De verdeling van het aantal reiskilometers zal blijvend veranderen door thuiswerken, dat verwacht het Planbureau voor de Leefomgeving.
Doordat er minder piekbelastingen zijn adviseert het orgaan de overheid nog eens goed na te denken over de voorgenomen extra investeringen in infrastructuur.
Uiteindelijk zal er evenveel gereisd worden, maar minder tijdens spitsuren. Daardoor is er minder noodzaak om rekening te houden met grote piekbelastingen.
Het effect van thuiswerken op de huizenmarkt lijkt vooralsnog beperkt.
Lange files zullen ook in de toekomst minder vaak voorkomen. Doordat een aanzienlijk deel van de mensen gedeeltelijk thuis blijft werken zal vooral de drukte in de spits afnemen. Dat heeft ook gevolgen voor de geplande uitbreidingen van het wegennet.
Ons mobiliteitssysteem is namelijk voor een groot deel gebaseerd op piekbelastingen, terwijl die pieken juist minder extreem worden.
Het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) adviseert op basis van data-onderzoek en navraag onder thuiswerkers de overheid nog eens goed na te denken over geplande miljardeninvesteringen in het wegennet en openbaar vervoer door het veranderde reisgedrag.
‘Nieuwe ritten’ vooral buiten de spits
Het totaal aantal vervoersbewegingen zal naar verwachting gelijk blijven ten opzichte van voor de coronacrisis. Dat komt omdat mensen wel vaker op pad gaan, bijvoorbeeld om te winkelen of op visite te gaan. Die reisbewegingen compenseren de daling van het aantal kilometers voor woon-werkverkeer.
Het grote verschil met de tijd voor corona is echter dat deze 'nieuwe' ritten vooral buiten de spits plaatsvinden en vaak korter zijn dan naar het werk. Verder kunnen werknemers door de thuiswerkoptie makkelijker zelf bepalen wanneer ze naar hun werk afreizen, en daarmee de spits mijden.
Het effect van thuiswerken op de woningmarkt lijkt vooralsnog beperkt, aldus het PBL. Ze zien geen direct aantoonbare relatie met het toegenomen thuiswerken. Wel constateren ze dat zich momenteel minder mensen in de Randstad of andere steden vestigen en het verschil tussen de huizenprijzen in de Randstad en de rest van Nederland kleiner aan het worden is.
Op het gebruik van de hoeveelheid kantooroppervlak heeft thuiswerken naar verwachting evenmin veel effect, aldus de onderzoekers. De grootste veranderingen zullen waarschijnlijk te zien zijn in het gebruik van het kantoor zelf. Zo is er vooral meer behoefte aan overlegruimten en minder aan werkplekken.
Door de aangetoonde voordelen van werken vanuit huis, moet thuiswerken in de werkcultuur van bedrijven een volwaardige status krijgen, vinden de onderzoekers. De overheid moet hierbij helpen door afspraken te maken met werkgevers en werknemers.
Ondernemers- en werkgeversorganisaties VNO-NCW en MKB-Nederland bestrijden in een reactie het beeld dat het PBL schetst. De organisaties zeggen dat het PBL verzuimt zowel de economische groei als de bevolkingsgroei mee te nemen, waardoor er "aanzienlijk meer" verkeer zal ontstaan en investeringen in nieuwe infrastructuur en onderhoud "prangender dan ooit" zijn. Ook is het beïnvloeden van menselijk gedrag zodat de spits structureel wordt gemeden "ongelofelijk moeilijk".