- 2020 zal de geschiedenisboeken ingaan als een uitzonderlijk jaar, met de coronapandemie in de hoofdrol.
- Hoewel in veel opzichten sprake is van een rampjaar, vallen er duidelijke winnaars en verliezers aan te wijzen.
- Business Insider selecteert 20 winnaars en verliezers uit het zakenleven, de politiek, de zorg en entertainmentwereld.
Hoe je coronajaar 2020 wilt duiden, hangt natuurlijk af aan wie je het vraagt. Maar één ding is zeker: voor ons allen zal 2020 de geschiedenisboeken ingaan als een bijzonder jaar.
In januari gingen we moeizaam van start toen de knisperende kerstvuren plaatsmaakten voor de aanhoudende Australische bosbranden, die uiteindelijk een gebied ruim drie keer zo groot als Nederland in de as legden.
Daar bleef het niet bij. Zo werden we opgeschud door het overlijden van sportlegendes Kobe Bryant en Diego Maradona, bleef de Brexit de gemoederen bezig houden en werden de Amerikaanse presidentsverkiezingen een ongekend spannend spektakel.
Maar dat alles werd van een andere orde vanaf het moment dat de coronapandemie in februari en maart de wereld onherkenbaar veranderde.
De microscopisch kleine boosdoener ontwikkelde zich binnen enkele maanden tot een pandemie die wereldwijd het leven ontregelde.
Hoewel 2020 zich als rampjaar onderscheidt van voorgaande jaren, vallen er ook dit jaar weer duidelijke winnaars en verliezers aan te wijzen.
Bekijk het overzicht van Business Insider Nederland:
Winnaar: Joe Biden
Na een spannende nek-aan-nekrace met president Donald Trump is de Democratische kandidaat Joe Biden verkozen tot ‘president-elect’ van de Verenigde Staten.
Verliezer: Donald Trump
Voor Donald Trump wordt het, na een termijn van vier jaar, tijd om afscheid te nemen van het Witte Huis – alhoewel hij zelf nog moeite heeft dit te erkennen.
Winnaar: BioNTech-topkoppel Ugur Sahin en Özlem Türeci
Door het nieuws over de samenwerking van het Duitse BioNTech en de Amerikaanse farmaceut Pfizer schoten de aandelen van het Duitse bedrijf omhoog.
Het Turks-Duitse koppel achter BioNTech, Ugur Sahin en Özlem Türeci, ontwikkelde een hoog effectief coronavaccin. Zij werden multimiljardair met een gezamenlijk vermogen van zo’n 4 miljard dollar, omgerekend een kleine 3,3 miljard euro.
Verliezer: KLM-piloten
Waar farma- en biotechbedrijven profiteerden van de race om de ontwikkeling van coronavaccins, zuchtte de reiswereld onder de beperkingen van mondiale lockdowns.
Luchtvaartmaatschappij Air France-KLM draaide over het derde kwartaal van 2020 een verlies van maar liefst 1,7 miljard euro. Om het bedrijf overeind te houden moest de overheid bijspringen met miljarden aan staatssteun.
Dat laatste ging gepaard met offers van het personeel. Zelfs de KLM-piloten leverden, na lang en stroef onderhandelen, uiteindelijk tot 20 procent van hun salaris in.
Winnaar: Elon Musk
Het aandeel Tesla werd dit jaar meer dan vijf keer zoveel waard. Hoewel de koersstijging van de maker van elektrische auto's volgens experts op een wankele basis rust, maakte het topman Elon Musk wel tot de op een na rijkste persoon ter wereld.
Verliezer: voormalig Wirecard-topman Markus Braun
De noodlijdende Duitse betalingsdienstverlener Wirecard, een concurrent van het Nederlandse Adyen, vroeg in juni uitstel van betaling aan, omdat het bedrijf niet meer aan zijn financiële verplichtingen kon voldoen en gebukt ging onder hoge schulden.
Wegens het boekhoudschandaal waarin Wirecard verwikkeld raakte, werd ex-topman Markus Braun gearresteerd op verdenking van fraude. In november mocht hij de gevangenis tijdelijk verlaten voor een parlementair verhoor, waar hij zijn kaken stijf op elkaar hield.
Winnaar: Picnic-topman Michiel Muller
Supermarkten maakten dit jaar, mede dankzij de coronacrisis en de daarmee samenhangende lockdowns, een ongekende groei door.
Zo steeg bij online supermarkt Picnic de omzet over het eerste halfjaar van 2020 met zestig procent – een stijging van zo’n 40 miljoen euro per maand. Topman Michiel Muller zag zijn bedrijf versneld volwassen worden.
Verliezer: voormalig HEMA-eigenaar Marcel Boekhoorn
Ondernemer Marcel Boekhoorn kocht de HEMA in 2018 en haalde de oer-Hollandse keten weg bij de Britse private equity-firma Lion Capital. HEMA bloeide op onder Boekhoorn, maar bleef wel kampen met een enorme schuldenlast.
De schuldencrisis kwam in 2020 tot een hoogtepunt en daarbij verloor Boekhoorn uiteindelijk de controle over de HEMA aan een groep schuldeisers. Die bereikte in het najaar een akkoord met de familie achter supermarktketen Jumbo over een doorverkoop, waarmee HEMA wel het door Boekhoorn gewenste Nederlandse karakter houdt.
Winnaar: The Avocado Show-oprichters Julien Zaal en Ron Simpson
Hoewel menig horecagelegenheid dit jaar moeite had het hoofd boven water te houden, zagen The Avocado Show-oprichters Julien Zaal en Ron Simpson juist kansen.
Zo maakte het bedrijf begin september bekend 19 nieuwe vestigingen te willen openen in onder meer Madrid, Londen en Parijs. Ook wist de onderneming, ondanks een coronagerelateerde sluiting van de restaurants, relevant te blijven door merchandise en campagnes op sociale media.
Verliezer: tv-chef Jamie Oliver
Zoals gezegd was het een moeilijk jaar voor de horeca. Ook de twee vestigingen van Jamie’s Italian, een concept van tv-chef Jamie Oliver, in Rotterdam en Den Haag sloten voorgoed de deuren. De directe aanleiding voor de sluiting was het wegvallen van de omzet door de coronacrisis.
Winnaar: Diederik Gommers
Waar Diederik Gommers vóór de coronacrisis in beperkte kring bekend was als de voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Intensive Care, heeft hij in korte tijd de status van BN’er verworven. Lees hier over zijn meest opmerkelijke momenten.
Verliezer: Ferdinand Grapperhaus
Ook minister van Justitie en Veiligheid Ferd Grapperhaus bereikte een BN’er-achtige status, maar dan wel om de verkeerde reden: tijdens zijn bruiloft vond hij het maar moeilijk om zich aan de coronaregels te houden. Als gevolg hiervan moest hij zowel in de media als tijdens een pijnlijk Kamerdebat diep door het stof.
Winnaar: Taylor Swift
Zangeres Taylor Swift is van plan om haar eerste zes albums opnieuw op te nemen zodat haar voormalig manager Scooter Braun, aan wie de rechten van deze albums zijn doorverkocht en met wie ze bonje heeft, er niet meer aan verdient.
Ook heeft Swift dit jaar twee succesvolle, thuis opgenomen albums uitgebracht.
Verliezer: Johnny Depp
Het was geen goed jaar voor Hollywoodacteur Johnny Depp. Zo verloor hij de rechtszaak tegen News Group Newspapers, de uitgever achter de Britse krant The Sun, over een artikel uit 2018 waarin hij een ‘vrouwenmishandelaar’ (wife-beater) werd genoemd.
Naast dat hij de uitgever 630.000 pond (omgerekend een kleine 700.000 euro) moet betalen voor de juridische kosten, is hij in de nasleep van de vechtscheiding met zijn ex Amber Heard door Warner Brothers gevraagd om zijn rol in de filmreeks Fantastic Beasts, een Harry Potter spin-off, op te geven.
Winnaar: Thuisbezorgd-topman Jitse Groen
In januari rondde Takeaway.com, het moederbedrijf van onder meer Thuisbezorgd.nl, de overname van de Britse concurrent Just Eat af. Dit maakte topman Jitse Groen tot de bezorgkoning van Europa. In juni volgde een succesvol bod op het Amerikaanse Grubhub, waarmee het voormalige studentenbedrijfje uitgroeide tot wereldwijd bezorgimperium.
Ook kreeg Just Eat Takeaway dit jaar een duw in de rug van thuiszittende kookontwijkers en restaurants die overschakelden naar thuisbezorging.
Verliezer: Booking.com-topman Glenn Fogel
Wederom sloeg de coronacrisis haar slag. Door de op z’n gat liggende reisbranche was Booking.com dit jaar genoodzaakt wereldwijd een kwart van het personeel te ontslaan.
Ook liep het bedrijf imagoschade op door een beroep te doen op Nederlandse staatssteun, in de vorm van de NOW-regeling, terwijl het al miljarden aan fiscale voordelen heeft ontvangen en de winst van de afgelopen jaren heeft gebruikt om op grote schaal eigen aandelen in te kopen.
Alsof dat nog niet genoeg was, ligt de reserveringssite nu ook onder de loep in Brussel vanwege haar dominante marktpositie.
Winnaar: Mark Rutte
Hoewel er tijdens de december-toespraak van Mark Rutte in het Torentje - waarin hij een tweede, harde lockdown aankondigde - buiten betogers te horen waren, is het merendeel van de bevolking tevreden over de minister-president in coronajaar 2020.
De VVD ligt dan ook ruim op kop in de peilingen voor de verkiezingen van 2021. Rutte kreeg de mogelijkheid om zijn sterke kant als premier te laten zien tijdens de coronacrisis.
Dit ging verder dan het managen van de coronacrisis zelf. Zo wist Rutte, ondanks veel tegengas, toch deels zijn zin te krijgen bij de deal over het EU-herstelfonds en de meerjarenbegroting.
Verliezer: Thierry Baudet
In november ontstond bij Forum voor Democratie een knallende ruzie over uitlatingen van Thierry Baudet rond antisemitisme en complottheorieën over het coronavirus.
Hoewel de meerderheid van de leden uiteindelijk aangaf Baudet als partijleider te willen, raakte de top van de partij tot op het bot verdeeld.
Talloze FVD'ers, waaronder Tweede Kamerlid Theo Hiddema, stapten op. Volgens de Peilingwijzer staat Forum op 2 tot 6 zetels. Bij de start van het jaar was dat nog 13 tot 17 zetels.
Winnaar: Airbnb-topman Brian Chesky
De beursgang van woningverhuursite Airbnb in december is een van de grootste van het jaar en liet topman Brian Chesky even sprakeloos tijdens zijn interview op Bloomberg TV.
Het aandeel Airbnb was bij de beursintroductie geprijsd op 68 dollar en de uiteindelijke openingskoers bedroeg 146 dollar. Door de koerssprong kon Chesky ruim 6 miljard dollar (omgerekend een kleine 5 miljard euro) bij zijn vermogen optellen.
Verliezer: Ant Group-topman Jack Ma
De beursgang van Ant Group, de financiële dienstverlener van de Chinese internetreus Alibaba, had met 35 miljard dollar aan opgehaald kapitaal de grootste ooit moeten worden.
Op het laatste moment stak de Chinese overheid hier een stokje voor na een ontmoeting tussen Alibaba-oprichter Jack Ma, de centrale bank van China en drie andere financiële toezichthouders.
Wat de ingreep van de autoriteiten op langere termijn betekent voor de plannen van Ant Group, is nog onduidelijk.