- Donald Trump heeft gedreigd dat de VS zich zal terugtrekken uit de NAVO, als hij opnieuw president wordt.
- Een militair simulatiespel laat zien dat Trump dat dreigement niet per se hoeft uit te voeren, als hij de NAVO wil ondermijnen.
- Het militaire bondgenootschap kan al bezwijken, op het moment dat de VS de steun voor Oekraïne stopzet en zo min mogelijk middelen beschikbaar stelt voor de NAVO.
- Lees ook: De NAVO staat tegenover een gehard Rusland dat mogelijk opnieuw op oorlogspad gaat, als Oekraïne de oorlog verliest – daarvoor waarschuwt een oorlogsanalist
Als Donald Trump komende november een tweede termijn als president van de Verenigde Staten in de wacht sleept, kan de NAVO uit elkaar vallen. Dat blijkt uit een recente Britse oorlogssimulatie.
Trump heeft eerder dit jaar gedreigd om uit de NAVO te stappen, tenzij Europese bondgenoten meer bijdragen en minimaal 2 procent van het nationaal inkomen besteden aan defensie.
Als Trump zijn dreigement uitvoert, kan Europa besluiten om een eigen defensiemacht op te tuigen, suggereert het simulatiespel. “Een beleid van de VS dat de NAVO frustreert, heeft het potentieel om de alliantie uit elkaar te laten vallen, met de Europese Unie als kandidaat om uiteindelijk de ultieme functie van de NAVO over te nemen: Europa verdedigen tegen Rusland”, schrijft de Britse defensie-expert Finley Grimble in een verslag over de uitkomsten van de simulatie. Hij ontwierp het spel en leidde de simulatiesessies.
De VS hoeft zich echter niet per se terug te trekken uit de NAVO om het 75 jaar oude bondgenootschap in gevaar te brengen. Technisch gezien is dat ook niet eenvoudig, aangezien het Amerikaanse Congres afgelopen jaar instemde met een verbod op terugtrekking uit de NAVO zonder goedkeuring van het Congres.
Het spel laat zien hoe Trump - die aangaf dat hij Rusland zou aanmoedigen om "te doen wat ze willen" met NAVO-bondgenoten die te weinig uitgeven aan defensie - de NAVO zou kunnen ondermijnen door simpelweg zo weinig mogelijk te doen om de alliantie te ondersteunen.
"Donald Trump kan de activiteiten van de NAVO uithollen", zegt Grimble in een toelichting tegen Business Insider. "Hij hoeft de NAVO niet te verlaten om het bondgenootschap te ruïneren. Hij kan dat van binnenuit doen."
Grimble, die 'war games' heeft opgezet voor de Britse regering, bedacht dit spel naar aanleiding van beweringen van de voormalige Amerikaanse nationale veiligheidsadviseur John Bolton dat hij toenmalig president Trump in 2018 had weerhouden om zich terug te trekken uit de NAVO.
In het simulatiespel van Grimbble namen de spelers - voornamelijk Britse specialisten op het gebied van defensie, inlichtingen en buitenlands beleid - de rol van leiders van de 32 NAVO-landen op zich. De rollen van Oekraïne, Rusland en China werden op zich genomen door de scheidsrechters van het spel.
De VS werd gespeeld door een Amerikaan die "probeerde in de psyche van Trump te kruipen, wat geen gemakkelijke taak was", herinnert Grimble zich.
Chaos bij de NAVO in simulatiespel over tweede termijn voor Trump
Als de fictieve Trump in januari 2025 aantreedt, ontstaat er politieke chaos. De Amerikaanse regering probeert onmiddellijk een vredesakkoord tot stand te brengen tussen Rusland en Oekraïne, zonder consultatie van Europese bondgenoten. De Amerikaanse bemiddeling mislukt echter, waarop Trump de Amerikaanse militaire hulp voor Oekraïne terugschroeft. Dit is de eerste dominosteen die valt.
Trump vermindert de actieve participatie van de VS in de NAVO drastisch. Hij hevelt de helft van de Amerikaanse militaire capaciteit in Europa over naar Azië. Dit betekent een halvering van het aantal Amerikaanse troepen in Europa van 100.000 naar 50.000.
De regering van Trump voert ook een nieuw beleid door dat bestaat uit vertragingstactieken, zoals verminderde deelname van de VS aan militaire oefeningen van NAVO-landen.
Een bijzonder ondermijnende zet is dat Trump de Supreme Allied Commander Europe (SACEUR) - de op één na hoogste militaire positie in de NAVO, die altijd wordt vervuld door een Amerikaanse officier - verbiedt om op te treden zonder voorafgaand overleg met Washington.
"Uiteindelijk moet deze topmilitair verantwoording afleggen aan de president van de Verenigde Staten", zegt Grimble. "Dus met behulp van deze sleutelpositie in de NAVO kan Trump dingen gaan vertragen of voorkomen dat dingen gebeuren. De VS kan ook de financiering van NAVO-programma's staken en dan storten ze in."
Gedurende het spel klaagt de VS dat sommige NAVO-leden niet voldoen aan het doel van de alliantie om 2 procent van het nationaal inkomen van elk land aan defensie te besteden. De klachten blijken gegrond. Aan het einde van het spel, dat stopt in het jaar 2027, hebben veel NAVO-leden het doel van 2 procent nog niet bereikt.
Interessant is dat, hoewel de VS de steun voor de NAVO als geheel vermindert, de bilaterale defensiesamenwerking met de NAVO-leden die aan Rusland grenzen, wel wordt voortgezet. Dan gaat het om landen als Finland, Roemenië, Polen en de Baltische staten.
Doordat de bescherming van Europa door de Amerikaanse veiligheidsparaplu afneemt, willen Frankrijk en Duitsland dat de Europese Unie de militaire rol van de NAVO overneemt. Dit maakt Polen boos, want dat land ziet hierin een poging van de Fransen om de VS kwijt te raken en Frankrijk de belangrijkste militaire macht in Europa te laten worden.
Sommige NAVO-leden huiveren ook bij de gedachte dat ze daadwerkelijk tegen Rusland moeten vechten zonder steun van de Verenigde Staten, dat veruit het machtigste NAVO-lid is, gezien de omvang van zijn conventionele strijdkrachten en kernwapenarsenaal.
De Joint Expeditionary Force, een door Groot-Brittannië geleide militaire coalitie van 10 Noord-Europese landen, begint oorlogsplannen te maken die ervan uitgaan dat er geen NAVO-steun zal zijn bij een conflict met Rusland. Turkije overweegt of het neutraal zal blijven - ondanks zijn NAVO-verplichtingen - als Rusland de Baltische staten aanvalt.
Ondertussen overweegt Rusland, nu zijn campagne in Oekraïne is vastgelopen, de Baltische staten binnen te vallen om te profiteren van de verdeeldheid binnen de NAVO en misschien de alliantie te verdelen inzake de bereidheid om een oorlog met Moskou te riskeren.
Maar Rusland besluit uiteindelijk dat het te riskant is om tegelijk oorlog te voeren in Oekraïne en de Baltische staten te bezetten. Een directe aanval op NAVO-grondgebied zou de VS wel eens van gedachten kunnen doen veranderen om het bondgenootschap wel weer steun te verlenen.
Rusland lanceert in het spel wel nieuwe offensieven in Oekraïne. Zonder de steun van de VS - en met onvoldoende militaire hulp van Europa - voelt Oekraïne zich gedwongen een vrede te ondertekenen die Oost-Oekraïne aan Rusland afstaat en een pro-Russische regering in Kyiv installeert.
Europa wordt intussen geconfronteerd met nog een ander probleem: de angst dat Rusland de NAVO zal aanvallen, schrikt binnenlandse en internationale investeerders af, waardoor de Europese economieën haperen.
Tegen het einde van het spel worden de gevolgen van een terugtrekking van de VS uit de NAVO wereldwijd gevoeld. China realiseert zich dat de VS zijn focus heeft verlegd van Europa naar Azië, wat Beijing afschrikt om Taiwan binnen te vallen.
Dit stelt Japan, Australië en Zuid-Korea echter niet gerust. De bondgenoten van de VS in Azië weten dat Amerikaanse troepen en bases essentieel zijn voor de inspanningen om China af te schrikken. Ze maken zich echter zorgen dat Trump van gedachten verandert en hen ook in de steek laat.
Oorlogssimulaties voorspellen niet de toekomst
Experts op het gebied van oorlogssimulaties waarschuwen altijd dat games geen voorspellende waarde hebben voor de toekomst, maar dienen als experiment om mogelijkheden te verkennen. Desalniettemin lijkt dit simulatiespel de vrees te bevestigen van degenen die geloven dat Trump de NAVO kan opblazen en Europa kwetsbaar maakt tegenover Rusland.
"In het spel bouwen de VS de middelen voor de afschrikkings- en verdedigingsmissies van de NAVO af, wat betekent dat de NAVO geen geloofwaardige oorlogsstrategie meer heeft om een Russische invasie het hoofd te bieden", zegt Grimble. "De hele zaak wordt disfunctioneel. De NAVO is aan het eind van dit spel zeker niet in staat om zich op een coherente manier tegen Rusland te verdedigen."
Tegelijkertijd leeft er tijdens de simulatie een oprecht verlangen om de NAVO in leven te houden. "Veel NAVO-leden - met uitzondering van Frankrijk - denken tijdens het spel dat de militaire alliantie na het vertrek van Trump hersteld kan worden", schetst Grimble. "Dus willen de meeste leden de VS erbij houden, om de alliantie later opnieuw op te bouwen."
Michael Peck is een defensie-auteur. Hij schrijft onder meer voor Forbes, Defense News, Foreign Policy magazine en andere publicaties.