- De Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA werkt samen met een internationale netwerk van astronomen om asteroïden in de gaten te houden.
- Als er een asteroïde wordt geïdentificeerd die mogelijk kan inslaan op de aarde, ligt er een plan klaar om de wereld te waarschuwen.
- Of een ramp hiermee voorkomen kan worden, is een kwestie van timing.
- Lees ook: Een asteroïde met metalen als goud, ijzer en nikkel heeft een geschatte waarde van $10 triljoen: NASA stuurt er een ruimtesonde naartoe.
Toen de Chicxulub, een asteroïde van ruim acht kilometer breed, 66 miljoen jaar geleden op aarde insloeg, kregen de dinosauriërs geen waarschuwing.
Als een asteroïde van die grootte vandaag op de aarde zou inslaan, zou dat een schokgolf veroorzaken die twee miljoen keer krachtiger is dan een waterstofbom. Een onvoorstelbare klap, vergelijkbaar met een aardbeving van 10 op de schaal van Richter, zou volledige steden doen instorten.
En na de inslag zou een wolk van heet stof, as en stoom de zon verduisteren en de aarde in volledige vrieskou dompelen.
Niet onbelangrijk: in tegenstelling tot de dinosauriërs, zouden we het dit keer waarschijnlijk wel weten, als er een gevaarlijke asteroïde op de aarde afsnelt. Als het aan NASA en andere ruimtevaartorganisaties ligt, kunnen we zo'n apocalyps zelfs voorkomen.
NASA's Planetary Defense Coordination Office is belast met het opsporen, volgen en beoordelen van het risico van potentieel gevaarlijke asteroïden in ons zonnestelsel.
"We proberen ze allemaal te vinden, voordat ze ons weten te vinden", zegt Lindley Johnson van het Planetary Defense Coordination Office.
NASA werkt samen met een wereldwijde coalitie van astronomen, het International Asteroid Warning Network (IAWN). Deze organisatie heeft een protocol opgesteld voor het geval een apocalyptische asteroïde koers zou zetten richting de aarde.
Gevaarlijke asteroïde: internationaal waarschuwingssysteem
Als een gevaarlijke asteroïde op de aarde afkomt, heeft het IAWN procedures om de wereld te waarschuwen.
Eerst delen de partijen die de dreiging hebben waargenomen, hun waarnemingen met het IAWN-netwerk om hun bevindingen te verifiëren en het gevaar in te schatten.
Zodra experts het erover eens zijn dat de aarde zich schrap moet zetten voor een inslag, stuurt onder meer de NASA een waarschuwing uit. "Ik heb geen rode telefoon op mijn bureau of zo", zegt Johnson. "Maar we hebben wel formele procedures waarmee we een ernstige inslag kunnen melden."
Als de asteroïde groot genoeg is om een internationale bedreiging te vormen, zal het IAWN zich tot het Office of Outer Space Affairs van de Verenigde Naties richten.
Op zoek naar asteroïden
Een asteroïde wordt als "potentieel gevaarlijk" beschouwd als hij groter is dan ongeveer 140 meter en de baan van de aarde snijdt op een minimale afstand van 0,5 astronomische eenheden, wat de helft is van de afstand tussen de aarde en de zon.
Er zijn ongeveer 2.300 potentieel gevaarlijke asteroïden geïdentificeerd en ongeveer 153 daarvan zijn groter dan 950 meter in doorsnee. Dat is groot genoeg om een catastrofe te veroorzaken, als er eentje op de aarde zou inslaan.
Om ze te vinden en te volgen, zoeken de NASA en de andere partners van het IAWN naar nieuwe asteroïden en houdt men de asteroïden die al zijn ontdekt, in de gaten. Alle waarnemingen worden verzameld in een database in het Minor Planet Center.
Tot nu toe heeft het IAWN meer dan 34.000 asteroïden in de buurt van de aarde gevonden. Met genoeg observatiegegevens kan NASA met zekerheid hun banen tot minstens een eeuw in de toekomst voorspellen, aldus Johnson.
Er is een kleine kans dat de mogelijk gevaarlijke Bennu-asteroïde over 159 jaar de aarde raakt en een explosie veroorzaakt die gelijk staat aan 24 atoombommen. De kans daarop is volgens een onderzoek uit 2021 slechts één op 2.700.
Als Bennu toch op de aarde afkoerst, hebben ruimtevaartorganisaties een paar trucs achter de hand om onze planeet te verdedigen.
De aarde verdedigen tegen een asteroïde
Volgens Johnson identificeert het IAWN potentieel gevaarlijke asteroïden meestal lang voordat ze een directe bedreiging voor de aarde vormen. Maar de NASA zou minstens vijf tot tien jaar van tevoren op de hoogte moeten zijn, om de apocalyps van een naderende asteroïde te voorkomen.
In 2021 lanceerde NASA zijn eerste testmissie ter verdediging van de planeet. Daarbij liet de NASA een ruimtevaartuig zonder bemanning op een asteroïde botsen, om de baan weg van de ruimterots te wijzigen.
De missie was een succes en NASA is van plan om in de toekomst meer van dit soort technieken te testen. Een techniek die in ontwikkeling is, de "zwaartekrachttrekker", waarbij een ruimtevaartuig in positie naast de asteroïde wordt gestuurd en de zwaartekrachtinteractie de asteroïde uit zijn baan trekt. NASA werkt ook aan een techniek die een ionenbundel gebruikt om de koers van een asteroïde te verleggen.
Tijd om een asteroïde onschadelijk te maken, blijft wel cruciaal. Als de inslag binnen minder dan vijf jaar zou kunnen plaatsvinden, zou NASA geen tijd hebben om de baan van de asteroïde af te buigen. Dan zou de ruimtevaartorganisatie zijn toevlucht moeten nemen tot vernietiging om het effect van de inslag te minimaliseren en breder te verspreiden.
Als er maar een paar maanden de tijd is om een gevaarlijke asteroïde aan te pakken, dan zou NASA niet veel kunnen doen om de aarde te redden.
Gelukkig is de strategie van het IAWN om asteroïden tientallen jaren, zo niet eeuwen, eerder in het vizier te krijgen, voordat ze een gevaar kunnen vormen voor de aarde. "Dat geeft ons genoeg tijd om te proberen er iets aan te doen terwijl ze nog in de ruimte zijn, zodat we een catastrofe hier op aarde kunnen voorkomen", zegt Johnson.
