Nieuwe baas van centrale bank van Japan kan yen hoger zetten

ANALYSE – Heeft de inflatie dan eindelijk de langverwachte glijvlucht ingezet? Volgens het CBS kwam de Nederlandse inflatie in maart uit op 4,4 procent. Dat is een flink stuk minder dan de 8,0 procent van februari. Aan de andere kant van de wereld ligt de inflatie in Japan redelijk dicht in de buurt van de onze: 3,3 procent in maart.

In het beleid van centrale banken zit echter een wereld van verschil. Terwijl de Europese Centrale Bank (ECB) de rente in maart met een half procent verhoogde naar 3 procent, staat die rente in Japan nog altijd onder het nulpunt.

Volgens de Bank of Japan (BoJ) is de huidige inflatiehobbel een tijdelijk fenomeen. Het lijkt een kwestie van tijd voordat de Japanse inflatie weer terugvalt tot net boven of onder nul. Dat komt doordat de consumentenuitgaven continu onder druk staan, als gevolg van een ongunstige demografie met een oude en krimpende bevolking.

De Japanse centrale bank probeert al sinds 2016 het inflatievuurtje op te stoken door de rente negatief te houden. In een ultieme poging om ervoor te zorgen dat Japanse consumenten en bedrijven wat meer gaan lenen en investeren, heeft de centrale behalve de korte beleidsrente ook de lange kapitaalmarktrente omlaag gedrukt.

Dat laatste doet de centrale bank door op grote schaal staatsobligaties te kopen. Daar is de centrale bank van Japan echter zo enthousiast mee bezig, dat inmiddels meer dan de helft van de Japanse staatsschuld op de balans van de Bank of Japan staat. Hierdoor is de handel in deze leningen voor een deel stilgevallen. Dat is uiteraard geen houdbare situatie.

Op zondag 9 april neemt Kazuo Ueda het stokje over van Haruhiko Kuroda als voorzitter van de Bank of Japan. Dan staat Ueda voor de grote uitdaging om de rente geleidelijk naar een normaal niveau te tillen én om een eind te maken aan de verslaving van de centrale bank aan het opkopen van staatsobligaties.

Onrust op financiële markten: Japan in het vizier

De eerste kans die de nieuwe baas van de centrale bank krijgt om zijn stempel op het beleid te drukken is eind april. Financiële markten beefden eind 2022 al even na toen de Bank of Japan de bandbreedte voor de lange rente iets oprekte van 0,25 naar 0,5 procent boven of onder nul procent.

Steeds meer partijen kiezen al positie voor een eerste renteverhoging. Beleggers in Japanse aandelen dekken bijvoorbeeld het valutarisico niet meer af, terwijl hedgefondsen de munt kopen omdat ze het niet aandurven om positie te kiezen in de stilgevallen markt voor staatsobligaties.

Een naar verhouding lage rente wordt op valutamarkten vaak weerspiegeld in een relatief goedkope munt. Maar door bovengenoemde geldstromen gaf de yen nauwelijks een krimp, toen de beleidsrente in de VS en Europa deze maand omhoog ging en het dus aantrekkelijker werd om verhogen in dollars of euro's aan te houden.

Zodra Ueda als gouverneur van de Japanse centrale bank de greep op de lange rente wat laat vieren, kan yen uit het verdomhoekje kruipen waar de Japanse munt al jarenlang inzit. Maar daarvoor moet de valutawereld nog wat geduld hebben: het duurt nog bijna een maand voordat het beleidscomité van de Bank of Japan op 27 april bijeen komt voor de volgende rentevergadering.

Joost Derks is valutaspecialist bij iBanFirst. Hij heeft ruim twintig jaar ervaring in de valutawereld. Bekijk de video's over ontwikkelingen binnen de valutawereld op het YouTube-kanaal van iBanFirst.