COMMENTAAR – Ze wilde in Vancouver alleen maar overstappen, maar plots zat ze elf dagen vast in een Canadese cel: de 46-jarige Meng Wanzhou, moeder van vier kinderen, overlever van schildklierkanker en financieel directeur van Huawei.
De Chinese telecomreus is ineens een speelbal in de handelsoorlog tussen de twee grootste economieën ter wereld. Terwijl op de dag van Mengs arrestatie de presidenten Trump en Xi Jinping in Argentinië net een pauze van negentig dagen afspraken in het handelsconflict tussen China en de VS.
Het zegt alles over het aanzien van Huawei, dat in ruim drie decennia is uitgegroeid tot de grootste telecomleverancier ter wereld. Het bedrijf uit Shenzhen, het Silicon Valley van China, liftte mee op de mobiele revolutie en ligt op koers om dit jaar voor het eerst meer dan 100 miljard dollar om te zetten. Slechts een paar technologiebedrijven ter wereld doen dat beter, waaronder Apple en Samsung.
Huawei maakt telecomapparatuur, van routers tot zendmasten. Het IT-concern verzorgt bijvoorbeeld het wifi-netwerk in de Johan Cruijff Arena en Nederlandse klanten van T-Mobile kunnen snel internetten dankzij de Chinezen.
Sinds 2010 timmert het bedrijf ook aan de weg op de consumentenmarkt. Aanvankelijk met goedkope telefoons, maar inmiddels kunnen de toptoestellen zich meten met de iPhone en Galaxy-modellen – en zijn ze in sommige opzichten zelfs beter.
Huawei is de op een na grootste smartphonemaker ter wereld – achter Samsung, maar voor Apple. De ambitie is om de nummer één te worden.
Huawei verdacht van spionage
“Niemand geloofde dat een bedrijf uit China kon uitgroeien tot een wereldmerk, maar het is ons gelukt”, zei Jim Xu, hoofd van de afdeling Consumer Business, in maart tegen Business Insider. Hij werkt al sinds 1997 bij Huawei. “Een wereldwijd, iconisch technologiebedrijf worden. Dat is onze droom.”
Maar zakendoen buiten het centralistische China gaat niet zonder vallen en opstaan. De Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk, Australië, Nieuw-Zeeland en Japan hebben Huawei in de ban gedaan, bang als ze zijn dat de Chinese overheid de netwerkapparatuur gebruikt om te spioneren.
Ook in België en Nederland gaan stemmen op om Huawei uit te sluiten.
Officieel is het bedrijf in private handen. Huawei gaat er prat op dat het 100 procent eigendom is van de bijna 80.000 Chinese werknemers, die via een holding aandeelhouder zijn. Maar wie er precies aan de touwtjes trekt, is onduidelijk. The Economist vergeleek het doorgronden van Huawei ooit met Vaticaan-watchen.
De rol van oprichter en CEO Ren Zhengfei, die op papier 1,42 procent van de aandelen bezit, is eveneens dubieus. De 74-jarige ingenieur, tevens de vader van de gearresteerde Meng, is ex-officier van het Chinese Volksleger. En dat maakt overheden en bedrijven buiten China argwanend.
Open bedrijfscultuur van Huawei
Huawei ziet in dat het open kaart moet spelen als het deals wil sluiten in westerse landen. Het bedrijf heeft iets meer duidelijkheid gegeven over de eigendomsstructuur en de pers is tegenwoordig welkom bij evenementen om vragen te stellen.
“Een aantal jaar geleden waren we de aandacht van journalisten nog niet gewend. De lancering in Parijs van onze P7-smartphone in 2014 was voor ons bijvoorbeeld erg moeilijk”, aldus Jim Xu. “Maar we willen graag opener zijn. We willen dat je ons leert kennen.”
De Brit Winston Eavis, pr-directeur voor Huawei in West-Europa, beaamt dat. Hij organiseerde in maart een persreis voor een veertigtal journalisten, onder meer naar het hoofdkantoor in Shenzhen. Business Insider was daarvoor ook uitgenodigd.
“Het bedrijf stelt zich open op, zeker naar zakelijke partners toe”, zei Eavis, die bij zijn vorige werkgever Samsung ook probeerde om journalisten een kijkje in de keuken te geven. Dat durfden de bestuurders na lang wikken en wegen toch niet aan.
“Koreanen zijn erg gesloten. Het is als buitenlander moeilijk om ertussen te komen”, aldus de Brit. “Ik hoor van andere collega’s dat het bij bijvoorbeeld Sony niet beter is.”
Huawei's bedrijfscultuur is volgens Eavis een stuk opener en gericht op samenwerken.
Transparantie is het sleutelwoord
Dat kan zo zijn, maar het cruciale verschil is dat Samsung en Sony afkomstig zijn uit democratische landen, waar de overheid op grotere afstand staat van belangrijke technologiebedrijven.
Als Huawei zijn eigen ambitieuze doelen wil halen, is transparantie het sleutelwoord. Alles om het spionage-imago af te schudden. Anders loopt het bedrijf tientallen miljarden mis als providers wereldwijd de volgende generatie van mobiel internet (5G) uitrollen.
En Meng Wanzhou? Een gebrek aan openheid zou juist de reden zijn van haar arrestatie. Volgens de Canadese aanklagers heeft ze gelogen over de banden tussen Huawei en het Hongkongse bedrijf Skycom, dat Amerikaanse electronica zou hebben verkocht aan Iraanse telecombedrijven. Daarmee zou Huawei tussen 2009 en 2014 Amerikaanse sancties tegen het islamitische land hebben geschonden.
Als Canada haar uitlevert, kan Meng in de VS dertig jaar cel krijgen. Ze is op borgtocht vrijgelaten en mag van de rechter alleen in één van de huizen verblijven die haar man bezit in Vancouver. Ook moet ze een enkelband dragen, die haar locatie peilt via gps en telecommasten.
De technologie die Meng als financieel directeur van Huawei macht en rijkdom bracht, ketent haar nu.