich vrijwaart voor aansprakelijkheid hebben volgens juristen vrijwel nooit juridische waarde. De bewaarnemer is verplicht om je spullen onbeschadigd terug te geven.

Ook bij het afnemen van andere diensten kun je schade krijgen, zoals in de autowasstraat of bij ramen wassen. Hier hetzelfde principe: het bedrijf heeft een zorgplicht.

Niet bij elke dienst heb je bij vermissing of schade recht op een vergoeding. Zo is PostNL niet aansprakelijk voor brieven en pakketten die niet-aangetekend of onverzekerd zijn verzonden.

Bekijk de homepagina van Business Insider Nederland voor meer artikelen.

‘De directie is niet aansprakelijk voor verlies, diefstal en/of beschadiging van uw eigendommen.’

Bij veel garderobes en bewaakte fietsenstallingen hangen bordjes met deze tekst. Ze geven het gevoel dat je als consument vogelvrij bent. Maar is dat ook zo?

“Nee”, meent Michel van Dijk, jurist bij DAS. “Als je je fiets in een bewaakte stalling plaatst of je jas afgeeft bij een garderobe, is sprake van bewaarneming. De bewaarnemer is verplicht om je spullen later weer onbeschadigd terug te geven. Hij moet je fiets, jas of tas dus op een veilige manier opbergen en beschermen tegen diefstal en schade. Verdwijnen deze spullen, dan is de bewaarnemer aansprakelijk voor het verlies.”

De bordjes waarin de directie zich vrijwaart voor aansprakelijkheid, hebben volgens de juristen dan ook vrijwel nooit enige juridische waarde.

Bij sommige organisaties ben je verplicht je jas af te geven bij een garderobe. Ook als dit kosteloos is, is het bedrijf aansprakelijk voor verlies of schade, menen de juristen. "De ondernemer heeft nog steeds de plicht om je spullen te beschermen."

Is de garderobe gratis en bovendien niet verplicht, dan hangt het van de situatie af wie aansprakelijk is.

"In de meeste gevallen zal geen sprake zijn van bewaarneming en komt het risico van verlies of beschadiging dus voor eigen rekening", aldus Van Dijk. "Hang je bijvoorbeeld je jas aan de kapstok in een stampvol café en kan iedereen erbij, dan zal de rechter waarschijnlijk oordelen dat je bewust het risico hebt genomen dat er wat met je jas gebeurt."

Bij het stallen van je caravan is eveneens sprake van bewaarneming. Heb je schade als gevolg van een fout van de stallingeigenaar, dan kun je een schadevergoeding eisen.

Krassen in de wasstraat? Het bedrijf heeft een zorgplicht

Ook bij het afnemen van andere diensten kun je schade krijgen. Stel dat je met je auto door de wasstraat rijdt en er ontstaat een grote kras op de lak. Wat dan? "Hier is geen sprake van bewaarneming, maar van uitvoering van een overeenkomst", aldus Van Dijk.

Toch geldt hier hetzelfde principe: het bedrijf heeft een zorgplicht. "De wasstraat moet geschikt zijn om je auto zonder krassen te wassen. Raakt je auto beschadigd door het gebruik van de wasstraat, dan is in beginsel het bedrijf aansprakelijk voor de schade."

Ontstaat de schade door eigen toedoen, omdat je bijvoorbeeld de instructies niet hebt opgevolgd, dan heb je pech. Ben je bijvoorbeeld vergeten de antenne van je auto te schroeven of heb je het raam open laten staan, dan zijn de kosten voor jouw rekening.

Is de wasstraat aansprakelijk, dan is de hoogte van de schadevergoeding vaak wel beperkt. Wasstraten die zijn aangesloten bij de BOVAG keren maximaal 4.500 euro uit.

Verder moet je Van Dijk wel kunnen aantonen dat de schade is veroorzaakt door het gebruik van de wasstraat. "De bewijslast ligt bij de bezitter van de auto: wie eist bewijst." Dat is in de praktijk niet altijd eenvoudig, erkennen ze.

De zorgplicht is ook van toepassing op diensten die gratis worden aangeboden. "Als een bedrijf aanbiedt jouw ramen gratis te wassen en er ontstaat schade, dan is het bedrijf aansprakelijk. Je hebt de ondernemer immers geen opdracht gegeven jouw huis te beschadigen, maar om jouw ramen te lappen. Of er wel of geen betaling tegenover staat, maakt niet uit", aldus de DAS-jurist.

Hij voegt eraan toe dat je ook in dit geval wel moet kunnen aantonen dat het bedrijf de schade heeft veroorzaakt.

Schade? Stuur dan een brief

Heb je schade door toedoen van een bedrijf, stuur dan een brief waarin je de onderneming aansprakelijk stelt, met vermelding van de hoogte van de schade en je rekeningnummer.

Je moet wel kunnen aantonen hoeveel schade je hebt en in geval van bewaarneming welke spullen je hebt afgegeven. Spreek het bedrijf direct aan als er iets mis is, maak foto's en verzamel indien nodig getuigen.

Als je een rechtsbijstandsverzekering hebt, dan kun je de verzekeraar vragen de schade namens jou te verhalen en de procedure op zich te nemen als de tegenpartij zijn hakken in het zand zet.

Houd wel rekening met een ondergrens, ofwel franchise. Ligt het schadebedrag hieronder, dan wordt jouw zaak niet in behandeling genomen.

PostNL is niet aansprakelijk als er iets misgaat met een pakketje

Niet bij elke dienst heb je bij vermissing of schade recht op een vergoeding. Gaat er buiten jouw schuld wat mis bij het versturen van brievenbuspost en pakketten die niet aangetekend of met Verzekerservice zijn verstuurd, dan is de postdienst niet aansprakelijk.

Volgens artikel 29 van de Postwet 2009 is PostNL namelijk alleen aansprakelijk voor schade aan geregistreerde poststukken. Gewone pakketten met alleen een track&trace-code (dus bijvoorbeeld ook retourzendingen van een online aankoop), gelden niet als 'geregistreerd'.

"De aansprakelijkheid van PostNL is wettelijk beperkt, omdat wij dagelijks circa tien miljoen postzendingen vervoeren. Bij een dergelijke omvang van de bedrijfsvoering zijn de risico's zonder aansprakelijkheidsbeperking niet meer te overzien. Hierdoor zou het gevaar ontstaan dat de posttarieven zeer hoog worden en dat vindt de overheid maatschappelijk gezien ongewenst', geeft een PostNL-woordvoerder als verklaring.

Als verzender heb je ook een eigen verantwoordelijkheid

Zelfs als je een poststuk aangetekend hebt verstuurd, dan is een vergoeding van de schade geen automatisme, zo blijkt uit uitspraken van de Geschillencommissie Post. Je hebt als verzender namelijk ook een eigen verantwoordelijkheid.

Verstuur je een kwetsbaar apparaat, zoals een smartphone of een tablet, dan moet deze degelijk worden verpakt. Aanduidingen als 'breekbaar' en 'voorzichtig' zijn niet afdoende.

Bedenk ook dat PostNL alleen de directe schade aan de inhoud van het poststuk vergoedt. Gevolgschade, zoals gederfde inkomsten, is uitgesloten. Bovendien gelden er schadelimieten: 50 euro bij aangetekende brievenbuspost, 500 euro voor aangetekende niet-brievenbuspostpost en 5.500 euro voor niet-brievenbuspost die verzekerd is verzonden.

De exacte bedragen en voorwaarden vind je in de Algemene voorwaarden van PostNL.

Overigens maakt alleen de afzender aanspraak op een schadevergoeding. Ook hier geldt: spreek het postbedrijf bij schade direct aan. Wacht je een aantal dagen, dan vis je mogelijk achter het net.