Huishoudens spaarden €34 miljard méér, evenveel als het overheidstekort

Bijna een kwart van het beschikbaar inkomen van huishoudens werd vorig jaar gespaard, tegen een spaarquota van bijna 17 procent een jaar eerder.

Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) vielen als gevolg van de crisis de uitgaven sterk terug.

In 2020 werd volgens het statistiekbureau 77,1 miljard euro gespaard, 33,8 miljard euro meer dan een jaar eerder, ondanks dat sparen nauwelijks iets oplevert.

De hoogste variabele spaarrente bedraagt nu 0,4 procent. Bij grootbanken moeten spaarders het doen met 0 of 0,01 procent rente op de vrij opneembare spaarrekeningen.

De netto-inleg in de pensioenvoorzieningen nam met bijna 1,9 miljard euro af tot 25,3 miljard euro. Het spaartotaal kwam daarmee uit op 102 miljard euro.

ASN Bank, het op duurzaamheid gerichte onderdeel van de Volksbank, liet weten verrast te zijn door de spaarwoede. Volgens directeur Arie Koornneef lukte het ASN niet om al dat extra geld direct op een duurzame manier weg te zetten.

Het saldo op spaar- en bepaalrekeningen bij ASN dikte met 1,9 miljard euro aan, meer dan twee keer zoveel als waar de bank rekening mee houdt in zijn planningen.

Het is vorig jaar gelukt 400 miljoen euro extra duurzaam te financieren of te beleggen. De overige 1,5 miljard ligt nog in kas en wordt mogelijk gebruikt om duurzame hypotheken te verstrekken of voor duurzame energie- en infrastructuurprojecten.

Minder geld naar verre vakanties

Huishoudens gaven vooral minder geld uit aan verre vakanties en restaurant- of theaterbezoeken. Er werd wel meer geld uitgegeven aan eten en genotmiddelen.

De grafiek hieronder van het CBS toont de verandering bestedingen en de besparingen van huishoudens ten opzichte van een jaar eerder.

Het inkomen van huishoudens steeg in doorsnee met 2,4 procent. Dat kwam vooral doordat werknemers meer verdienden. De beloning van werknemers steeg met 15,4 miljard euro tot 393,4 miljard euro, wat neerkomt op een plus van 4,1 procent.

De cao-loonstijging was met 3 procent de sterkste in twaalf jaar. De cao-loonstijging gecorrigeerd voor inflatie was zelfs de hoogste in 34 jaar.

Het aantal banen en het aantal gewerkte uren daalden, mede als gevolg van de crisis. Door de steunmaatregelen van de overheid kregen veel werknemers toch hun volledige loon doorbetaald.

Overheidstekort van €14 miljard naar €34 miljard

Ondertussen heeft coronacrisis heeft een groot gat geslagen in de Nederlandse overheidsfinanciën. Volgens het CBS was vorig jaar sprake van een overheidstekort van 34 miljard euro, waar een jaar eerder nog een overschot was van 14 miljard euro.

Het tekort komt overeen met 4,3 procent van het bruto binnenlands product. De schuld nam in een jaar tijd met 40 miljard euro toe, tot 435 miljard euro. Dat is 54,5 procent van het bbp, aldus het CBS op basis van nieuwe voorlopige cijfers over de overheidsfinanciën.

Volgens de Europese regels mag het tekort maximaal 3 procent zijn, waarbij de schuld niet hoger mag zijn dan 60 procent van het bbp. Door de uitzonderlijke omstandigheden vanwege corona heeft de Europese Commissie de Europese begrotingsregels echter tijdelijk opgeschort.

De uitgaven van het Rijk stegen vorig jaar met 44 miljard euro tot 384 miljard euro. Circa 30 miljard euro werd als subsidie aan bedrijven en instellingen verleend, waarvan de helft ongeveer werd gebruikt voor loonsubsidies.

Naast die NOW-regelingen kwam de stijging van de overheidsuitgaven ook door de extra kosten voor andere regelingen. Dan gaat het om de tijdelijke overbruggingsregeling zelfstandig ondernemers (TOZO), de tegemoetkoming vaste lasten (TVL), de beschikbaarheidsvergoeding openbaar vervoer en de bonus voor zorgmedewerkers.

€1 miljard verlies Air France-KLM voor de staat

De toename van de uitkeringslasten over 2020 bleef beperkt, omdat veel bedrijven door subsidieregelingen hun personeel in dienst konden houden. Deze lasten namen wel met ruim 4 miljard euro toe, maar de stijging was volgens het CBS in beperkte mate aan corona te wijten.

De inkomsten van de overheid daalden vorig jaar met 4 miljard euro tot 350 miljard euro. De inkomsten uit rente en dividend viel circa 2 miljard euro lager uit. Ook drukte het belang dat Nederland heeft in Air France-KLM op de inkomsten uit vermogen. Het verlies van Air France-KLM over 2020 is voor bijna 1 miljard euro toegerekend aan de Staat.

De belasting- en premieopbrengsten daalden met bijna 2 miljard euro, oftewel 0,5 procent ten opzichte van een jaar eerder. Volgens het CBS valt deze daling mee. Dat komt vooral doordat overheidssubsidies via belastingen en premies gedeeltelijk weer de schatkist inrollen.

Ook kwam er minder geld in de staatskas door het verleende uitstel van betaling van belastingen. Daardoor moest Nederland meer geld lenen.

LEES OOK: EU-leiders willen dat de euro vaker gebruikt wordt als internationale valuta (en dat de dollar een stapje terug doet)