• Jongere Nederlanders worden alleen nog maar met de mRNA-vaccins van Pfizer en Moderna ingeënt.
  • Hierdoor kan het ongeveer een week langer duren voor iedereen haar of zijn eerste prik heeft gehad.
  • Wie een Janssen-prik gepland heeft en een ander vaccin wil, kan contact opnemen met de GGD.

Het kabinet neemt het advies van de Gezondheidsraad over om jongere groepen alleen nog tegen corona te vaccineren met Pfizer of Moderna. Dat heeft demissionair minister van Volksgezondheid Hugo de Jonge woensdag bekendgemaakt.

Dat kan omdat er nu meer vaccins van dit type beschikbaar zijn en de virussituatie het toelaat. De verwachting is dat het hierdoor ongeveer een week langer zal duren voor iedereen haar of zijn eerste prik heeft gehad.

De vaccins van Pfizer en Moderna werken anders dan die van Janssen en AstraZeneca. Het zijn zogenoemde mRNA-vaccins, en die groep blijkt nu minder bijwerkingen te hebben.

De zogenoemde vectorvaccins van Janssen en AstraZeneca zijn volgens de Gezondheidsraad wel gewoon veilig om te gebruiken, maar voor de leeftijdsgroepen die nu worden uitgenodigd wegen de voordelen niet meer op tegen de nadelen nu de besmettingscijfers goed zijn en er meer alternatieven voorhanden zijn.

10 tot 15 procent zegt prikafspraak Janssen af

Mensen die hun inenting met Janssen al hebben gehad, hoeven zich volgens de minister geen zorgen te maken. Het middel is veilig en effectief.

Mensen die nog een afspraak hebben staan voor die inenting, kunnen zelf kiezen of ze die laten doorgaan of dat ze hem verzetten. Wie vanaf nu met de GGD een prikafspraak wil maken, krijgt Pfizer of Moderna aangeboden.

Directeur Sjaak de Gouw van de koepelorganisatie GGD GHOR verwacht dat tussen de 10 en 15 procent van de mensen die een afspraak hebben voor het Janssen-vaccin afziet van de prik.

"Landelijk zijn er een paar duizend mensen geweest die hebben gezegd: ik wil een andere afspraak", schat hij. "Maar er zijn ook heel veel mensen die zeggen: ik blijf gewoon Janssen vertrouwen."

Toch kiezen voor Janssen-vaccin?

Het middel van Janssen heeft wel nog als voordeel dat er maar één inenting nodig is. Minister De Jonge wil "goed onderzoeken" of het misschien toch mogelijk is om mensen de mogelijkheid te geven voor dit middel te kiezen.

Daar zitten volgens hem wel juridische "haken en ogen" aan. Zo zal vastgelegd moeten worden dat mensen die er toch mee geprikt willen worden op de hoogte zijn van het (zeer kleine) risico op bijwerkingen.

Mensen kunnen om praktische redenen de voorkeur geven aan een inenting die al na één prik beschermt, benadrukte de minister. Hij denkt daarbij aan militairen die op missie moeten, mensen die in de scheepvaart werken en niet lang aan land zijn of daklozen die moeilijk bereikt kunnen worden.

Hij kan zich ook voorstellen dat mensen Janssen willen als dat betekent dat ze volledig gevaccineerd kunnen worden voor ze met vakantie gaan.

Janssen blijft voorlopig 'kleinste' coronavaccin dat we hebben

AstraZeneca werd al niet meer gebruikt voor mensen die na 1960 zijn geboren. Dit middel beschermt net als Janssen goed tegen het virus en een ernstig ziekteverloop, maar kent wel een grotere kans op de zeer zeldzame combinatie van trombose en een verlaagd aantal bloedplaatjes dan de andere vaccins die in Nederland gebruikt worden.

Ook het Janssen-vaccin zou kunnen leiden tot een zeldzame en gevaarlijke combinatie van bloedklachten. 

Nederland heeft in totaal iets meer dan 11 miljoen doses van het vaccin uit Leiden besteld. Daarvan zouden 3 miljoen in het tweede kwartaal worden geleverd, dus in de maanden april, mei en juni.

Minister De Jonge meldde vorige week al dat er waarschijnlijk maar 1 miljoen doses komen in die maanden, en tot nu toe heeft Janssen ruim 530.000 doses daadwerkelijk geleverd.

Ter vergelijking: van het coronavaccin van Pfizer en BioNTech zijn ongeveer 7,6 miljoen doses binnengekomen, bij AstraZeneca staat de teller op ruim 2,4 miljoen geleverde doses en Moderna heeft tot nu toe 1,1 miljoen vaccindoses naar Nederland laten brengen.

Ook qua aantal gezette prikken blijft Janssen achter op de anderen. Iets meer dan 150.000 mensen in Nederland hebben het vaccin uit Leiden gekregen. Dat hoeft maar één keer te worden toegediend. De vaccineerders hebben inmiddels 6,6 miljoen Pfizer-prikken gezet, ongeveer 2 miljoen AstraZeneca-prikken en ruim 600.000 prikken met Moderna.

Fabrikant Janssen blijft 'sterk geloven' in zijn coronavaccin

Vaccinfabrikant Janssen blijft ondertussen "sterk geloven" in de voordelen van zijn coronavaccin. "Wij respecteren het onafhankelijke advies van de Gezondheidsraad en zullen nauw blijven samenwerken met de gezondheidsautoriteiten om alle informatie te geven die zij nodig hebben", reageert de farmaceut uit Leiden.

"De veiligheid en het welzijn van iedereen die ons Covid-19-vaccin krijgt, is onze eerste prioriteit", aldus Janssen. Het dochterbedrijf van het Amerikaanse Johnson & Johnson benadrukt dat het Europees Geneesmiddelenbureau heeft geoordeeld dat "het algemene baten-risicoprofiel positief is". Dat wil zeggen: de voordelen wegen zwaarder dan de nadelen.

Ook de Gezondheidsraad vindt nog steeds dat het vaccin van Janssen verantwoord is, ook al krijgen de concurrenten vanaf nu de voorkeur.

In de VS zijn 8 miljoen mensen gevaccineerd met het Janssen-vaccin. Tot nog toe zijn 28 meldingen binnengekomen van mensen die daarna werden getroffen door de combinatie van trombose en een tekort aan bloedplaatjes, die levensbedreigend kan zijn. Drie van deze mensen zijn overleden.

Bij vrouwen in de leeftijd van 30 tot 39 jaar is de bijwerking bij ongeveer een op de 80.000 gevaccineerden gemeld. In oudere leeftijdsgroepen is dat minder dan 1 op de 200.000. "Omdat de aantallen in ontwikkeling zijn is het nog niet mogelijk om betrouwbare uitspraken te doen over man-vrouwverschillen of andere risicofactoren", voegde de Gezondheidsraad wel aan die cijfers toe.

Lees meer over coronavaccins: