- Nederland krijgt door klimaatverandering vaker te maken met hitte en wateroverlast.
- Huiseigenaren kunnen zich voorbereiden op het extreme weer.
- Twee onderzoekers geven vier tips om jouw woning aan te passen.
Het VN-klimaatpanel IPCC luidde deze week opnieuw de noodklok. De aarde warmt verder op als we niks doen om de uitstoot van broeikasgassen te beperken. En het stijgen van de zeespiegel noemt het IPCC zelfs onomkeerbaar.
Dat heeft grote gevolgen voor Nederland, dat voor een kwart onder het gemiddelde zeeniveau ligt. Met de overstromingen in Limburg vers in het geheugen is klimaatverandering actueler dan ooit.
Hoog tijd dus om ons leven daar op aan te passen. En dan is het logisch om bij je huis te beginnen, want een paar kleine aanpassingen kunnen je in de toekomst een hoop gedoe en geld besparen.
Andy van den Dobbelsteen, die als hoogleraar Climate Design & Sustainability aan de TU Delft veel van klimaatbestendig bouwen weet, en Ronald Loeve, die aan de Hogeschool van Amsterdam onderzoek doet naar de klimaatbestendige stad, geven 4 tips.
1. Zorg ervoor dat je zonlicht buiten houdt
"Er wordt voorspeld dat het in Nederland in de komende eeuw drie graden warmer wordt", zegt Van den Dobbelsteen. "Dat is een probleem, want de meeste Nederlandse woningen houden warmte goed vast om in de winter stookkosten te besparen."
In de zomer koelt het dus minder snel af. Daarom is het verstandig om de hitte zo veel mogelijk buiten te houden.
Veel mensen doen dat door de gordijnen overdag dicht te houden. Dan blokkeer je wel het licht, maar komt de warmte alsnog door de ramen naar binnen. Beter is om bijvoorbeeld zonwering te nemen.
Loeve: "Zorg ervoor dat de zon niet recht je huis in schijnt. Bomen kunnen zonlicht tegenhouden. Maar als die er niet zijn, is het een betere optie om zonwering voor je ramen te laten plaatsen, bijvoorbeeld in de vorm van luiken." Dat kan in de zomer zo een paar graden schelen.
2. Denk na over hoe je je huis kunt afkoelen
Mocht het geen optie zijn om zonwering te plaatsen, dan kun je er ook nog voor kiezen om je huis af te koelen. Met bijvoorbeeld een airco.
"Maar daar ben ik geen fan van", zegt Loeve. "Het kost energie en dus geld, je moet buiten zo'n ding aan je muur hangen en alle warmte wordt de straat op geblazen. Daar komt bij dat hij ontzettend irritant zoemt, dat is vervelend voor de omgeving. Ik moet er niet aan denken dat iedereen in de stad van die rammelende apparaten heeft."
Een alternatief is volgens Van den Dobbelsteen een warmtepomp. Die verwarmt je huis niet alleen in de winter, maar kan ook koelen als het erg warm is. "Het enige nadeel is dat een warmtepomp alleen een optie is als je huis redelijk goed is geïsoleerd."
Een andere optie is ervoor zorgen dat je 's avonds alles goed kan laten doorwaaien. Als je maar weinig ramen hebt die open kunnen, zou je nieuwe kozijnen kunnen nemen waarbij dat wel kan.
3. Bescherm je huis tegen de regen
Na een warme zomer komt meestal een natte herfst, en dan is het fijn als je huis daar goed op is voorbereid. Het belangrijkste daarbij is dat het regenwater makkelijk kan wegstromen.
Hoe dat bij je eigen huis zit, kun je volgens Loeve checken op de website waterlabel.net. Daar krijg je, op basis van hoe groen je tuin is en of je bijvoorbeeld een regenton hebt, een waterlabel toegewezen. Ook staan er een hoop tips voor hoe je dat waterlabel kunt verbeteren.
Het ligt voor de hand dat het verstandig is om de tegels uit je tuin te halen en er gras in te leggen, maar een groen dak is ook het overwegen waard.
Loeve: "Als je een plat dak hebt, bestaat het risico dat je afvoer voor het water niet groot genoeg is." Dat kan voor lekkage zorgen, dus dan moet je de afvoer vergroten. "Door er een groen dak van te maken, houd je dak het water wat langer vast én is je huis in de zomer wat koeler."
Verder is het verstandig om te checken waar het water heen stroomt als het in jouw buurt hard regent. Gemeenten zijn verplicht om een klimaatstresstest te hebben gedaan, waarin je kunt zien wat de zwakke plekken zijn op het gebied van wateroverlast.
Als jij op zo'n zwakke plek woont, kun je tijdens heftige regenbuien veel water op straat verwachten en doe je er goed aan om te checken of je huis dat wel aankan.
"Als je een souterrain hebt met een raampje dat maar drie centimeter boven de stoep uitkomt, dan moet je kijken of je daar iets aan kunt doen", zegt Loeve. "Je kunt dat raampje waterdicht maken. En mocht je toch al van plan zijn om je souterrain te verbouwen, kies dan voor een mooie betonvloer in plaats van laminaat. Zo beperk je eventuele waterschade."
4. Sla regenwater op
Mocht je niet alleen goed voorbereid willen zijn op wateroverlast, maar ook op droogte, dan kun je water ook opslaan.
"Als je een kruipruimte hebt, kun je daar gemakkelijk een tank in laten plaatsen die een paar kuub aan regenwater kan opslaan", zegt Van den Dobbelsteen. "Soms wordt er zelf een kunststof zak gebruikt. Die is vrij makkelijk te installeren."
"De tank of zak kan de piek in noodsituaties opvangen en eventueel opslaan voor later gebruik. Alle nieuwbouwwoningen zouden een regenopslag moeten hebben."
Hoewel deze maatregelen nu nog maar nauwelijks worden genomen, denkt Van den Dobbelsteen dat dat in de toekomst anders is. "Over een paar jaar gaan we al heel anders om met architectuur door klimaatverandering", voorspelt hij.
"Ik denk dat we nog veel meer innovatieve stormkeringen gaan bouwen. Je ziet dat appartementencomplexen soms gebruikt worden als een geluidswal, maar we zouden ze net zo goed kunnen gebruiken als dijk. Zo kunnen appartementen een hele woonwijk droog houden bij wateroverlast."
"En we gaan heel anders denken over gebieden als de Veluwe en de Hondsrug. Die liggen hoger dan de rest van Nederland en zijn daarom veiliger. We kunnen niet oneindig lang doorgaan met het ophogen van de dijken."
Dit artikel verscheen oorspronkelijk in 2018 en is geactualiseerd.