Nederlandse bedrijven moeten een verplicht quotum krijgen voor het aantal vrouwen in topposities. Dat willen de Sociaal-Economische Raad (SER) en de Commissie Monitoring Streefcijfer Wet bestuur en toezicht.

De adviesorganen geven hun raad aan ministers Ingrid van Engelshoven van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en Wouter Koolmees van Sociale Zaken. Behalve meer vrouwen in de top van het bedrijfsleven moeten er ook meer mensen met een niet-westerse migratieachtergrond doorgroeien, meent de SER.

De SER en de Commissie Monitoring halen de laatste bedrijvenmonitor aan, waaruit blijkt dat gemiddeld slechts een op de acht bestuurders van grote bedrijven een vrouw is. Bij commissarissen zijn vrouwen iets beter vertegenwoordigd, maar ligt het percentage met 18,4 procent nog altijd ruim achter op het streefcijfer van 30 procent. Slechts 8,3 procent van de ondernemingen haalt in beide raden het doel. Meer dan de helft van de bedrijven legt over de kwestie bovendien geen verantwoording af in zijn jaarverslag, hoewel dat wettelijk verplicht is.

Omdat het huidige streefcijfer niet tot genoeg voortgang heeft geleid, bepleiten de organen nu een verplicht quotum voor vrouwen in topposities. De SER wil dat alleen voorschrijven voor raden van commissarissen, waarvan 30 procent vrouw moet zijn. Voldoet een beursgenoteerd bedrijf daar niet aan, dan moet bij een vrijkomende positie verplicht een vrouw worden benoemd. Gebeurt dat niet, dan wordt de benoeming vernietigd.

‘Ingroeiquotum’ werkt in Duitsland goed

Volgens de SER werkte zo’n zogeheten ingroeiquotum in andere landen als Duitsland goed. SER-voorzitter Mariëtte Hamer meent dat ook in Nederland een “meer activerende aanpak” nodig is. Daarbij hoort ook dat andere grote bedrijven, in totaal een kleine 5000 ondernemingen, zelf een ambitieus plan van aanpak moeten maken. Daarvoor zou een transparantieverplichting moeten gelden.

De Commissie Monitoring is het hiermee eens. Voorzitter Caroline Princen vindt het SER-advies een goede eerste stap. Ze ziet een quotum als "een paardenmiddel". "Maar als we bedrijven in beweging willen krijgen, moeten er drastischer maatregelen worden getroffen."

De Commissie Monitoring adviseert zowel voor bestuurders als commissarissen een quotum in te stellen. Dat zou komend jaar op 20 procent moeten worden gesteld, met direct sancties voor bedrijven die dat niet halen. Via jaarlijkse verhogingen moet in 2025 de 30 procent worden bereikt. Bovendien wil de Commissie dat ook grotere bv's aan die minimumeisen moeten voldoen.

Werkgeversorganisatie VNO-NCW, dat als lid van de SER meewerkte aan het advies van die organisatie, steunt het verplichte quotum. "Het mag gewoon echt niet meer uitmaken of je nou een jongen of een meisje bent of van een andere culturele herkomst. Je talent moet centraal staan", vindt voorzitter Hans de Boer.

Lees meer over een vrouwenquotum: