Bij de frietboer krijg je mayo, bij de Chinees krijg je sambal. Of om precies te zijn: sambal oelek.
Maar wat is precies die hete rode saus in dat plastic minibakje of dichtgeknoopt boterhamzakje?
De Keuringsdienst van Waarde, ook wel bekend als het programma met de laagste informatiedichtheid per minuut van Nederland, start een pittige zoektocht (pun intended) naar de herkomst van sambal en komt uit in een Europees land.
Huh? Maar sambal is toch Indisch? Ja, het is een ‘saus’ die oorspronkelijk uit de Indonesische keuken komt. Maar als de Keuringsdienst het traditionele belrondje langs fabrikanten doet, blijkt dat de inhoud van de potjes sambal die hier in de schappen liggen overwegend uit Italië komt.
En dus staat presentator Ersin Kiris in het volgende shot tussen de rode pepers, naast een gladde Italiaan met wit overhemd en zonnebril. Om even later hoofdschuddend en spugend enorm spijt te hebben van het hapje dat hij nam van de ‘rode duivel’, een chilipepervariant.
Italiaan: "Je hebt water nodig."
Kiris: "Heb je dat?"
Italiaan: "Nu even niet."
Ondertussen peuzelt de Italiaan zonder blikken of blozen het halve ding op. Om gortdroog op te merken: "Dit is mijn werk. Ik proef elke dag chilipepers."
Later nemen ze een kijkje in de Italiaanse fabriek, waar er van de rode pepers een grove variant van sambal wordt gemaakt voordat het naar Nederland gaat. Want dat is zo lekker praktisch.
Vroeger werden de rode pepers met vrachtwagens uit Italië naar Nederland gebracht. Dat was een haastklus, omdat het gewas na het oogsten slechts 48 uur houdbaar is. Dus snijden de Italianen de pepers nu alvast fijn en doen er zout en azijnzuur bij. Een ideetje van een Nederlandse fabrikant om de houdbaarheid te verlengen.
Want zoals bij bijna elk product in een potje is dat de afweging: wil je vers of wil je iets dat lang goed blijft? In de meeste gevallen slaat de balans door naar het laatste. En dat merk je meteen als je de sambal oelek van Conimex, Inproba of AH Huismerk proeft: zout en zuur overheersen, van de ingrediënten om de sambal langer houdbaar te maken.
Als afsluiter belt de Keuringsdienst met Lonny Gerungan, de Nederlandse televisiekok bekend van het kookprogramma De Reistafel. Hij is toevallig op het Indonesische eiland Bali. Is er daar ook sambal oelek te vinden in de winkel? Nee, Indonesiërs maken sambal thuis. Vers. Ze willen niets weten van de eeuwig houdbare rode prut die Nederlanders op hun boterham met pindakaas smeren.
Kijk de aflevering van de Keuringsdienst van Waarde over sambal hier terug.