Zit je studieschuld in de weg bij een hypotheek? Dit kun je doen

Een studieschuld kan de kansen op het verkrijgen van een hypotheek voor een woning aardig verkleinen en zelfs onmogelijk maken.

Ooit was een studieschuld niet iets om je druk over te maken. Je leende bij de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO) enkele duizenden of tienduizenden euro’s tegen een relatief lage rente. Eenmaal afgestudeerd betaalde je natuurlijk wel een maandelijkse aflossing. Maar met een beetje geluk merkte je daar toch niet veel van dankzij een mooie baan en dito inkomen.

Lukte het niet om die mooie baan te bemachtigen en bleef je hangen op een minimuminkomen, dan werd de schuld na vijftien jaar kwijtgescholden.

Een andere mooie bijkomstigheid van de studieschuld was dat deze andere leningen niet in de weg zat. Geldverstrekkers gaan bij het Bureau Krediet Registratie (BKR) na welke andere schulden je hebt lopen en of je die netjes hebt betaald. ‘Stufi’ werd en wordt niet geregistreerd bij het BKR in Tiel. Dikke kans dat je een hypotheek kon afsluiten zonder dat de studieschuld roet in het eten gooide.

Maar daar is verandering in gekomen. Na de financiële crisis van 2008 en de nasleep daarvan op huizenmarkt zijn de hypotheekregels aangescherpt. Banken kijken scherper of je inkomen de hypotheeklasten kan dragen en nemen daarin ook je studieschuld mee. Ze zijn verplicht hiernaar te vragen.

Hoewel de studieschuld nog steeds niet geregistreerd staat bij het BKR kunnen geldverstrekkers de maandelijkse aflossing wellicht zien op je rekeningafschriften. Daarnaast kunnen banken je vragen documenten van DUO te overleggen. De studieschuld verzwijgen heeft dus waarschijnlijk niet veel zin.

Bovendien kun je in de problemen komen als je de studieschuld niet meldt en een hypotheek met Nationale Hypotheek Garantie (NHG) afsluit. De NHG zorgt ervoor dat de bank volledig gecompenseerd wordt als jij door scheiding, werkloosheid of arbeidsongeschiktheid de lening niet kunt aflossen. Met het verzwijgen van de studieschuld gaat die vlieger waarschijnlijk niet op en loop je het risico op een restschuld als je de woning moet verkopen.

Studieschuld heeft grote gevolgen voor de maximale hypotheek

Het is dus aan te raden je studieschuld wel te vermelden. Tegenwoordig kan dat grote gevolgen hebben voor het maximale hypotheekbedrag. En dit geldt niet alleen voor  ex-studenten met een extreem hoge studieschuld van bijvoorbeeld 110.000 euro. Ook studiebollen die een bescheiden 15.000 euro hebben geleend – de gemiddelde studieschuld – kunnen veel minder lenen voor een koopwoning.

Business Insider legt uit hoe de studieschuld wordt meegenomen in de berekening voor de maximale hypotheek. En we gaan na welke stappen je kunt nemen als de maximale hypotheek te laag uitvalt door de studieschuld.

Hoe zwaar je studieschuld meetelt in de berekening voor de maximale hypotheek hangt af van wanneer je de DUO-lening bent aangegaan.

Als je voor 1 juli 2015 bent begonnen met lenen, val je onder het oude leenstelsel. De aflosperiode van deze lening is 15 jaar. De weegfactor is dan 0,75 procent. Ben je de lening na 1 juli 2015 aangegaan dan los je in 30 jaar af. De weegfactor is 0,45 procent.

Bank gaat uit van de oorspronkelijke schuld, ook al heb je afgelost

Let wel: de weegfactor geldt voor de oorspronkelijke schuld. De bank gaat er dus vanuit dat je maandelijks 0,45 procent of 0,75 procent van je oorspronkelijke schuld terugbetaalt. Dat klinkt onlogisch als je al een deel van de studieschuld hebt afgelost, maar dat is het niet, zegt Oscar Noorlag van intermediair Van Bruggen Adviesgroep. "Zolang de rente van de studieschuld vaststaat, blijft het maandelijkse aflosbedrag hetzelfde, ongeacht hoeveel je hebt afgelost."

Wat een studieschuld met de hoogte van je maximale hypotheek doet, laat een voorbeeldberekening van Rabobank zien.

Bij een schuld uit het oude leenstelsel van 15.000 euro die je in 15 jaar terugbetaalt, telt de weegfactor 0,75 procent. De bank gaat er dus vanuit dat je 112,50 per maand terugbetaalt aan DUO. De maximale hypotheek valt hierdoor ongeveer 31.000 euro lager uit dan als je geen studieschuld zou hebben.

Heb je een schuld van 20.000 euro uit het nieuwe leenstelsel die je in 35 jaar aflost, dan telt deze voor 0,45 procent mee. De bank gaat ervan uit dat je 90 euro per maand terugbetaalt. Hierdoor kun je 25.000 euro minder lenen voor je huis.

Deze bedragen zijn hoog genoeg om een hypotheek en daarmee een koopwoning buiten je bereik te doen vallen. Wat kun je in dat geval doen? We nemen hier de opties door.

1. Extra aflossen op de studieschuld

Zoals eerder genoemd gaat de bank uit van de oorspronkelijke studieschuld bij het berekenen van de maximale hypotheek. Dit geldt ook als je al bent afgestudeerd en een deel hebt afgelost. Immers, het maandelijkse bedrag dat je terugbetaalt wordt niet door je aflossing beïnvloed.

Maar hier kun je verandering in brengen door een extra aflossing te doen.

Bij een extra aflossing vanaf 45 euro stuurt DUO opnieuw een bericht over je studieschuld. Als de extra aflossing ook leidt tot een lager maandbedrag kan de geldverstrekker hier rekening mee houden. De extra aflossing wordt dan in mindering gebracht op het oorspronkelijke leenbedrag. Het regulier afgeloste gedeelte blijft buiten beschouwing.

"Dus bij een oorspronkelijke schuld van 20.000 euro, waarvan je 2.000 euro regulier hebt afgelost en 5.000 via een extra aflossing, wordt voor de berekening van de maximale hypotheek alleen de extra aflossing in mindering gebracht op de oorspronkelijke hoofdsom", legt Noorlag uit. De bank gaat er dus vanuit dat je maandelijks 0,45 of 0,75 procent van 15.000 euro terugbetaalt en niet van 13.000 euro.

Waarschijnlijk zul je enkele duizenden euro's extra moeten aflossen om de maximale hypotheek wat op te krikken. Met een paar tientjes kom je er niet. Dat neemt niet weg dat het een alternatief kan zijn voor het volledig aflossen van de studieschuld, waar niet iedereen de middelen voor heeft.

Volgens Noorlag wordt extra aflossen tot nu toe wat onderbelicht in de acceptatiegidsen van hypotheekverstrekkers. Maar adviseurs van Van Bruggen Adviesgroep merken wel dat de meeste geldverstrekkers deze lijn volgen. Wellicht dat je deze optie zelf moet aankaarten bij je adviseur of bank.

2. Studieschuld volledig aflossen

Misschien is het volledig aflossen van de studieschuld  een optie voor je. Uit het voorbeeld van de Rabobank blijkt dat je met een studieschuld van 15.000 euro uit het oude leenstelsel 31.000 euro minder hypotheek krijgt. Dan is de studieschuld aflossen goedkoper dan deze laten staan en 31.000 euro eigen geld meebrengen.

Of je nu voor extra aflossen of volledig aflossen kiest, je moet dat geld wel hebben liggen. Is dat niet het geval, dan zijn er verschillende mogelijkheden.

Schenken

Je kunt iemand lief aankijken, je ouders bijvoorbeeld. Ouders mogen gebruikmaken van de verhoogde schenkingsvrijstelling. Ze zouden bijvoorbeeld een belastingvrije schenking van 26.040 euro (2019) kunnen doen die je als kind vrij mag besteden. Of ze doen een schenking van 54.246 euro (2019) voor een dure studie. Bijna de helft hiervan mag je als kind vrij besteden, bijvoorbeeld aan een reis of aflossing van je studie. Uiteraard moet je dan nog wel studeren en die studie moet minimaal 20.000 euro per jaar kosten.

En let wel: je hebt maar één keer in je leven recht op de verhoogde schenkingsvrijstelling. Storten je ouders 26.000 euro om vrij te besteden, dan kunnen ze geen geld meer schenken voor een dure studie of een koopwoning zonder belasting te betalen.

Heb je een lage studieschuld of heb je enkele duizenden euro's nodig voor een extra aflossing, dan is de verhoogde schenkingsvrijstelling wellicht niet nodig. Ouders mogen ook jaarlijks een belastingvrij bedrag aan hun kinderen schenken. In 2019 is dat 5.428 euro. Ook opa en oma mogen jaarlijks een belastingvrije duit in het zakje doen. In 2019 mag die 2.173 euro bedragen.

Lenen

Het klinkt ontzettend krom om te gaan lenen voor een goedkope schuld als de studieschuld. De rente bedraagt momenteel zelfs 0 procent. Je bent duurder uit als je elders leent. Ook bij een onderhandse lening van bijvoorbeeld je ouders moet een marktconforme rente worden gerekend. Wellicht kun je onderzoeken of ze deze rente weer kunnen terugstorten via de belastingvrije schenking die ze jaarlijks mogen doen.

Zelfs een persoonlijke lening afsluiten bij een bank is soms een reële optie als een studieschuld een hypotheek in de weg zit, zegt Noorlag. De resterende studieschuld los je dan af met de lening. De hypotheekverstrekker rekent dan niet meer met de oorspronkelijke studieschuld voor de maximale hypotheek, omdat de studieschuld is verdwenen. In plaats daarvan pakt de aanbieder de banklening die bij het BKR geregistreerd staat. Die is lager dan de oorspronkelijke studieschuld.

De weegfactor ligt met 2 procent van het leenbedrag wel hoger dan bij een studieschuld. En dan is er natuurlijk nog de rente die al snel 4 procent bedraagt. Een persoonlijke lening afsluiten is volgens Noorlag alleen aantrekkelijk als een aanzienlijk deel van de studieschuld al is afgelost.

Soms is het restant studieschuld zo te verwaarlozen dat de bank hier rekening mee houdt omdat de maandlasten binnenkort omlaag gaan. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn als er nog maar een halfjaar betaald hoeft te worden, maar de termijn verschilt per geldverstrekker. Volgens Noorlag komt dit in de praktijk niet heel vaak voor. "De meeste mensen zijn jong en moeten het grootste deel van hun studieschuld nog aflossen."

Lees meer over hypotheken:

• Zo spaar je het snelst duizenden euro’s per jaar voor je eerste koophuis
• Je hypotheek in 2020: 7 dingen die veranderen waar je op moet letten
• Een huis kopen voor je studerende kind en dat verhuren mag niet zomaar - 7 dingen om op te letten
• Ik kocht als 20’er een woning op de verhitte huizenmarkt van Utrecht – zo kreeg ik het voor elkaar