Het Europees Parlement heeft woensdag in Straatsburg de zwaarste strafprocedure tegen Hongarije geactiveerd.
De ontwikkelingen in het voormalige Oostblokland vormen een “systemische bedreiging” voor de Europese waarden, vindt het parlement.
Door het zogenoemde artikel 7 van het EU-verdrag in te roepen, kan een lidstaat uiteindelijk het stemrecht in de ministerraden worden ontnomen. Deze stap staat ook wel bekend als de ”nucleaire optie”.
Een meerderheid van het Europees Parlement (448 voor, 197 tegen en 48 onthoudingen) is voor het activeren van de zwaarste strafprocedure tegen Hongarije.
Van doorslaggevend belang was de positie van de Europese Volkspartij (EVP), de fractie van christendemocraten waarbij Fidesz, de partij van de Hongaarse premier Viktor Orban, is aangesloten, evenals het CDA.
Fractieleider Manfred Weber spoorde zijn partijgenoten aan in te stemmen met de oproep, zoals hij zelf besloot te doen na het debat dinsdag in aanwezigheid van Orban. "Ik zag geen enkele bereidheid bij de premier om aan onze zorgen tegemoet te komen."
Ook de vijf CDA'ers stemden voor. Fidesz wordt naar verwachting geschorst als lid van de EVP.
Het parlement roept nu de lidstaten op het artikel 7 in te roepen, maar daarover moeten alle EU-regeringen het eens worden.
"Het is nu aan regeringsleiders om hun verantwoordelijkheid te nemen en niet langer toe te kijken hoe de rechtsstaat wordt stukgemaakt. Het gaat hier om de rechten van de Hongaarse burgers", aldus Judith Sargentini van GroenLinks die dinsdag een rapport presenteerde over de situatie in Hongarije.
Het is zeer de vraag of dat in dit geval gaat lukken. Tegen Polen loopt om ongeveer dezelfde redenen al een artikel 7-procedure en dat land laat Hongarije nooit vallen. Ze hebben elkaars steun keihard nodig.
Kritisch rapport over Hongarije
Het Europees Parlement stemde woensdag in met de conclusies van Sargentini dat de regering van premier Orban al sinds 2010 maatregelen treft die de rechtsstaat en democratie uithollen.
Zo worden de onafhankelijke media en academische wereld beknot, hulporganisaties gedwarsboomd en onafhankelijke rechters vervangen door 'vriendjes' van de regering.
"Het is het geheel", zei Sargentini tegen de NOS. "Het kan niet dat je kranten sluit, rechters ontslaat, universiteiten met sluiting dreigt en het politieke partijen onmogelijk maakt campagne te voeren. Bovendien stoppen mensen geld in eigen zakken. In de omgeving van Orbán zijn er mensen enorm rijk geworden. Dan is er iets mis in het land."
Premier Orban was dinsdag aanwezig in het Europees Parlement bij de bespreking van het rapport. Hij zei dat hij was komen opdraven ondanks "dat uw mening al vaststaat."
Hij beschuldigde het parlement ervan een Europese democratie te gaan veroordelen. "Ik verdedig mijn land. U denkt het beter te weten dan het Hongaarse volk."